اگر به تازگی سونوگرافی تیروئید و گردن انجام داده باشید، آشنایی با نحوه تفسیر
نتایج سونوگرافی تیروئید و خواندن جواب آن قبل از مراجعه به متخصص می‌تواند برای
شما مفید باشد. سونوگرافی تیروئید یکی از روش‌هایی است که با کمک امواج صوتی می‌توان
تصاویری از غده تیروئید را مشاهده کرد. با این روش ندول‌های (توده‌ها) داخل غده تیروئید و در ناحیه گردن به راحتی
دیده می‌شود. اولتراسونیک یا سونوگرافی از تیروئید و گردن یک روش غیرتهاجمی، بدون
درد و عارضه است. در این مقاله به بررسی اصطلاحات رایج در تفسیر سونوگرافی گردن و
تیروئید می‌پردازیم.
وقتی از سونوگرافی تیروئید صحبت می‌کنیم،
هدف فقط این نیست که تصاویری از ناحیه گردن و تیروئید مشاهده شود. در برخی از
مواقع، پزشکان برای دریافت نمونه با کمک سوزن از روش سونوگرافی استفاده می‌کنند. این روش یک نوع
نمونه‌برداری یا آزمایش برای تشخیص بیماری‌های تیروئیدی یا ندول‌ها و یا توده‌های
سرطانی است.
این روش تصویربرداری می‌تواند اندازه، شکل
و موقعیت طبیعی غده تیروئید را به خوبی نشان دهد.
اگر کلمه غیرطبیعی را در نتایج برگه تصویربرداری اولتراسونیک مشاهده کردید،
می‌تواند نشانه یکی از این موارد باشد:
- کیست یا گره‌های پر از مایع
- گواتر یا
بزرگ شدن غده تیروئید
- ایجاد ندول‌های تیروئیدی (گره‌های تیروئیدی)
- ابتلا به التهاب تیروئید یا تیروئیدیت
- ابتلا به سرطان تیروئید (در صورت نمونه‌برداری‌های
دیگر)
ندول‌های تیروئید می‌تواند بدخیم (سرطانی) و یا خوش‌خیم باشند. در نتایج
سونوگرافی به ندول‌های تیروئید نمره می‌دهند. این نمره در نتایج تصویربرداری
اولتراسونیک طبقه‌بندی می‌شوند. اصطلاحات این طبقه‌بندی به صورت زیر است:
U1: ندول تیروئید نرمال
U2: ندول تیروئید خوش‌خیم
U3: ندول تیروئید نامشخص
U4: ندول تیروئید مشکوک به بدخیمی
U5: تیروئید مبتلا به ندول‌های
بدخیم یا سرطان
ویژگی ندول‌های خوش خیم و بدخیم
رادیولوژیست‌ها برای تفسیر نتایج سونوگرافی تیروئید و گردن به شکل ندول‌ها
توجه زیادی می‌کنند. یک نکته مهم در این روش تشخیصی، انجام همزمان بیوپسی و نمونه‌برداری
همراه با سونوگرافی است. دلیل آن تشخیص کامل بیماری سرطان در تیروئید است. اما
وقتی که شکل ندول‌ها ویژگی‌های زیر را داشته باشند، می‌تواند از یک گره خوش‌خیم
خبر دهد و بنابراین به نمونه‌برداری نیازی ندارد.
در نتایج سونوگرافی شکل گره‌ها به صورت زیر بررسی می‌شود:
- وجود یا عدم وجود لبه‌های تیز در اطراف گره
- ندول از مایع پر شده ودر داخل آن سلولی دیده نشود(کیست)
- ندول فاقد مایع و پر از سلول باشد
- آیا در اطراف ندول یا کیست عروق خونی وجود دارد یا خیر
گاهی ندول‌های توپرنشانه وجود یک توده بدخیم است که البته به روش‌های تشخیصی
دیگری هم نیاز پیدا می‌کنند. اما ندول‌های کیستیک از مایعات و چربی پر شده‌اند که عمدتا
خوش خیم هستند. در بیشتر مواقع در همان سونوگرافی اول این نوع ندول‌ها تشخیص داده
می‌شود و به روش تشخیصی دیگری نیاز ندارد.
