آدنوزیس پستان وضعیتی است که در آن لوبول‌های سینه (غده‌های
تولید کننده شیر) بزرگ می‌شوند و حاوی غدد بیشتری نسبت به معمول هستند. این وضعیت اغلب در نمونه‌های بیوپسی زنانی که تغییرات فیبروکیستیک
در سینه هایشان دارند، دیده میشود. در این مقاله به بررسی علائم آدنوزیس پستان،
نحوه تشخیص و درمان آن خواهیم پرداخت.
آدنوزیس یا آدنوز پستان (Adenosis of the breast) وضعیتی است که در آن لوبول‌های تولید کننده شیر در پستان بزرگ می‌شوند و ممکن است تعداد غدد افزایش یابد. به آدنوزیس پستان، آدنوز توده‌ای، آدنوز
تومورال یا تومور آدنوزیس نیز گفته میشود؛ لازم به ذکر است که با وجود اینکه برخی
از این نام‌ها حاوی اصطلاح تومور هستند، اما آدنوزیس سرطان سینه نیست. آدنوزیس
ممکن است در طی خود آزمایی پستان یا در طول ماموگرافی غربالگری و یا آزمایش اشعه ایکس
که به دلیل وجود نواحی مشکوک در پستان‌‌ها درخواست می‌گردد، مشاهده شود.
اسکلروزینگ آدنوزیس نوع خاصی از آدنوز خوش خیم است که در آن
بافت فیبری اسکار مانند در لوبول‌های سینه (غدد تولید کننده شیر) یافت میشود. در آدنوز اسکلروزان، لوبول‌ها بزرگتر از حد طبیعی هستند و
این موضوع ممکن است منجر به ایجاد یک توده قابل لمس در سینه شود. در این صورت، افتراق این توده‌ها از سرطان سینه تنها با معاینه
پستان، ممکن است برای پزشک سخت باشد.
علائم آدنوزیس ممکن است شامل موارد زیر باشد:
·
ناراحتی سینه و حساسیت عمومی
·
توده ها، کیست ها یا تورم های نامنظم در پستان
·
احساس خارش
·
حساس شدن نوک سینه
این علائم ممکن است در طول چرخه قاعدگی تغییر کنند و درست
قبل یا در طول قاعدگی به صورت بارزتری مشاهده شوند. پس از یائسگی، معمولا دیگر علائمی مشاهده نمی‌شود. همچنین افراد
مختلف ممکن است علائم بسیار متفاوتی داشته باشند. به علاوه همان فرد ممکن است
علائم متفاوتی را در شرایط و دوره‌های مختلف، تجربه کند.
برای برخی از بیماران آدنوزیس یک مزاحمت جزئی است، در حالی
که برای برخی دیگر بسیار دردناک است. به گفته پزشکان، آدنوزیس پستان اغلب به دلیل
واکنش طبیعی بدن زنان به تغییرات هورمونی ایجاد میشود.
محققان هنوز دلیل مشخص آدنوز پستان را کشف نکرده‌اند. با این
حال، طبق برخی از مطالعات که در سال 2009 صورت گرفت، محققان به این نتیجه رسیدند
که تودههای آدنوز ممکن است به دلیل تاثیرات و نوسانات هورمون‌های طبیعی و همچنین
جهش‌های ژنی خاص ایجاد شوند. البته این موضوع هنوز ثابت شده نیست و تحقیقات در این
خصوص همچنان ادامه دارد. با این حال، موارد زیر ممکن است احتمال ایجاد آدنوزیس را
بیشتر کنند:
·
استفاده از هورمون‌های یائسگی
·
سابقه خانوادگی سرطان سینه یا شرایط خوش خیم پستان
کلسیفیکاسیون‌ها (ایجاد رسوبات معدنی) ممکن است در آدنوزیس،
آدنوزیس اسکلروزان و در سرطان‌ها تشکیل شوند. از این رو، ممکن است افتراق این شرایط در ماموگرافی کمی
دشوار باشد. از آنجایی که آدنوزیس اغلب در معاینه پستان یا ماموگرافی می‌تواند با
سرطان اشتباه گرفته شود، معمولا برای تشخیص و افتراق دقیق آنها نیاز به بیوپسی
است.
توجه: برای کسب اطلاعات کامل درباره بیوپسی می‌توانید مقاله بیوپسی یا نمونه برداری پستان را بخوانید.
از این رو برای تعیین علت ناحیه غیرطبیعی که در ماموگرافی دیده
میشود، باید بیوپسی انجام شود. در طول بیوپسی، تکه‌‌ای از بافت از ناحیه مشکوک
برداشته میشود و از نظر وجود بیماری بررسی میشود. سه نوع مختلف بیوپسی وجود
دارد که می‌توان در افتراق و تشخیص دقیق بیماری به کار گرفت: بیوپسی هسته‌ای، بیوپسی
هسته استریوتاکتیک و بیوپسی با کمک خلاء. پس از برداشتن ناحیه آسیب دیده، بافت
مورد نظر به آزمایشگاه فرستاده می شود و ماهیت آن زیر میکروسکوپ بررسی میشود.
در زیر انواع بیوپسی شرح داده میشود.
