ماستیت(Mastitis) نوعی بیماری التهابی و عفونی است که در پستان ایجاد می‌شود. این
بیماری همراه با درد
بوده و باید هر چه زودتر درمان شود. اگر زنان در دوران شیردهی به این بیماری مبتلا
شوند، شیردادن به نوزاد به یکی از دردآورترین کارها تبدیل می‌شود. البته اگر
بیماری به موقع تشخیص داده شود و فرد برای درمان به پزشک متخصص پستان مراجعه کند، خیلی زود
بهبود می‌یابد. در بیماری‌های عفونی مثل ماستیت گرانولوماتوز هر چه دیرتر برای
درمان اقدام کنید، دوره درمان طولانی‌تر می‌شود. با ما همراه باشید تا در ادامه
شما را با علائم، راه‌های تشخیص، علت ابتلا و راه های درمان این بیماری آشنا کنیم.(درمان قطعی ماستیت گرانولوماتوز)
ماستیت عفونی یکی از بیماری‌های عفونی پستان در زنان است و اغلب در زنان
شیرده ایجاد می‌شود. زمانی که مقداری از شیر در مجراهای شیر در پستان باقی می‌ماند،
پستان ملتهب و متورم می‌شود. در بین بسیاری از مادران شیرده این بیماری با نام
«ورم پستان» شناخته می‌شود. در حالی که اسم علمی این بیماری «ماستیت
گرانولوماتوز/Granulomatous mastitis» است.
پستان از چندین غده و مجرا تشکیل شده است که همگی به نوک سینه و ناحیه
رنگی اطراف آن (آرئول) منتهی می‌شوند. مجاری که شیر از آن‌ها عبور می‌کند، از نوک
پستان شروع شده و به بافت‌های زیرین پستان گسترش پیدا می‌کنند. بعد از بچه‌دار
شدن، همه این مجاری با شیر پر می‌شوند و بعد از یک فشار کوچک این شیر از نوک پستان
خارج می‌شود.
ماستیت عفونی بیماری است که بیشتر در زمان شیردهی اتفاق می‌افتد. مهم‌ترین
دلایل ابتلا به این بیماری عبارت است از:
- ورود باکتری‌های مضر دهان کودک به مجرای شیر در پستان مادر؛
- ابتلا به نوعی سرطان به نام کارسینومای التهابی؛
- ابتلای مادر به دیابت و یا بیماری‌های مزمن مثل ایدز و یا
نقص سیستم ایمنی بدن؛
- شیر ندادن کامل به نوزاد که باعث مسدود شدن مجاری می‌شود؛
- وجود ترک در نوک پستان که راه ورود میکروب‌ها را باز می‌کند.
|
حدود 1 تا 3 % از زنان شیرده به التهاب پستان یا همان ماستیت مبتلا می‌شوند. این بیماری عموما بین یک تا سه ماه بعد از زایمان اتفاق می‌افتد.
مصرف دخانیات به این بیماری دامن می‌زند.
|
علت ماستیت
در زنان غیر شیرده
ماستیت غیر شیردهی ممکن است در زنانی که زایمان نکرده‌اند و یا در دوره
یائسگی هستند، اتفاق بیفتد. در این گروه از بانوان عفونت پستان با التهاب مزمن
مجاری زیر آرئول اتفاق می‌افتد. تغییرات هورمونی مهم‌ترین علت ماستیت در زنان غیر
شیرده است. زیرا به دلیل وجود سلول‌های مرده و بقایای پوست، باعث مسدود شدن مجاری
شیر شده می‌شود. به همین دلیل حتی در زنان غیر شیرده هم احتمال ابتلا به این
بیماری عفونی وجود دارد.
ماستیت عفونی علاوه بر اینکه با درد پستان، قرمزی و داغ شدن پستان همراه است،
علائم دیگری هم دارد که عبارتند از:
پزشکان برای تشخیص این بیماری توده داخل پستان را بررسی می‌کنند. اگر
توده آبسه مشخص نباشد، برای تشخیص از سونوگرافی پستان(Breast ultrasound) استفاده می‌شود. در سونوگرافی،
ورم پستان ساده و حتی میزان عفونی بودن پستان مشخص می‌شود. رادیولوژیست با
قراردادن پروب سونوگرافی بر روی پستان می‌تواند میزان آبسه را تشخیص دهد.
درد پستان ناشی از ماستیت عفونی تنها یکی از علائم این بیماری است. در
صورتی که به موقع درمان نشود عفونت به سراسر پستان می‌رسد و باعث ابتلا به تب
بسیار شدید می‌شود. حتی تهوع و استفراغ هم در نتیجه این بیماری ایجاد می‌شود که
مانع از تاثیرگذاری داروهای آنتی‌بیوتیک بر روی باکتری‌های عفونی است.
