درد لگنی(Pelvic Pain) یکی از مشکلات شایع در بین زنان است که گاهاً در مردان نیز به علل متفاوتی رخ میدهد. این درد به صورت مقطعی یا تشدید شونده در ناحیه زیر شکم و لگن خاصره در زنان ایجاد میشود و علت آن بدون انجام آزمایشات و معاینات پزشکی معمولاً قابل تشخیص نیست. در برخی موارد نیز علت این درد ناشناخته باقی میماند. درد لگنی بسته به شدت آن به دو دسته مزمن و شدید (حاد) دسته بندی میشود. احساس درد در استخوان لگن به صورت ناگهانی و شدید را یک وضعیت حاد مینامیم و در مقابل ، احساس درد در استخوان لگن به صورت متناوب و یا پیوسته در یک بازه زمانی بیش از یک ماهه را مشکلی مزمن بر خواهیم شمرد.
به این ترتیب نمیتوان ویژگیهای مشخصی را برای درد لگن تعیین نمود، برای مثال ممکن است برخی افراد ممکن است این مشکل را تنها در زمان رابطه جنسی یا در هنگام ادرار کردن، یا برخی فعالیتهای خاص دیگر حس کنند و در سایر شرایط، هیچی دردی نداشته باشند.
دردهای لگنی ممکن است به علل مختلفی ایجاد شوند که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم. چنانچه درد لگنی ریشه در مشکلات دستگاه تولید مثل بانوان داشته باشد، میتواند به یکی از دلایل زیر رخ دهد:
- آدنومیوز
- حاملگی خارج رحمی/Ectopic pregnancy (یا سایر مشکلات مرتبط با بارداری)
- آندومتریوز/Endometriosis
- گرفتگی عضلات مرتبط با قاعدگی (دیسمنوره)
- سقط جنین (قبل از هفته بیستم) یا مرگ جنین داخل رحم
- میتل اشمرز/mittelschmerz (درد تخمک گذاری)
- سرطان تخمدان/ovarian cancer
- کیستهای تخمدان/Ovarian cysts
- بیماری التهابی لگن
- فیبروئید رحم/Uterine fibroids
- ولوودنیا
سایر عوامل بوجود آورنده درد لگنی عبارتند از :
سایر علل به وجود آورنده درد لگنی
همانطور که پیشتر گفته شد، درد لگنی میتواند ریشه در یکی از دلایل مختلف و متعدد موجود داشته باشد. این دلایل شامل موارد زیر هستند:
- آپاندیسیت
- سرطان روده بزرگ
- یبوست
- بیماری کرون (نوعی بیماری التهابی روده)
- دیورتیکولیت/Diverticulitis
- فیبرومیالژیا/Fibromyalgia
- فتق مغبنی
- سیستیت بینابینی (که به آن سندرم مثانه دردناک نیز گفته میشود)
- انسداد روده
- سندرم روده تحریک پذیر
- سنگ کلیه
- سوء استفاده جسمی یا جنسی در گذشته (تجاوز جنسی)
- اسپاسم عضلات کف لگن
- پروستاتیت
- کولیت اولسراتیو
- عفونت ادراری
درد لگنی میتواند از مشکلات متنوعی ناشی شود و به همین دلیل نمیتوان مشکل خاصی را به طور قطع و بدون معاینه به عنوان علت آن بیان کرد. به همین دلیل است که اگر به پزشک مراجعه کنید، با توجه به سایر ویژگیهای شما نیز موارد زیر:
- سن
- جنسیت
- سوابق بیماری
- سابقه ژنتیکی
- محل دقیق درد
- نوع درد
و سایر نکات، درخواست آزمایشهای مختلف از جمله تصویر برداری Xray ، MRI ،سیتی اسکن یا تصویربرداری با استفاده از امواج فراصوت یا التراسوند که همان سونوگرافی/Ultrasound است را به همراه برخی از آزمایشات خون برای شما صادر کند.
در ادامه به مثالهایی از انواع مختلف دردهای لگنی که بیشتر در زنان ایجاد میشود و ریشه یا علل احتمالی آن اشاره میکنیم. با این حال این مثالها همیشه صادق نیستند و در صورت وجود دردهای لگنی ناراحت کننده همراه با علائم نگران کننده و غیر عادی دیگر سریعاً به پزشک خود مراجعه کنید.