در طول بیوپسی هسته‌ای، پوست در ناحیه بیوپسی با یک بی‌حس
کننده موضعی بی حس میشود. سپس از یک سوزن هسته‌ای برای نمونه برداری از بافت
استفاده میشود. سوزن هسته‌ای، سوزنی با سوراخ بزرگ است که اجازه میدهد نمونه
بزرگ تری از بافت برداشته شود. این روش اغلب با کمک و هدایت سونوگرافی برای تعیین
محل بافت غیر طبیعی انجام میشود.
در بیوپسی استریوتاکتیک، همان نوع سوزن که در بیوپسی هسته‌ای
استاندارد کاربرد دارد، استفاده میشود. با این تفاوت که در بیوپسی استریوتاکتیک،
بافت پستان با صفحاتی مشابه صفحات دستگاه ماموگرافی در جای خود ثابت نگه داشته میشود. در این روش از تصاویر اشعه ایکس، برای کمک به تعیین بهترین محل قرارگیری
سوزن، استفاده میشود. پس از قرار دادن سوزن، ممکن است برای اطمینان از قرار گرفتن
سوزن در محل صحیح، تصاویر بیشتری از بافت پستان تهیه شود.
در بیوپسی به کمک خلاء از تجهیزات تخصصی برای کمک به مکش
بافت بیشتری از طریق سوزن استفاده می‌کنند. در این روش نیز معمولا از سوزن هسته‌ای
استفاده میشود. این کار را می‌توان با کمک MRI (تصویربرداری
رزونانس مغناطیسی) یا اولتراسوند انجام داد. هنگامی که نیاز به انجام بیوپسی جراحی
(بریدن پوست برای برداشتن بافت غیر طبیعی) است، زمانی که باید مقادیر بیشتری از
بافت برداشته شود، مانند زمانی که مجموعه‌ای از یافته‌های غیر طبیعی در ماموگرافی
وجود دارد، بیوپسی به کمک خلاء می‌تواند کمک کننده باشد و نیازی به انجام روش‌های
تهاجمی گفته شده نباشد.
در صورتی که در نمونه بیوپسی مشکوک، آدنوزیس تشخیص داده
شود، نیازی به آزمایش‌های بیشتر و روش‌های درمانی پیجیده وجود نخواهد داشت. از آنجایی که آدنوزیس توده‌ای سرطانی نیست، درمان خاصی برای
این وضعیت لازم نیست. در صورتی که سینه‌ها دردناک باشد، پوشیدن لباس زیر مناسب می‌تواند کمک کننده باشد. برای برخی از زنان، کاهش میزان کافئین مصرفی می‌تواند به
بهبود علائم نیز کمک کند. آدنوز معمولا نیازی به درمان ندارد، مگر اینکه علائم
آزار دهنده‌ای ایجاد کند.
اگر هیچ کدام از راه حل‌های ارائه شده توسط درمانگر شما
باعث کاهش ناراحتی و درد نمی‌شود، بهتر است با پزشک خود در این خصوص صحبت کنید. در
صورتی که آدنوزیس از نوع اسکلروزیس کننده باشد، پزشک شما معمولا برنامه‌ای منظم
برای غربالگری سرطان سینه را توصیه خواهد کرد. این موضوع به این دلیل است که
مطالعات نشان میدهد خطر ابتلا به سرطان سینه در صورت ابتلا به اسکلروزینگ آدنوزیس
بیشتر میشود.
هر زمان که یک توده جدید در سینه پیدا
شد، یا اگر علائم جدید دیگری مانند درد یا ترشح از نوک پستان وجود داشت، لازم است
علائم را به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک پس از ارزیابی بالینی ممکن است برای تعیین
علت و بررسی‌های بیشتر، تصویربرداری و سایر روش‌های تشخیصی و غربالگری یا درخواست
کند.
سخن آخر
آدنوز پستان یک وضعیت غیر سرطانی است که در آن لوبول‌های پستان بزرگ
می‌شوند و تعداد غدد بیشتری نسبت به حالت عادی دارند، وجود دارد. این
وضعیت می‌تواند باعث ایجاد تودههای متعدد و دردناک شدن سینه‌ها شود. تودههای آدنوز را می‌توان در ماموگرافی مشاهده کرد و ممکن است پزشک نمونه برداری از
بافت را درخواست کند تا مطمئن شود که وضعیت موجود سرطان سینه نیست. اگر
ثابت شود که تودههای موجود، آدنوز هستند، معمولا نیازی به درمان و سایر روش‌های
تهاجمی مانند جراحی نیست.
تصویر برداری و غربالگری پستان در
مراکز تصویربرداری و ماموگرافی معتبر و مجهز، می‌تواند نقش به سزایی در تشخیص
زودهنگام و درمان موثر داشته باشد. کلینیک تصویربرداری دکتر وهاب آقایی، یکی از
بهترین و مجهزترین کلینیک های تصویربرداری ایران است که با سابقه سال‌های طولانی
فعالیت موفق، نقش به سزایی در افزایش پیش آگهی و سلامت جامعه داشته است. برای کسب اطلاعات بیشتر با این کلینیک تماس بگیرید.
منبع:
https://www.medigoo.com/articles/adenosis/
https://www.verywellhealth.com/adenosis-enlarged-breast-lobules-430686
https://www.cancer.org/cancer/breast-cancer/non-cancerous-breast-conditions/adenosis-of-the-breast.html