ندول به معنای خوشه‌های غیرطبیعی سلولی است که در
ناحیه تیروئید ایجاد
می‌شوند. ندول‌های تیروئید به سه نوع گرم، داغ و سرد تقسیم‌بندی می‌شوند. از نظر
پزشکان ندول‌های گرم و داغ نسبت به ندول سرد خطر کمتری دارند. اما زمانی که با کمک
اشعه ایکس و یا سایر روش‌های تشخیصی، ندول‌های تیروئید از نوع سرد تشخیص داده می‌شوند، خطراتی را برای سلامت بیمار به دنبال دارند. به همین دلیل تصمیم گرفتیم در
این مطلب شما را با این نوع ندول‌ها، نحوه تشخیص، علائم و روش درمان آنها آشنا
کنیم.
ندول یا گره‌های تیروئیدی به توده‌های بدخیم و
خوش خیم می‌گویند که در ناحیه تیروئید ایجاد می‌شود. ندول‌ها یا همان گره‌ها از
نظر جذب مواد رادیواکتیو به سه نوع سرد، گرم و داغ تقسیم می‌شوند. برای تشخیص نوع
گره از روش اشعه ایکس یا رادیولوژی استفاده می‌شود. البته در کنار این روش باید از
نمونه‌برداری بیوپسی هم استفاده شود تا پزشک بتواند به نتایج دقیق‌تری دست پیدا
کند.
در صورتی که گره‌های تیروئیدی از سلول‌های تشکیل
شده باشد که هیچ نوع یدی را به خود جذب نکند، به آن سرد گفته می‌شود. گره‌هایی که
به رنگ تیره هستند و بیش از حد هورمون تولید می‌کنند، با نام ندول‌های گرم شناخته
می‌شوند. گره‌های داغ هم بیش از دو نوع قبلی مواد رادیو اکتیو را به خود جذب می‌کنند.
به طوری که به سایر قسمت‌ها اجازه فعالیت نمی‌دهند.
در بین ندول‌ها حدود 85 درصد آنها سرد، 10% گرم
و 5% داغ هستند. در این بین 85 درصد از گره‌های سرد، خوش خیم؛ 90 درصد از گره‌های
گرم، خوش‌خیم؛ 95 درصد از گره‌های داغ نیز خوش‌خیم هستند.
تقریبا نزدیک به 95% از گره‌های تیروئیدی غیرسرطانی و
خوش‌خیم هستند. نگرانی اصلی در مورد گروه‌های بدخیم سرطانی است که پزشکان توصیه
دارند باید حتما به پزشک مراجعه کنید تا کنترل شوند. گاهی هم این ندول‌ها به جراحی
نیاز پیدا می‌کنند. اما در مورد گره‌های بدون علامت باز هم به درمان نیاز دارند.
ندول‌ها ممکن است مشکلات زیر را ایجاد کنند:
- سختی در قورت دادن غذا و حتی بلعیدن آب دهان
- تنگی نفس و بریده بریده شدن تنفس
ندول‌هائی که در اسکن تیروئید
ثبت می‌شود به سه دسته تقسیم می‌شوند:
- ندول سرد: ندول‌هائی که در آنها هیچ ماده رادیو آکتیوی جذب نمی‌شود.
- ندول داغ: ندول‌هایی تمام ماده تزریقی جذب آن می‌شود و ندول موجود اجازه
جذب به سایر قسمت‌های تیروئید را نمی‌دهد.
- ندول گرم: ندول‌هائی که در آنها جذب ماده رادیو آکتیو بیشتر از سایر قسمت‌های غده بوده ولی سایر قسمت‌های تیروئید نیز جذب دارند.
ندول یا گره
سرد در غده تیروئید یک اصطلاح ایزوتوپ اسکنی در بررسی یک بیمار مبتلا به گواتر می‌باشد
.ندول سرد که
جراحان بیشتر نگران آن بوده و سعی در درمان قطعی آن دارند در 15- 25 در صد موارد
سرطانی شده و اهمیت تشخیصی و درمانی زیادی دارد.
ایزوتوپ اسکن
تیروئید که با استفاده از مکانیسم جذب ید ابداع شده است عبارتست از تزریق ماده
رادیو آکتیوی که فقط توسط غده تیروئید جذب شود ( تگنزیوم 99 یا ید 123 ) به بدن
بیمار و ثبت میزان و نحوه جذب و تجمع و انتشار این ماده در بافت غده تیروئید می‌باشد. با این روش وضعیت داخل نسج تیروئید مشخص و ارزیابی می‌شود. باید توجه داشت
که این مواد رادیو آکتیو فقط توسط فولیکول‌ها و سلول‌های تیروئیدی جذب می‌شوند و
اگر سلول یا بافت و تجمع غیرطبیعی در داخل نسج تیروئید وجود داشته باشد با این روش
مشخص می‌گردد.
درمان ندول سرد
تیروئید
در صورتی که ندول سرطانی نباشد و مشکلی را ایجاد نکند،
این متخصص غدد درون ریز است که در مورد جراحی آن تصمیم‌گیری می‌کند. اما باید با
مراجعه منظم به پزشک و انجام روشسونوگرافی، تفسیر نتایج سونوگرافی تیروئید و نمونه‌برداری
بیوپسی نوع آن مشخص شود. گره‌های خوش به ندرت سرطانی می‌شوند. با این حال برای
بررسی آن به روش نمونه‌برداری دوره‌ای نیاز دارید.
