همانطور که می‌دانید رحم(uterus) اندامی است که در بدن زن‌ها وجود داشته و جنین در آن به وجود می‌آید.این بافت از جهت
ظاهری مانند یک گلابی وارونه بوده و در
وسط لگن و قست بالا و پشت مثانه وجود دارد. رحم از قوی ترین عضلات بدن یک زن به شمار
می‌اید. در حالت نرمال و
غیرباردار، بافت رحم حدود 5 تا 7 سانتی متر طول و 5 سانتی متر عرض دارد
و وزنی معادل 35 گرم را نیز شامل می‌شود.
به صورت اتوماتیک و
برای آماده کردن تخمک برای باروری، بافت رحم هورمون استروژن(Estrogen) را ترشح می‌کند که
باعث ضخیم‌تر شدن دیواره رحم می‌شود.اگر بارداری اتفاق نیفتد این دیواره فروریخته و به
صورت عادت ماهیانه و قاعدگی ظاهر می شود و درصورتی که بارداری صورت بگیرد، این
دیواره برای بارور کردن تخمک باقی می‌ماند و عادت ماهیانه رخ نمی‌دهد.
به صورت مادرزادی و در اثر ژنتیک، ناهنجاری ساختمانی رحم در بعضی بیماران
به وجود می‌آید. #اختلالات رحم(Uterine Disorders) در
اثر گذشت زمان باعث سقط مکرر جنین می‌شود و در حال حاضر به عنوان مهم‌ترین عامل
سقط مکرر جنین شناخته می‌شود.
در سیر تکامل جنین، مراحلی رخ میدهد که در ادامه به بیان آنها می‌پردازیم. عدم وقوع هر یک از این مراحل باعث اختلال و ناهنجاری در رحم می‌شود.
1. دو مجاری مولرین به سمت یکدیگر طویل می‌شوند و به هم می‌پیوندند.
2.جذب دیواره حد فاصل مجاری
3.ایجاد قسمت فوقانی واژن، لوله‌های فالوپ(Fallopian
tube) و سرویکس(Cervix)
1.افتادگی رحم: در دو حالت افتادگی رحم صورت می‌گیرد. اگر رحم رو به جلو و به
سمت مثانه بچرخد ناهنجاری در رحم شکل می‌گیرد در حالت دوم رحم به سمت عقب یا ستون
فقرات متمایل می‌شود. این مشکل شایع هست اما نیاز به درمان دارد.
2. رحم دیواره دار یا سپتوم دار: در شرایط خاص دیوارهای عضلانی داخل رحم
کشیده می‌شود و فضای آن را تقسیم می‌کند. اگر این دیواره تا دهانه رحم کشیده شود به
این اختلال رحم سپتوم کامل می‌گویند ولی اگر این دیواره فقط بخشی از مسیر دهانه را
مسدود کرده باشد به اختلال رحم نیمه سپتوم معروف است.
3.رحم قوسی شکل، کمانی یا آرکوئیت (Arcuat Uterus): اگر قوس یا فرورفتگی در بالای رحم بوجود بیاید، رحم دارای
اختلال قوسی شکل شده است. این نوع عارضه به صورت متداول رخ میدهد و مشکل خاصی
بوجود نمی‌آورد.
4. رحم دوشاخ یا قلبی شکل (Bicornuate Uterus): همان طور که در تصویر
مشاهده می‌کنید رحم به شکل یک قلب مشاهده می‌گردد.در واقع شاخ‌های رحم به هم
نچسبیده‌اند و رحم دو شاخ بوجود آمده است.
5.رحم تک شاخ (unicornuate uterus): مواردی وجود دارد که رحم نصف اندازه طبیعی خود را دارد. این ناهنجاری زمانی ایجاد
می‌شود که تنها یک لوله فالوپ وجود داشته باشد.
6.رحم دوتایی یا دو رحمی (uterus didelphys): در این نوع ناهنجاری رحم به دو نیم تقسیم می‌شود به طوری که
ممکن است هر کدام دهانه رحم یا واژن جداگانه داشته باشند.
تصویر برداری با
رزونانس مغناطیسی MRI: این روش در تشخیص شاخ‌های ابتدایی رحم
کاربرد دارد.
هیستروکوپی HSG: این روش، مشاهده حفره رحم را امکان پذیر
می‌سازد. به همین دلیل اصلی‌ترین روش برای تشخیص ناهنجاری‌های رحم به حساب می‌آید اما این روش معایب و نقص‌هایی نیز دارد.
●خونریزی
باعث کاهش مشاهدات می‌شود.
