پاسخ به مهم‌ترین سوالات شما در مورد آزمایش پاپ اسمیر

پاپ اسمیر(Pap smear) یکی از آزمایش‌های مهم برای خانم‌هاست که به تشخیص به موقع بیماری‌های رحم کمک می‌کند. انجام این آزمایش کار سختی نیست. برخی از خانم‌ها به دلیل نیاز پاپ اسمیر به نمونه برداری، استرس دارند. بنابراین این آزمایش را به موقع انجام نمی‌دهند و ممکن است در زمان مناسب از مشکلات آگاه نشوند. در این مقاله که در پیج رسمی مرکز تصویربرداری دکتر وهاب اقایی، تهیه و جمع اوری شده است، قصد داریم به صورت کامل در مورد آزمایش پاپ اسمیر توضیح دهیم. این اطلاعات شما را از روند کامل این چکاب زنانه، آگاه می‌کند و باعث کاهش استرس شما خواهد شد. کلیه نکاتی که باید در مورد پاپ اسمیر بدانید را در این مقاله ذکر کرده‌ایم.

پاپ تست (pop test) نام دیگر آزمایش پاپ اسمیر (pop smear) است. این آزمایش برای اطمینان از عدم وجود مشکلاتی چون سرطان دهانه رحم/uterus cancer در بانوان انجام می‌شود. پاپ اسمیر به کمک نمونه برداری انجام می‌شود. برای این کار، سلول‌های ابتدای دهانه رحم نمونه‌برداری می‌شوند.

پاپ اسمیر این قابلیت را دارد که تغییرات غیر معمولی سلول‌های دهانه رحم را نشان دهد. تغییراتی که اکنون دلیل خاصی ندارند، اما در آینده ممکن است منجر به ایجاد سرطان در این ناحیه شوند. این آزمایش مهم‌ترین کاری است که می‌توان برای تشخیص زودهنگام سرطان‌های این ارگان انجام داد. همانطور که می‌دانید تشخیص زودهنگام بیماری خطرناکی مانند سرطان احتمال بهبود را تا چندین برابر زیاد می‌کند. بنابراین بهتر است انجام آن را جدی بگیرید و در بازه‌های زمانی مشخص آن را تکرار کنید.

همه‌ی خانم‌ها به انجام تست پاپ اسمیر، نیاز دارند. توصیه می‌شود که از سن ۲۱ سالگی انجام این آزمایش را شروع کنید. انجام این چکاب رحم ،برای دو گروه از بانوان اهمیت بیشتری دارد.

●      بانوانی که فعالیت جنسی دارند و سابقه تست HPV مثبت داشته‌اند.

●      بانوانی که به دلایلی چون استفاده از داروهای خاص یا شیمی درمانی و پرتودرمانی سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند.

دلیل اینکه بانوان گروه اول باید اهمیت ویژه‌ای به پاپ اسمیر بدهند، این است که زگیل ناحیه تناسلی احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش می‌دهد. HPV16 و HPV18 به عنوان دو عامل مهم در ایجاد این سرطان محسوب می‌شوند.

انجام این آزمایش ارتباطی به فعالیت‌های جنسی ندارد. حتی اگر مدت‌هاست رابطه نداشته‌اید نیز باید پاپ اسمیر را انجام دهید. ویروس HPV ممکن است تا مدت‌ها به صورت نهان در بدن شما وجود داشته باشد و باعث پیشرفت سرطان دهانه رحم در بیمار شود.

همچنین خانم‌های بالای ۲۱ سالی که هنوز زندگی جنسی خود را شروع نکرده‌اند نیز به این تست سلامت رحم، نیاز دارند. چرا که ویروس HPV تنها عامل به وجود آمدن این نوع سرطان نیست. عوامل دیگر بروز سرطان رحم ارتباطی با رابطه جنسی خانم‌ها ندارند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در این رابطه می‌توانید مقاله پاپ اسمیر سایت  Healthline را مطالعه کنید.