نوع درد
|
علل احتمالی
|
درد موضعی
|
ناشی از التهاب در یکی از اندام های لگنی
|
گرفتگی
|
ناشی از اسپاسم در عضلات یکی از اندام های نرم لگنی شامل مثانه ، آپاندیس یا روده
|
درد ناگهانی
|
ناشی از کاهش جریان خون در نتیجه مسدود شدن عروق خونی منتهی به یکی از اندام های لگنی
|
درد تشدید شونده
|
ناشی از التهاب در آپاندیس و یا انسداد روده
|
درد لگنی همراه با درد در ناحیه شکم
|
ناشی از تجمع خون، مایعات یا ترشحات روده در شکم
|
دردی که در هنگام حرکت یا معاینه تشدید می شود
|
ناشی از آسیب دیدن لایه خارجی حفره شکمی
|
به منظور تشخیص علت درد لگنی آزمایشات متعددی انجام میشود. علاوه بر این، پزشک شما از شما سؤالاتی از قبیل موارد زیر میپرسد:
- دقیقاً در کدام ناحیه احساس درد میکنید؟
- درد لگنی شما برای چه مدت طول میکشد؟
- آیا درد لگنی شما با ادرار، چرخه قاعدگی و یا رابطه جنسی ارتباطی دارد؟
- درد لگنی در شما به چه صورت است ( مزمن یا حاد ) ؟
- در چه مواقعی درد لگنی شما شروع میشود یا شدیدتر میشود؟
- آیا درد به صورت ناگهانی ایجاد میشود؟
اطلاعات تکمیلی درباره زمان آغاز و ادامه یافتن درد و وجود علائم دیگر مرتبط با فعالیتهایی از قبیل خوردن و آشامیدن، خواب، فعالیت جنسی و حرکت میتواند به پزشک شما در تشخیص علت احتمالی درد لگنی کمک کند. علاوه بر ارزیابی کامل سوابق پزشکی و انجام معاینات فیزیکی، پزشک شما ممکن است آزمایشات دیگری از قبیل آزمایشات زیر را تجویز نماید:
- آزمایش خون
- آزمایش بارداری
- آزمایش ادرار
- نمونه برداری سلولی از دهانه رحم
- سونوگرافی: یک روش تصویربرداری تشخیصی که با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا انجام میشود.
- سی تی اسکن: استفاده از اشعه ایکس در تصویر برداری که در تشخیص بافتهای مختلف بدن شامل استخوان، ماهیچهها، بافت چربی و هرگونه ناهنجاری در اعضای مختلف بدن کاربرد دارد.
- ام آر آی: یک روش غیر تهاجمی تشخیصی که با استفاده از میدان مغناطیسی، یک تصویر دو بعدی از ساختار درونی عضو مورد نظر ایجاد میکند.
- لاپاراسکوپی: در این روش تشخیصی یک لوله مجهز به دوربین و چراغ از طریق شکاف های کوچک جراحی وارد دیواره شکم می شود و پزشک به وسیله آن میتواند اندازه ، موقعیت قرار گیری و وجود هر گونه ناهنجاری در اندام های مختلف لگنی را مشاهده کند.
- کولونوسکوپی: در این آزمایش پزشک میتواند با وارد کردن یک لوله بلند و قابل انعطاف مجهز به دوربین و چراغ از طریق مقعد به درون بدن کلیه ناحیه روده بزرگ و وجود هر گونه ناهنجاریهای این ناحیه را مشاهده نماید.
درمان مخصوص دردهای لگنی به علت ایجاد آن بستگی دارد و قبل از شروع هر گونه پروسه درمانی، پزشک شما در خصوص فرایند، عوارض و نحوه درمان با شما صحبت میکند. روشهای رایج درمان دردهای لگنی عبارتند از :
- مصرف داروهای آنتی بیوتیک
- مصرف داروهای ضد درد و التهاب
- انجام تمرینات ورزشی آرام بخش مانند یوگا
- قرصهای پیشگیری از بارداری
- جراحی
- فیزیوتراپی
در صورتی که علت و ریشه فیزیولوژیک دردهای لگنی مشخص نباشد، ممکن است پزشک شما را به یک متخصص برای کنار آمدن با دردهای مزمن ارجاع دهد. در برخی دیگر از موارد، ممکن است پزشک شما ترکیبی از انواع روشهای درمانی مختلف شامل مصرف دارو و مکمل های غذایی، تغییرات محیطی، فیزیوتراپی و مدیریت درد را تجویز کند.
فراموش نکنید که ایجاد ناگهانی درد لگنی شدید، می تواند نشانهای از یک مشکل جدی و یک فوریت پزشکی باشد. به همین دلیل، چنانجه این مشکل برای شما یا یکی از نزدیکانتان به وجود آمده است، باید بدون درنگ برای کشف علت به پزشک مراجعه نمایید. کلینیک رادیولوژی و سونوگرافی دکتر وهاب آقایی با در اختیار داشتن انواع دستگاهها و تجهیزات، و همچنین بهره گیری از انواع متدهای روز دنیا در انجام تصویربرداری تشخیصی آماده کمک به بیماران عزیز جهت کشف ریشه دردهای لگنی و سایر مشکلات مرتبط با آن است. ذکر این نکته الزامی است که مانند هر بیماری دیگری، در مشکلات و دردهای لگنی نیز، تعلل در مراجعه به پزشک میتواند به مشکلات جدی تر در آینده ختم شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با مرکز دکتر وهاب آقایی در تهران، تماس بگیرید.
منابع
https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/pelvic-pain
https://www.nhs.uk/conditions/pelvic-pain/
https://www.mayoclinic.org/symptoms/pelvic-pain/basics/when-to-see-doctor/sym-20050898