فیبروم رحم رشد بیش از اندازهٔ بافت رحم در زنان در سن بچه داری است یا به عبارتی فیبروم رحم یا تومورخوش خیم عضلهٔ صاف رحم، شایع ترین تومور لگنی در نزد زنان است که تقریباً در پنجاه درصد زنان و معمولاً در سنین باروری بین ۲۵ تا ۴۰ سالگی دیده می‌شود.
در این بیماری سلول‌های ماهیچه‌ای و دیگر بافت‌هایی که دیوارهٔ رحم را می‌سازند، غده‌های غیرسرطانی درون دیوارهٔ رحم و پیرامون آن می‌سازند. این بیماری می‌تواند باعث نازایی شود. خطر دچار شدن به این بیماری در زنانی که نسبت به قدشان افزایش وزن دارند، بالا و در زنانی که بچه دار شده‌اند، پایین است.
انواع فیبروم‌ها
فیبروم‌ها بر اساس محل آن‌ها در رحم تقسیم بندی می‌شوند. شایع ترین محل وجود آن‌ها اینترامورال (داخل عضله رحم)، ساب سروزال (به صورت تودهٔ برجسته‌ای خارج رحم) و زیر مخاطی (داخل حفره رحم) هستند. نوع سوم یعنی زیر مخاطی که از همهٔ موارد نادرتر است با بیشترین تظاهرات بالینی از جمله منوراژی یا خونریزی شدید قاعدگی و نازایی همراه‌است.
عوامل پدیدآورنده
به نظر می‌رسد فیبروز رحمی پی آمد عوامل زیادی است که بر هم اثر می‌گذارند. این عوامل ممکن است ژنتیکی، هورمونی، محیطی یا ترکیبی از همهٔ این‌ها باشد.
نشانه‌های فیبروم رحمی
بسیاری از زنانی مبتلا به فیبروز رحمی، هیچ نشانه‌ای ندارند. نشانه‌های این بیماری ممکن است این گونه باشد:
قاعدگی‌های سنگین و دردناک یا خونریزی بین دوره‌های ماهانه
احساس پری در پایین شکم
ادرار زیاد
درد به هنگام نزدیکی جنسی
درد در پایین کمر
مشکلاتی در تولید مثل، مانند نازایی، سقط جنین یا زایمان پیش رس
بیشتر زنان مبتلا به فیبروز رحمی نازا نیستند و می‌توانند بچه دار شوند. برخی زنان مبتلا به فیبروز رحمی ممکن است نتوانند به طور طبیعی باردار شوند. اما با پیشرفت‌های که در درمان ناباروری رخ داده‌است، ممکن است برخی از این زنان باردار شوند.
فیبروم و نازائی
فیبروم علت شایعی برای نازایی نیست و فقط در ده درصد موارد ممکن است سبب نازایی شود، ولی اگر خانمی با وجود فیبرومی در رحم حامله شود، به علت تغییرات هورمونی در این دوران ممکن است (به خصوص در سه ماهه اول و دوم بارداری) فیبروم‌هایش بزرگ تر شوند. گاه در این دوران در داخل فیبروم‌ها، خونریزی ایجاد می‌شود که همراه با درد شدید شکم به صورت حادو ناگهانی و تب بالا خواهد بود که در بسیاری از موارد این حالت با شکم حاد جراحی یا آپاندیست یا کیست پاره شدهٔ تخمدان اشتباه شده و اگر دقت نشود ممکن است باعث انجام جراحی غیرضروری در دوران بارداری شود که عوارض فراوانی از جمله زایمان زودرس به دنبال خواهد داشت.
رشد فیبروم
رشد این تومور توسط هورمون‌های استروژن و پروژسترون تحریک می‌شود و بعد از سن یائسگی چون میزان این هورمون‌ها پایین می‌آید، در نتیجه این تومور کوچک می‌شود. این بیماری در خانم‌های سیاه پوست، دو برابر شایع‌تر از خانم‌های سفیدپوست است، ولی هنوز علت قطعی آن مشخص نشده‌است. خوشبختانه علی‌رغم درصد بالای ابتلا، این تومور یک تومور خوش‌خیم محسوب می‌شود.
پیشگیری
راه خاصی برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد، اما اجتناب از مصرف هورمون‌های زنانه ممکن است رشد فیبروییدها را کمتر کند.
استروژن موجود در قرص‌های ضدبارداری با دوز کم چندان خطر مهمی ندارند، اما استروژن با دوز زیاد ممکن است باعث بزرگ شدن فیبروییدها شود. لذا اگر مصرف قرص ضد بارداری مضر بود، باید به فکر استفاده از سایر روش‌های جلوگیری از بارداری باشید.
درمان فیبروز رحمی
زنانی که به فیبروز رحمی دچار هستند، اما نشانه‌های آن را نشان نمی‌دهند، ممکن است به درمان نیاز نداشته باشند. زنانی که درد یا دیگر نشانه‌های این بیماری را دارند ممکن است این درمان‌ها برای آن‌ها سودمند باشد:
درمان دارویی
داروها ممکن است باعث فروکش کردن نشانه‌های فیبروز رحمی شوند و حتی از رشد آن جلوگیری کنند یا آن را کند سازند. اما هنگامی که بیمار داروها را کنار می‌گذارد، بافت فیبری اغلب بار دیگر رشد می‌کنند.
امکان دارد برای به حداقل رساندن خونریزی رحمی مصرف پروژستین‌ها توصیه شود. برای تخفیف درد هم استفاده از داروهای ضدالتهاب غیراستروییدی توصیه می‌شود.
جراحی
چند جراحی نیز برای فیبروم رحمی وجود دارد:
برداشت بافت فیبری و گذاشتن بخش‌های سالم رحم که به آن میومکتومی می گویند.
بریدن رگ‌های خون رسان به بافت فیبری باعث فروکش کردن رشد آن‌ها می‌شود.
برداشت رحم (هیستروکتومی) که تنها راه اطمینان بخش برای درمان فیبروم رحمی است.