ترشح از نوک پستان زمانی است که از نوک یک یا هر دو بطور خود بخود و یا تحت اثر تحریک یا فشار خارجی مایع خارج شود که دلیل این ترشح همواره و الزاما نشانه وجود بیماری خاصی در آن نمی‌باشد.
ترشح از نوک پستان زمانی است که از نوک یک یا هر دو بطور خود بخود و یا تحت اثر تحریک یا فشار خارجی مایع خارج شود که دلیل این ترشح همواره و الزاما نشانه وجود بیماری خاصی در آن نمی‌باشد. فقط 10% از سرطان‌های پستان همراه با ترشح از نوک می‌باشند. اگرچه در بیشتر موارد عامل ایجاد کننده ترشح از نوک بدخیم نمی‌باشد اما ترشح از آن سومین دلیل عمده مراجعه خانم‌ها به پزشک می‌باشد. وجود ترشح از نوک بدلیل ایجاد ترس در خانم‌ها از احتمال ابتلا به سرطان باعث ایجاد اضطراب شدید در آنها می‌شود. در اغلب موارد ترشحات از نوک یا بدلایل فیزیولوژیک و طبیعی ایجاد شده‌اند و یا عوامل خوش خیم کلینیکی باعث آن شده است.
رنگ این ترشحات می‌تواند شفاف، سفیدکدر، قهوه‌ای، خونی، زرد و یا سبز باشد که این رنگ‌ها در اکثر موارد نمی‌تواند نشان دهنده عامل ترشح و یا خوش خیم و بدخیم بودن آن باشد. ترشحات در دختران و پسران در حال بلوغ، در زنان باردار و در زنانی که شیردهی داشته اند تا 2 سال پس از پایان شیردهی ممکن است دیده شود که این امر معمولا خود خود قطع می‌شود.گاهی در دوران بارداری ترشح ممکن است خونی باشد که بدلیل پارگی عروق پرخون شده می‌باشد و این امر خود به خود رفع می‌شود.
برخی از علل ترشح طبیعی پستانها عبارتنداز:
- بارداری: در ماه‌های اول بارداری ممکن است ترشحات شفافی از نوک پستانها خارج شود که در ماه‌های آخر حاملگی این ترشحات ظاهر آبکی و یا شیری رنگ پیدا می‌کنند.
- پایان دوران شیردهی: گاهی پس از ختم شیردهی ممکن است تا 2 سال ترشح شیری خارج شود که معمولا خود بخود پایان می‌یابد.
- تحریک: در اثر فشار دادن نوک آن ممکن است از آن مایع خارج شود و یا حتی اگر سینه بند سفت باشد هنگام ورزش‌هایی نظیر دویدن در اثر تماس و فشار مداوم از نوک پستان ممکن است ترشح خارج شود.
ویژگی ترشحات طبیعی پستانها چیست؟
ترشح طبیعی نوک پستان عموماً از هر دو سینه اتفاق می‌افتد و در اکثر اوقات مایع تنها در صورت فشردن یا تحریک سینه‌ها خارج می‌شود. بسیاری از زنان به دلیل نگرانی از وضعیت به وجود آمده در پستان‌های خود، با فشردن و تحریک مداوم سینه‌های خود وضعیت را بدتر می‌کنند. رها کردن سینه‌ها در وضعیت عادی و عدم تحریک آن می‌تواند تا حد زیادی به بهبود ترشحات کمک کند.
حتی اگر پزشک شما با معاینه متوجه غیر طبیعی بودن ترشحات سینه‌های شما شد، به یاد داشته باشید که اغلب علل ایجاد کننده این ترشح قابل درمان هستند و خطر جدی برای سلامتی شما ایجاد نمی‌کنند.
رنگ مایع خارج شده از نوک سینه به تنهایی در تشخیص نرمال یا خطرناک بودن ترشحات نوک پستان کافی نیست. همه ترشحات نرمال یا غیر نرمال پستان می‌توانند رنگ‌های شفاف، زرد، سفید و یا سبز داشته باشند. به طور کلی ترشح از نوک پستانها زمانی جای نگرانی دارد که یک یا چند ویژگی زیر را داشته باشد:
- ترشحات نوک پستان بدون هیچگونه تحریک و فشار توسط عامل خارجی، و به صورت مداوم رخ می‌دهد.