اگر
رگ‌های قرمز به سمت بازو و قفسه سینه گسترش پیدا کند، نشانه شدت یافتن این بیماری
است. در ماستیت شدید حتی فرد به سرگیجه و غش هم مبتلا می‌شود. درمان به موقع
التهاب و عفونت پستان ضرورت دارد تا این بیماری به آبسه شدید تبدیل نشود.
درمان
ورم پستان اغلب با کمک داروهای آنتی‌بیوتیک انجام می‌شود. در چنین مواقعی پزشکان
حتی برای نوزاد هم آنتی بیوتیک تجویز می‌کنند. همان‌طور که گفتیم یکی از دلایل
ابتلا به این بیماری ممکن است وجود یک باکتری مضر در بدن نوزاد باشد.
با
مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها علائم بیماری ماستیت عفونی بعد از دو روز رو به کاهش می‌گذارد.
البته باید دوره درمان کامل شود تا به طور کامل علائم از بین بروند. همچنین برای
اینکه از میزان درد ناشی از ماستیت کم شود، پزشکان داروهای مسکن را هم برای بیمار
تجویز می‌کنند.
هر
کسی که به بیماری ماستیت غیر شیردهی و یا در دوران شیردهی مبتلا می‌شود، لازم است
تا علاوه بر مصرف داروهای پزشک، مراقبت‌های لازم را هم به عمل آورد. بی‌توجهی به
این توصیه‌ها مدت زمان درمان را طولانی‌تر می‌کند. این توصیه‌ها عبارتنداز:
- در طی مدت درمان زیاد مایعات بنوشید و استراحت کافی
داشته باشید. مایعات با افزایش تعداد دفعات ادرار، به دفع باکتری‌ها و عوامل عفونت
ماستیت از بدن کمک می‌کند.
- در زمان شیر دادن به نوزاد، هر بار شیر پستان را به طور
کامل تخلیه کنید. حتی اگر نوزاد میلی به خوردن شیر ندارد، بهتر است شیر اضافه را
تخلیه کنید.
- شیردادن به نوزاد را متوقف و یا مدت آن را کم نکنید. این
کار باعث کاهش شیر می‌شود و بهبود را طولانی‌تر می‌کند. برای افزایش شیر می‌توانید
عرق رازیانه میل کنید.
- استفاده از کمپرس گرم برای تسکین درد سینه می‌تواند در طول
بیماری موثر باشد.
- همچنین در یک لگن تمیز آب گرم بریزید و با خم شدن سینه خود
را در آن قرار دهید. خیس کردن سینه با آب گرم باعث تسکین درد می‌شود.
- از سوتین و یا تاپ‌های تنگ استفاده نکنید.
- مرتب سینه‌ها را با آب و صابون بشویید تا مانع از ورود
باکتری‌های مضر به داخل مجاری خروج شیر شوید.
آیا شیر دادن به
نوزاد خطری ندارد؟
جالب
است بدانید که ماستیت گرانولوماتوز باعث آلوده شدن شیر مادر نمی‌شود. بنابراین
دلیلی برای شیر ندادن به نوزاد نیست. هر چند در زمان ابتلا به این بیماری التهابی
مادر باید درد زیادی را متحمل شود، اما با مصرف داروهای مسکن (تجویز پزشک) می‌توانید
شیردهی را آسان کنید.
از
سوی دیگر شیر دادن هم به بهبود وضعیت ماستیت عفونی کمک زیادی می‌کند. با خروج شیر
از پستان، این بیماری رفته‌رفته بهبود می‌یابد. در حالی که ممانعت از این کار باعث
تشدید وضعیت بیماری می‌شود.
بعد
از بهبودی کامل بیماری ماستیت، احتمال بازگشت آن وجود دارد. بنابراین برای اینکه از
بروز این بیماری عفونی پیشگیری کنید، لازم است تا چند توصیه مهم را مدنظر قرار
دهید:
- مدام پستان‌ها را برای شیردهی به نوزاد عوض کنید تا سینه به
طور کامل تخلیه شود.
- تا زمانی که نوزاد به غذا خوردن بیفتد، شیردهی را ادامه
دهید.
- ساعات بین شیردهی نوزاد را طولانی نکنید (هر دو ساعت
یکبار).
- قبل از شیردهی پستان‌ها را با آب گرم بشویید تا عبور شیر از
مجراها آسان‌تر شود.
- برای اینکه دوره شیردهی را تمام کنید، باید به تدریج این
کار را انجام دهید. پایان‌دهی یکباره باعث احتمال برگشت ماستیت می‌شود.
در پایان
برای تشخیص
به موقع ماستیت عفونی می‌توانید به مرکز رادیولوژی دکتر وهاب آقایی مراجعه کنید.
همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم ماستیت یک بیماری قابل درمان است و البته به شرط
اینکه سریعا برای تشخیص و درمان اقدام کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این مرکز می‌توانید تماس بگیرید.