خانم‌ها از سن ۲۱ تا سی سالگی باید آزمایش پاپ اسمیر را هر سه سال یک بار تکرار کنند. اگر در این مدت آزمایش‌های فرد هیچ نتیجه منفی یا نشانه مشکوکی نداشته باشد، با اجازه پزشک متخصص زنان زایمان، می‌توانید بعد از سی سالگی چکاب پاپ اسمیر، را هر پنج سال انجام دهید.

در برخی موارد پزشک با مشاهده علائم خطر به بیمار توصیه می‌کند که پاپ اسمیر را در بازه‌های زمانی کوتاه‌تری تکرار کند. علائم خطری که منجر به این دستور پزشک می‌شوند را در ادامه بیان کرده‌ایم.

●      تشخیص سلول‌های سرطانی یا تغییراتی که ممکن است در آینده منجر به ایجاد این نوع سلول‌ها شوند.

●      وجود DES‌ پیش از تولد.

●      تضعیف سیستم ایمنی به دلیل پیوند اعضا، مصرف سیگار و الکل یا داروهای خاص.

سه یا پنج سال بازه‌های زمانی است که به طور معمول برای تکرار پاپ اسمیر نیاز است. اما بهتر است اجازه بدهید بازه‌ی زمانی مورد نیاز برای این بررسی بانوان را پزشک شما تعیین کند. اگر به اطلاعات دقیق‌تری در این باره نیاز دارید می‌توانید مقاله تست پاپ اسمیر کلینیک Mayo را مطالعه کنید.

تشخیص این مورد نیز بر عهده پزشک متخصص است. خانم‌ها می‌توانند با پزشک خود در مورد توقف روند آزمایش پاپ اسمیر صحبت کنند. در صورتی که شرایط زیر وجود داشته باشد، به احتمال زیاد پزشک دستور توقف تکرار این آزمایش را صادر می‌کند.

●      بیمارانی که هیسترکتومی/Hysterectomy کامل انجام می‌دهند، دیگر نیازی به انجام این آزمایش نخواهند داشت. البته در برخی موارد ممکن است تا     چند ماه بعد از برداشتن رحم این آزمایش انجام شود.

●      اگر هیسترکتومی به دلیل خاصی مانند وجود فیبروم‌های رحمی/Uterine fibroids یا سایر کیست‌ها انجام شده باشد، ممکن است همچنان به انجام         آزمایش پاپ اسمیر نیاز داشته باشید.

●      بانوانی که تا سن ۶۵ سالگی آزمایش سرطان دهانه رحم را انجام داده‌اند و نتایج مثبت داشته‌اند، می‌توانند بعد از رسیدن به این سن انجام آزمایش را متوقف کنند. البته اگر آن‌ها همچنان رابطه جنسی برقرار می‌کنند، ممکن است به انجام این بررسی زنانه، نیاز داشته باشند.

پزشکان با توجه به شرایط و فاکتورهای هر بیمار در مورد ادامه یا توقف انجام این آزمایش تصمیم‌گیری می‌کنند.

پیش از انجام آزمایش باید به نکات زیر توجه داشته باشید.

●      در صورتی که در دوران قاعدگی قرار دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. این موضوع ممکن است بر نتیجه آزمایش شما تأثیر داشته باشد. بهتر است         انجام آزمایش را به روز دیگری موکول کنید.

●      یک روز قبل از انجام آزمایش رابطه جنسی انجام ندهید، دوش نگیرید و از محصولات اسپرم کش استفاده نکنید.

●      انجام آزمایش برای مادران بارداری که در هفته‌های اول تا ۲۴م دوران بارداری خود هستند، خطری ندارد. اما بعد از این مدت ممکن است انجام آزمایش دردناک باشد و مادر نتواند آن را تحمل کند.

●      بهتر است آزمایش پاپ اسمیر تا ۱۲ هفته بعد از زایمان انجام نشود. چرا که در این زمان ممکن است نتایج با دقت کافی به دست نیاید.

باید اعتراف کرد که انجام آزمایش پاپ اسمیر کمی بیمار را اذیت می‌کند. اما حسن این آزمایش این است که در زمان کوتاهی انجام می‌شود. این چکاب  به صورت سرپایی در آزمایشگاه‌های معتبر یا در مطب پزشک‌انجام می‌شود. هنگام انجام تست آرام باشید و نفس عمیق بکشید.