- زمانی که فرد بالای چهل سال سن داشته باشد.
- زمانی که ترشحات نوک سینه تنها از یکی از پستانها رخ دهد.
- زمانی که این ترشحات خونی یا صورتی رنگ باشد.
- زمانی که ترشحات همراه با لمس یک توده منسجم در پستان ها همراه باشد.
- زمانی که ترشحات در مردان و پسران رخ دهد.
علت ترشحات غیر طبیعی نوک پستان چیست؟
ترشحات غیر طبیعی نوک پستان معمولاً به دلایل زیر رخ می‌دهند:
پاپیلوم داخل مجرایی
رشد غیر سرطانی سلول‌ها درون مجاری شیری را پاپیلوم می‌گویند که شایع‌ترین عامل ایجاد ترشحات غیر طبیعی نوک سینه است. پس از بزرگ شدن توده، پاپیلوم می‌تواند باعث ترشحات خونی یا غلیظ از نوک آن شود.
گشادی مجاری شیری
این دومین عامل شایع ترشحات از نوک پستان می‌باشد و عمدتا در خانم‌هایی که نزدیک به یائسگی هستند دیده می‌شود.
تغییرات فیبروکیستیک پستان
تغییرات فیبروکیستیک ممکن است باعث ایجاد توده و یا ضخیم شدگی بافت پستانی شود که به هیچ وجه علایم سرطان نیستند، تغییرات فیبروکیستیک علاوه بر ایجاد درد و خارش ممکن است باعث ترشح مایع سبز، زرد، سفید یا شفاف از نوک آن شود.
گالاکتوره
در خانمی که شیرده نمی‌باشد از نوک پستان شیر یا ترکیبات شیری مانند ترشح می‌شود. این حالت یک بیماری نیست و ممکن است دلایل مختلفی مانند مصرف داروهای مختلف هورمونی یا ضد افسردگی، و یا مصرف ماریجوانا داشته باشد.
عفونت
ترشح حاوی چرک نشان دهنده عفونت (ماستیت) است. ماستیت معمولا در زنان شیرده دیده می‌شود اما در خانم‌هایی که شیر نمی‌دهند نیز ممکن است بوجود آید. در صورت وجود آبسه در ناحیه پستان احساس درد، تحریک پذیری و داغی وجود دارد. در این شرایط التهاب و مسدود شدن مجاری شیری درست زیر نوک پستان رخ می‌دهد و در این شرایط ممکن است عفونت نیز رخ دهد که باعث ایجاد ترشح سبز و غلیظ از نوک می‌شود.
ترشح بیش از حد پرولاکتین
پرولاکتین یکی از هورمون‌های حیاتی رشد و نمو است که توسط غده هیپوفیز ترشح می‌شود و در دوران باردهی و شیردهی، ترشح آن تا ده الی بیست برابر افزایش می‌یابد. هرگونه تغییرات در سطح هورمون پرولاکتین اگر در دوران بارداری و یا شیردهی نباشد، می‌تواند نشان دهنده اختلال در عملکرد غده هیپوفیز باشد.
سرطان پستان
ترشحات نوک پستان در اغلب موارد از نوع خوش خیم هستند و فقط در 10 درصد از موارد می‌توانند نشان دهنده وجود سرطان باشند. زمانی احتمال وجود سرطان بیشتر می‌شود که همراه با ترشحات نوک پستان، توده‌های منسجم در بافت پستان احساس شوند. یکی از گونه‌های سرطان سینه که ممکن است سبب ترشحات نوک سینه شود کارسینوما نام دارد. این سرطان در داکت‌های پستان و درست در زیر نوک سینه رشد می‌کند. یکی دیگر از گونه‌های نادر سرطان پستان، بیماری پاژه نام دارد که ممکن است سبب ترشح خون از نوک پستان و هاله اطراف آن شود.
در صورتی که ترشح از نوک پستانها حالت غیر طبیعی داشته باشد، توصیه می‌شود سریعاً به پزشک مراجعه کنید. پزشک شما با انجام معاینات تخصصی نسبت به وجود هر گونه ناهنجاری ظاهری پستانها شامل توده‌های ضخیم، تغییر شکل ظاهری، ورم گره های لنفی و غیره آگاه می‌شود.