پزشکان اغلب از روش رادیواکتیو و یا جراحی برای از
بین بردن این نوع گره استفاده می‌کنند. تنها زمانی که ندول از نوع سرطانی و بدخیم
تشخیص داده شود، به جراحی نیاز دارد.
در روش جراحی اگر قسمت زیادی از تیروئید برداشته شود، به
منظور تأمین هورمون‌های مورد نیاز بدن، پزشک داروهایی را برایتان تجویز می‌کند.
ندول داغ
عبارتست از وجود یک توده یا منطقه کوچک در داخل غده تیروئید که با عملکرد غیر
طبیعی خود حین انجام اسکن تیروئید تمام ماده رادیو آکتیو تزریقی به بدن را جذب
نموده و اجازه فعالیت به سایر قسمت‌های تیروئید را نمی‌دهد .
ندول‌های داغ
تیروئید درون تیروئید بطور خودمختار و خارج از سیستم کنترل هورمونی بدن فعالیت می‌کنند و به این دلیل ندول اتونومیک نیز نامیده می‌شوند.
انواع ندول داغ
تیروئید
این قبیل ندول‌ها در ارتباط با کار کرد غده تیروئید به دو دسته تقسیم می‌شوند
:
1- ندول داغ با کارکرد و ترشح طبیعی
تیروئید
( Euthyroid )
2- ندول داغ با کارکرد و ترشح بیش از حد
تیروئید( Hyperthyroid )
ندول داغ
همراه با پرکاری غده تیروئید را آدنوم توکسیک ( Toxic Adenoma ) نیز می‌نامند.
در ایزوتوپ
اسکن ندول داغ از نظر تشخیصی به شکل توده‌ای است که بسرعت مواد تزریقی را جذب می‌کند درحالیکه در سایر لوب‌های تیروئید هیچ ماده‌ای جذب نمی‌شود.
درمان ندول داغ
تیروئید
میزان بروز
بدخیمی در ندول‌های داغ برعکس ندول‌های سرد خیلی کم و در حدود 1 درصد است
.معمولا جراحی
و برداشتن ندول، درمان
پیشنهادی ندول‌های داغ همراه با عملکرد طبیعی تیروئید می‌باشد.
این نوع گره‌های تیروئیدی نسبت به نوع سرد، مقدار
زیادی از ماده رادیو اکتیو تیروئید را به سمت خود جذب می‌کند. اما سایر قسمت‌های
تیروئید هم این اجازه را دارند تا مقداری از ماده رادیواکتیو را به سمت خود جذب
کنند. این نوع از ندول‌ها حدود 10% از گره‌های تیروئیدی را تشکیل می‌دهد و در اغلب
موارد هم خوش‌خیم هستند. تنها در 10 درصد از موارد ممکن است یک ندول گرم به توده
سرطانی مبتلا شود.
درمان ندول گرم
تیروئید
اگر ندول خوش‌خیم تشخیص داده شود، در موارد ممکن
است با علائمی از جمله تنگی نفس یا احساس درد در ناحیه گلو ظاهر شود. مشکلات
بلعیدن غذا یکی از عوارض وجود ندول‌های گرم تیروئیدی است. به همین دلیل گاهی پزشک
براساس خوش خیم یا بد خیم بودن اقدام به درمان می‌کند.
روش تیروئیدکتومی (برداشتن کامل تیروئید) زمانی
انجام می‌شود که ندول گرم به طور کامل بدخیم تشخیص داده شود. البته بعد از نمونه
برداری با کمک سونوگرافی و بیوپسی، پزشک اقدام به درمان می‌کند. در مورد گره‌های
گرم تیروئیدی به دلیل اینکه به ندرت سرطانی هستند، این روش انجام نمی‌شود.
برای ندول گرم خوش خیم از روش‌هایی مثل امواج
فرکانس رادیویی (RFA) نیز استفاده می‌شود. در این روش یک
پروب با کمک دستگاه سونوگرافی در ناحیه گره خوش خیم گرم قرار می‌گیرد. سپس پزشک با
کمک امواج، گره را کوچک می‌کند. این روش درمان برای ندول‌های گرم خوش خیم کاربرد
دارد و به صورت سرپائی انجام می‌شود.
در پایان
با توجه به اینکه تشخیص نوع ندول (گرم، سرد و
داغ) تیروئید برای درمان درست و دقیق آن نیاز است، مراجعه به مراکز تصویربرداری و
سونوگرافی هم ضرورت پیدا می‌کند. مرکز تصویربرداری دکتر وهاب آقائی یکی از مراکز
تشخیص نوع ندول‌های بدخیم یا خوش خیم تیروئید است. با تشخیص به موقع می‌توانید از
بروز خطر پیشگیری کنید. دکتر وهاب آقایی،با دارا بودن تخصص در زمینه تشخیص و درمان اینگونه بیماری‌ها در یکی از معتبرترین کلینیک‌ها واقع در خیابان ولیعصر انواع خدمات تشخیصی و درمانی را با تجهیزات بسیار پیشرفته ارائه می‌دهد. اگر مایل به کسب اطلاعات بیشتر هستید با مرکز رادیولوژی و سونوگرافی دکتر وهاب آقایی تماس بگرید.