بیمار روی تخت به روی کمر دراز می‌کشد و پاهای خود را تکیه‌گاه‌های موجود در تخت قرار می‌دهد. در این مرحله نیاز است واژن بیمار باز باشد تا دسترسی به دهانه رحم ساده‌تر انجام شود. پزشک برای این کار دستگاهی به نام اسپکولوم را وارد واژن می‌کند. این دستگاه صرفا برای باز نگه داشتن واژن استفاده می‌شود.

روش‌های مختلفی برای نمونه‌برداری از سلول‌های دهانه رحم وجود دارد. در ادامه این روش‌ها را بیان کرده‌ایم.

●      برخی از پزشک‌ها از دستگاهی به نام اسپاتول استفاده می‌کنند.

●      برخی از پزشک‌ها در کنار اسپاتول (spatula) از برس‌های مخصوص نیز استفاده می‌کنند.

●      دستگاه دیگری به نام سیتوبراش (cytobrush) نیز وجود دارد که کار اسپاتول و برس را انجام می‌دهد.

بعد از نمونه‌برداری پزشک نمونه را در ظرفی خاص که محتوی مایع مخصوص است نگهداری می‌کند. سپس نمونه روی یک اسلاید شیشه‌ای قرار می‌گیرد و با میکروسکوپ به صورت دقیق بررسی می‌شود. نتایج مشاهده تعیین می‌کند که آیا در نمونه سلول سرطانی وجود دارد یا خیر.

انجام پاپ اسمیر معمولا عوارضی ندارد. اما سوزش یا احساس فشار ممکن است تا چند ساعت بعد از انجام آزمایش وجود داشته باشد. همچنین در برخی از خانم‌ها که بدن حساس‌تری دارند، احتمال بروز خونریزی به صورت خفیف وجود دارد. اما در صورتی که سوزش یا خونریزی بیشتر از ۲۴ ساعت ادامه پیدا کند، لازم است حتما پزشک خود را در جریان بگذارید.

انجام این آزمایش محدودیتی برای شما ایجاد نمی‌کند. می‌توانید فعالیت‌های روزمره خود را از سر بگیرید. پیش از خروج از آزمایشگاه یا مطب در مورد زمان آماده شدن نتایج سوال کنید.

حتما می‌دانید که نتیجه آزمایش پاپ اسمیر یا طبیعی است یا غیر طبیعی. نتیجه طبیعی یا منفی یعنی تمامی سلول‌های دهانه رحم سالم هستند و شما تا سه سال آینده نیازی به تکرار دوباره آزمایش نخواهید داشت.

نتایج غیر طبیعی یا مثبت نشانه از وجود سرطان نیستند. تنها نشان می‌دهند که در دهانه رحم بیمار سلول‌های غیر طبیعی وجود دارد که در آینده ممکن است منجر به ایجاد سلول‌های سرطانی شوند. سلول‌های غیر طبیعی در سطح‌های مختلفی هستند.

●      آتیپی atypia

●      خفیف

●      متوسط

●      دیسپلازی (dysplasia) نسبتا شدید

●      سلول‌های سرطانی دهانه رحم

شایع‌ترین سلول‌های غیر طبیعی که تشخیص داده می‌شوند، جزو نمونه‌های خفیف هستند.

در صورتی که سلول‌های غیر طبیعی در نتیجه پاپ اسمیر وجود داشته باشد، از روشی به نام کولپوسکوپی (colposcopy) استفاده می‌شود. در این روش دهانه رحم بیمار به صورت جزئی‌تر معاینه می‌شود. نور و بزرگنمایی مورد استفاده در این روش به پزشک کمک می‌کند دهانه واژن و رحم را با وضوح و دقت بیشتری معاینه کند. همچنین ممکن است پزشک دستور انجام آزمایش بیوپسی/biopsy را صادر کند.

پاپ اسمیر یکی از دقیق‌ترین روش‌های غربالگری دهانه رحم است که در هشتاد درصد مواقع نتایج درستی را نشان می‌دهد. این موضوع باعث شده است که در بسیاری از موارد بتوان از ایجاد سرطان دهانه رحم پیشگیری کرد. بسیاری از خانم‌ها با نتیجه مثبت این آزمایش چکاب رحمی، دچار استرس و افسردگی شدید می‌شوند. اما باید بدانند که نقطه قوت این تست تشخیص به موقع است که امکان درمان زودهنگام را برای بیمار فراهم می‌کند.