انجام آزمایش تکمیلی خون، سی تی اسکن و ام آر آی
اگر پزشک شما دلیل احتمالی ترشح نوک سینه‌ها را تغییرات هورمونی تشخیص دهد، آزمایش‌های تکمیلی خون به منظور سنجش سطح هورمون‌های پرولاکتین و تیروئید را تجویز می‌کند. اگر اختلال مغزی یا اختلال در غده هیپوفیز علت ترشح از نوک پستانها باشد، انجام سی تی اسکن و ام آر آی مغزی می‌تواند عارضه‌های مغزی مانند تومورهای غده هیپوفیز را دقیق‌تر تشخیص دهد. یکی دیگر از روش‌های تشخیص نوع ترشحات پستان، نمونه برداری آزمایشگاهی و مشاهده میکروسکوپیک (سیتولوژی) مایع خارج شده از پستانها به منظور مشاهده و وجود احتمالی سلول‌های سرطانی در آن است.
ماموگرافی و سونوگرافی پستان
در صورتی که پزشک متوجه وجود توده‌های منسجم در پستانها شود، انجام اسکن‌های ماموگرافی و سونوگرافی پستان به منظور تشخیص نوع توده‌ها تجویز می‌شود. گاهی توده‌های موجود در بافت پستان در نتیجه ایجاد تغییرات فیبروکیستیک رخ می‌دهد. در موارد نادری ممکن است توده‌های منسجم و توپر نشان دهنده وجود تومورهای سرطانی باشد که در صورت مشکوک بودن مورد به سرطان، آزمایشات تکمیلی مانند بیوپسی انجام می‌شود.
داکتوگرافی و گالاکتوگرافی
در مواقعی که سونوگرافی و ماموگرافی پستان علت قطعی ترشحات غیر طبیعی نوک پستان را تشخیص ندهند، آزمایش داکتوگرافی و گالاکتوگرافی که در واقع یک نوع به خصوص از ماموگرافی هستند انجام می‌شود. برای این منظور، یک ماده ایجاد کننده کنتراست رنگی که کمک به وضوح تصاویر ماموگرافی می‌کند به داکت‌های شیردهی پستان تزریق می‌شود و تصویربرداری انجام می‌شود. انجام این آزمایشات به تشخیص قطعی علت ترشحات غیر طبیعی نوک سینه کمک می‌کند.
انتخاب روش درمان ترشحات نوک پستان در مرحله اول بستگی به تشخیص پزشک مبنی بر علت بروز این ترشحات بستگی دارد. ترشح غیر طبیعی نوک پستان در واقع نشان دهنده وجود یک عارضه دیگر است. بنابراین، عمده اقدامات درمانی حول محور علت ایجاد کننده ترشحات متمرکز است. پس از طی فرایند درمان، ترشحات به طور قابل توجهی کاهش پیدا می‌کنند.
در پایان
ترشحات نوک پستان یکی از شایع ترین علل نگرانی و مراجعه زنان به پزشک متخصص است. همانطور که گفته شد این ترشحات عمدتاً طبیعی هستند و یا علل خوش خیم قابل درمان دارند. در صورت مشاهده علائم غیر طبیعی، مراجعه به پزشک در سریع‌ترین زمان ممکن می‌تواند تا حد زیادی به درمان مؤثر علل ایجاد ترشحات کمک کند. کلینیک رادیولوژی و سونوگرافی دکتر وهاب آقایی یکی از مراکز مجهز و پیشرفته در امر تشخیص اختلالات و ناهنجاری‌های پستان از طریق عکس برداری سونوگرافی و ماموگرافی است که به واسطه همکاری با تیمی از پزشکان متخصص آماده خدمت رسانی به بیماران عزیز است.
اگر شما علاقه‌مند به کسب اطلاعات بیشتر در مورد روش درمانی کلینیک دکتر وهاب آقایی در خیابان ولیعصر و تیم حاذق این کلینیک هستید؛ با این مرکز تماس بگیرید.
منابع:
https://www.healthline.com/health/womens-health/nipple-discharge
https://www.mayoclinic.org/symptoms/nipple-discharge/basics/definition/sym-20050946