گاهی با انجام سونوگرافی تیروئید و گردن نمی‌توان جنس و نوع ندول‌ها را بطور
دقیق مشخص کرد بنابراین از روش بیوپسی یا آسپیراسیون با سوزن‌های بعنوان روش تکمیلی استفاده
می‌شود. در این روش یک سوزن کوچک به داخل گره‌های تیروئید فرستاده می‌شود تا از آن
سلول‌ها را به بیرون بکشد. سپس این سلول‌ها داخل یک شیشه مخصوص ریخته می شود تا به
آزمایشگاه فرستاده شود.
به عبارت دیگر نتایج سونوگرافی از تیروئید به تنهایی کافی نیست. پس شما هم
حتی با تفسیر نتایج آن نمی‌توانید به اطلاعاتی در مورد وضعیت جسمانی و تیروئید خود
پی ببرید.
یکی از اصطلاحات رایجی که رادیولوژیست‌ها برای نوشتن نتایج سونوگرافی گردن و
ناحیه تیروئید استفاده می‌کنند، « آدنوم فولیکولر» است. در واقع این اصطلاح به
نوعی بیماری تیروئیدی اشاره دارد. آدنوم فولیکولر یک تومور است که ترشح هورمون غده
تیروئید را افزایش می‌دهد و منجر به پرکاری تیروئید می‌شود.
این تومور دارای قطری
بین 3 تا 10 سانتی‌متر است. اگر در سونوگرافی شکل آن مشخص نباشد، به نمونه برداری
نیاز پیدا می‌کنید تا در آن سلول‌های فولیکولار دیده شود.
یکی دیگر از مفاهیم
رایجی که ممکن است رادیولوژیست براساس تصاویر در نتایج بنویسد،
اصطلاح«میکروکلسیفیکاسیون» است. کلسیفیکاسیون به رسوب کلسیم در بافت بدن گفته می‌شود
که گاهی در ناحیه تیروئید و گردن هم وجود دارد.
در سونوگرافی گردن ممکن
است این توده در ناحیه بافت نرم و یا استخوان دیده شود. اگر در نتایج سونوگرافی
تیروئید چنین اصطلاحی را مشاهده کردید، جای نگرانی نیست. زیرا در بسیاری از مواقع
یک توده خوش خیم است که در اثر التهاب و عفونت ایجاد می‌شود. هر چند گاهی هم
کلسیفیکاسیون ممکن است در نزدیکی یک توده سرطانی هم ایجاد شود.
توده هایپواکو و توده هایپراکو دو اصطلاحی است که گاهی رادیولوژیست‌ها از آن‌ها
برای توصیف توده‌هایی را که در سونوگرافی مشاهده می‌کنند، به کار می‌برند. هر یک
این دو اصطلاح مفهوم خاصی دارند:
توده هایپواکو: این توده به
شکل جامد و سفت است و از بافت اطراف تیره‌تر دیده می شود و رنگ خاکستری دارد. این
نوع توده از بافت‌های فیبری و ماهیچه‌ای ساخته شده است.
توده هایپراکو: نوع دیگری
از توده‌هاست که تراکم کمتری دارد و اطراف آن روشن‌تر دیده می‌شود. این نوع توده
همان کیست است که از هوا، مایعات و چربی پر می‌شود.
یکی دیگر از اصطلاحات
رایج در تصویربرداری اولتراسونیک تیروئید «کارسینومای پاپیلاری تیروئید » است. این
عارضه نوعی تومور سرطانی است. در ایران این نوع سرطان تیروئید در حدود۷۱%کل موارد
ابتلا به سرطان تیروئید را تشکیل می‌دهد. این سرطان در سلول‌های فولیکولار آغاز شده
و به کندی رشد می‌کند. در صورت تشخیص زودهنگام، بیشتر مبتلایان به این نوع سرطان
را می‌توان با موفقیت درمان کرد.
در پایان
آنچه از تفسیر نتایج
سونوگرافی تیروئید گفته شد به شما کمک می‌کند بتوانید نوشته‌های رادیولوژیست را به
شکل علمي برای خود تشریح کنید. مرکز تصویربرداری و رادیولوژی دکتر وهاب آقائی یکی از مراکزی است
که می‌توانید سونوگرافی قسمت گردن و ناحیه تیروئید را در آن انجام دهید. وجود
رادیولوژیست‌های با تجربه در این حوزه به شما کمک می‌کنند.