پاپ اسمیر ارتباطی به آزمایش HPV ندارد. اما معمولا زمانی که برای انجام چکاپ به آزمایشگاه مراجعه می‌کنید، همه تست‌های لازم برای شما انجام می‌شود. پاپ اسمیر با سایر معاینات بخش لگن مانند تست HPV نیز همراه است. البته در برخی موارد می‌توان به جای این تست خاص، از تست HPV استفاده کرد. همانطور که گفته شد، هدف اصلی انجام پاپ اسمیر معاینه سلول‌های دهانه رحم و تشخیص سرطان این ناحیه است. اما می‌توان از نمونه برداشت شده برای این آزمایش در تست HPV نیز استفاده کرد.

HPV یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مقاربتی است. اینکه هنگام رابطه جنسی از ابتلا به آن جلوگیری کنید، اهمیت زیادی دارد. بانوانی که فعالیت جنسی دارند، در معرض HPV‌ قرار دارند. به همین دلیل پزشکان آن‌ها توصیه می‌کنند که همزمان با آزمایش پاپ اسمیر، تست HPV‌را نیز انجام دهند. به همین دلیل است که برخی از خانم‌ها تصور می‌کنند که هدف از انجام این دو آزمایش یکی است و آزمایش‌های مشابهی هستند.

به طور کلی پاپ اسمیر جزو ایمن‌ترین روش‌های غربالگری و معاینه دهانه رحم است. اما نمی‌توان گفت که انجام این آزمایش هیچ خطری ندارد و کاملا بدون ریسک است. یکی از مهم‌ترین ریسک‌های این آزمایش نتایج منفی کاذب است. بدین صورت که ممکن است سلول‌های سرطانی در دهانه رحم وجود داشته باشند، اما آزمایش پاپ اسمیر نتیجه‌ای از این بابت نشان ندهد.

البته این موضوع به دلیل خطای دستگاه یا پزشک نیست و می‌تواند علت‌های مختلفی داشته باشد که در ادامه بیان کرده‌ایم.

●      سلول‌های نمونه مناسب نبوده‌اند.

●      تعداد سول‌های نمونه کم بوده است.

●      سلول‌های خونی یا سلول‌های ملتهب، سلول‌های غیرمعمولی را پوشانده‌اند و در آزمایش تشخیص داده نشده است.

البته خوشبختانه زمان می‌تواند این مشکل را حل کند. سرطان خیلی کند پیشرفت می‌کند. بنابراین بیمار تا انجام پاپ اسمیر بعدی فرصت کافی دارد. احتمال اینکه دو نوبت آزمایش نتیجه منفی کاذب داشته باشد تقریبا صفر است. بنابراین در آزمایش بعدی بیماری تشخیص داده می‌شود و می‌توان برای درمان به موقع اقدام کرد. این موضوع اهمیت انجام تست پاپ اسمیر در بازه‌های زمانی مشخص را بیش از پیش مشخص می‌کند. اطلاعات بیشتر در این زمینه را در مقاله کلینیک Mayo‌ مطالعه کنید.

معمولا بیمه‌ها این تست را تحت پوشش خود قرار می‌دهند. هزینه پاپ اسمیر به فاکتورهای مختلفی نظیر تجهیزات، تعداد و نوع آزمایش‌های انجام شده همراه با پاپ اسمیر و آزمایشگاه شما بستگی دارد. اما هزینه انجام این آزمایش آنقدر زیاد نیست که بخواهید از انجام آن خودداری کنید. هزینه این درمان معمولا حدود صد هزار تومان است.

جمع‌بندی

اکنون اطلاعات دقیقی در مورد آزمایش پاپ اسمیر دارید. یکی از مهم‌ترین نکات برای پیشگیری از ایجاد بیماری هنگام انجام آزمایش و دستیابی به نتیجه دقیق، انتخاب آزمایشگاه مناسب برای انجام پاپ اسمیر است.