●ساختارهای خارج از حفره رحم را نمی‌توان بررسی کرد.
هیستروسالپنگوگرافی: این روش شکل عمومی حفره‌ی رحم را به
تصویر می‌کشد و ضایعات اندومتری را به صورت نقایص پرشدگی یا بی نظمی‌های دیواره‌ی
داخل رحمی نشان میدهد. استفاده بیش از حد از این روش
نتایج منفی در پی دارد و همین امر باعث می‌شود که این روش برای تشخیص پولیپ رحم(Uterine
polyps) استفاده نشود.
سونوگرافی ترانس واژینال: این روش برخلاف هیستروسالپنوگرافی، برای
تشخیص پولیپ رحم استفاده می‌شود.
سونوهیستروگرافی SIS: برای تشخیص فیبروم رحمی(Uterine
fibroids) از این
روش استفاده می‌شود.این روش نیاز به بی حسی ندارد و
مراحل انجام آن مانند روش HSG
می‌باشد.
حال که با اختلالات رحمی و مشکلات رحم و انواع آن آشنا شدیم، به بررسی
سوالاتی می‌پردازیم که ممکن است در ذهن اکثر افراد بوجود آمده باشد.
بسیاری از افراد دارای این
ناهنجاری‌ها هستند و امکان بارداری نیز وجود دارد اما به دلیل بی اطلاعی از بیماری
خود، آمار دقیقی از تعداد مبتلایان در دسترس نیست. به هرحال در این موارد نظر پزشک
مربوطه تاثیرگذار است. در واقع این ناهنجاری‌ها خطر سقط
جنین را افزایش می‌دهند بنابراین در بیشتر مواقع زایمان به صورت سزارین صورت می‌گیرد.
گاهی رحم به جای آن که گلابی‌شکل باشد، فرم دیگری به خود می‌گیرد
و باعث ایجاد ناهنجاری رحم در زنان می‌شود. .هرچه رحم
غیرطبیعی‌تر باشد درصد سقط جنین بیشتر می‌شود. همچنین مادران دارای رحم غیر طبیعی، ممکن است در دوران
بارداری و زایمان، تحت‌تاثیر دیگر عوارض این مشکل قرار بگیرند.در ادامه به چند مورد از شکل‌های غیر عادی رحم اشاره می‌کنیم.
1.رحم به شکل گلابی
وارونه نیست: باعث می‌شود که جنین در موقعیت نشسته یا به پهلو قرار بگیرد، که در این صورت
زایمان حتما باید به شکل سزارین انجام شود.
2. کوچکتر بودن رحم نسبت به اندازه طبیعی: باعث می‌شود که جنین از فضای خود خارج شود و همین امر منجر
به پاره شدن کیسه آب یا آمنیوتیک می‌شود. دراین صورت
زایمان زودرس به روش سزارین انجام می‌شود و نوزاد پس از تولد باید در بخش NICU تحت مراقبت‌های ویژه نوزادان قرار بگیرد.
3.ضعیف بودن دهانه رحم: باعث می‌شود که رحم توانایی نگهداری از جنین به مدت مشخص را نداشته باشد. ممکن است پزشکان برای حفظ جان مادر و فرزند، مجبور به
زایمان زودرس به روش سزارین شوند. نکته مثبت این است که با هر
بار زایمان موفق ، دهانه رحم قوی‌تر می‌شود.
در انتها
اگر شما به هریک از اختلالات رحمی دچار هستید کلینیک تصویربرداری دکتر وهاب اقایی اماده ارائه خدمات با کیفیت تشخیصی به شما عزیزان می‌باشد. همچنین در صورت نیاز به انجام آزمایشات تکمیلی، می‌توانید با تعیین وقت قبلی و مراجعه به کلینیک سونوگرافی و رادیولوژیدکتر وهاب آقایی در خیابان ولیعصر از بهترین خدمات تشخیصی با بهره گیری از تجهیزات تصویربرداری مدرن و به روز دنیا بهره مند شوید.
دکتر وهاب آقایی، با دارای بودن تخصص در زمینه تشخیص و درمان انواع بیماری‌های زنان در یکی از معتبرترین کلینیک‌ها و مراکز رادیولوژی و سونوگرافی، انواع خدمات تشخیصی و درمانی از جمله سونوگرافی(sonography)، ماموگرافی(Mammography) و غیره را با تجهیزات بسیار پیشرفته ارائه میدهد. اگر مایل به کسب اطلاعات بیشتر هستید با مرکز رادیولوژی و سونوگرافی دکتر وهاب آقایی در خیابان ولیعصر، تماس بگرید.