پروستات به شکل غده‌ای کوچک در زیر مثانه قرار داشته و بخش بالایی مجرای ادراری را در بر می‌گیرد. وزن پروستات حدود 11 گرم بوده و به اندازه یک گردو می‌باشد. پروستات غده‌ای است که جزء دستگاه تناسلی مردانه محسوب میشود و ترشحات آن وارد مجرای تناسلی- ادراری میشود.
|
آنچه در ادامه مطلب درباره پروستات می‌خوانید:
|
پروستات به شکل غده‌ای کوچک در زیر مثانه قرار داشته و بخش بالایی مجرای ادراری را در بر می‌گیرد. وزن پروستات حدود 11 گرم بوده و به اندازه یک گردو می‌باشد. پروستات غده‌ای است که جزء دستگاه تناسلی مردانه محسوب میشود و ترشحات آن وارد مجرای تناسلی- ادراری میشود.
پروستات، ترشحات قلیایی و شیری رنگ را ذخیره و ترشح می‌کندکه معمولا 25 تا 30 درصد حجم منی را به همراه اسپرم‌ها و مایع منی تشکیل می دهد(مایع منی اسپرم را حمل و تغذیه میکند). ترشحات پروستات غنی از کلسیم، روی، ویتامین C، اسید فسفاتاز، آلبومین و آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) می‌باشد. پروستات دارای عضلات صافی است که به بیرون راندن منی هنگام انزال کمک می کند. از دیگر وظایف پروستات می توان به موارد زیر اشاره کرد:
تاثیر بر جریان ادرار
پروستات علاوه بر نقشی که در تولید مایع انزالی دارد، در کنترل جریان ادرار نیز موثر است. پروستات مجرای ادراری را در فاصله مثانه تا آلت تناسلی احاطه میکند. انقباض رشته‌‌های عضلانی در پروستات می تواند جریان ادرار را آهسته کند. اگر پروستات متورم یا بزرگ شود، مثلا در بزرگی خوش خیم پروستات، به مشکلات ادراری منجر میشود.
معمولا از سن 40 سالگی به بعد پروستات در مردان شروع به بزرگ شدن میکند. این موضوع سبب تنگ شدن مجرای ادراری شده و ماهیچه‌های مثانه نیروی بیشتری برای خارج کردن ادرار از داخل مجرای ادراری تنگ صرف می‌کنند که این سبب کلفت‌تر شدن ماهیچه‌های مثانه میشود . تغییر در دیواره مثانه سبب مشکلات ادراری از جمله تکرر ادرار میشود. هرچه پروستات بزرگتر میشود، مجرای ادراری تنگ‌تر و فشرده‌تر میشود و در نتیجه مثانه به طور کامل تخلیه نمی‌شود.
آنتی‌ژن اختصاصی پروستات (prostate-specific antigen)
پروستات پروتئینی را تولید میکند که آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) نامیده میشود. این پروتئین وارد مایع انزالی میشود و در زمان مناسب، به حفظ حالت مایع منی کمک میکند و مانع لخته شدن آن میشود. این عملکرد به طور واضح به تولید مثل کمک میکند، زیرا اسپرم را در بهترین موقعیت برای بارور کردن تخمک قرار می‌دهد. میزان این پروتئین را می‌توان در خون نیز اندازه گرفت. آزمایش سنجش میزان این ماده در خون، برای شناسایی سرطان پروستات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سه نوع بیماری، غده پروستات را مبتلا میکند: دو نوع آنها خوش خیم است و غالباً زندگی فرد را به مخاطره نمی‌اندازند ولی یک نوع آن بدخیم است. بیماری‌های پروستات ممکن است با هم اشتباه شوند، چون بسیاری از نشانه‌های آنها مانند هم است.
این سه بیماری عبارتند از :
پروستاتیت (التهاب پروستات)
در بیشترمواقع به دلیل یک عفونت میکروبی ایجاد میشود. انواع مختلفی از التهاب پروستات وجود دارد که هر یک علل و عواقب متفاوتی دارند. دو نوع کمتر شایع این بیماری، پروستاتیت حاد و مزمن باکتریایی با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شوند. علل پروستاتیت کاملا روشن نیست. پروستاتیت باکتریایی ممکن است نتیجه برگشت به عقب ادرار به درون پروستات باشد.
این ادرار عفونی ممکن است نتیجه عفونت اخیر مثانه، ناهنجاری مجاری ادراری یا سوند زدن یا وارد کردن وسیله‌های دیگر به داخل مجرای ادرار باشد. از آن جایی که علل پروستاتیت چندان روشن نیست علایم انواع مختلف آن ممکن است بسیار مشابه باشد و هم بیمار و هم پزشک را با دردسر زیادی روبه‌رو کند.
پروستاتیت حاد که ناشی از باکتری‌هاست، ممکن است با این علایم بروز کند: احساس بیماری، تب و لرز، درد عضلانی، کمر درد، درد در ناحیه لگنی هنگام ادرار کردن، تکرر ادرار، ناتوانی در تخلیه ادرار از مثانه.
هایپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH)
بزرگ شدن خوش خیم و غیرسرطانی غده پروستات بوده و یکی از شایعترین انواع بیماری‌های پروستات می‌باشد که تقریباً در نیمی از مردان بالای پنجاه سال دیده میشود.
در هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) ، پروستات اغلب تا حدی بزرگ میشود که ادرار کردن مشکل میشود. علت هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات دقیقا معلوم نیست، گرچه این عارضه با غذاهای پرچربی، سابقه خانوادگی و هورمون‌ها ارتباط دارد.به هر حال این عارضه خوش خیم است و سرطانی نمی‌شود.
علایم این بیماری شامل تکرر ادرار(نیاز مکرر به رفتن به توالت) یا دیر شروع شدن جریان ادرار است.اگر پروستات بیش از حد بزرگ شود، ممکن است مجرای ادراری را ببندد و مانع جریان ادرار شود. بزرگی خوش‌خیم پروستات را می‌توان با روش‌های دارویی، انجام جراحی‌هایی با کمترین برش و در موارد شدید با جراحی برای برداشتن پروستات درمان کرد.
سرطان پروستات
بیماری بدخیم پروستات می‌باشد. در کشورهای توسعه یافته سرطان پروستات دومین سرطان رایج (پس از سرطان پوست) و دومین علت شایع مرگ و میر ناشی از سرطان در مردان می باشد. سرطان پروستات، در واقع حضور سلول‌های سرطانی در این عضو، به دلیل افزایش آندروژن است که موجب انسداد در دستگاه ادراری میشود.
علایم هشدار دهنده اصلی سرطان پروستات عبارتند از: ادرار کردن پی در پی یا دشوار، جاری شدن ضعیف ادرار، عدم توانایی در ادرارکردن، بی اختیاری ادراری، جریان منقطع و ضعیف ادرار، وجود خون در ادرار، خروج منی همراه با درد، درد مداوم بخش پایین کمر و ناتوانی جنسی.
- وراثت خانوادگی: سابقة ارثی سرطان پروستات عامل مهمی درابتلا به این سرطان است. سابقة سرطان پروستات در اعضای نزدیک و درجه اول خانواده از جمله پدر و برادر احتمال ابتلا به آن را افزایش می‌دهد.
- سن: یکی از خصوصیات مشخص سرطان پروستات همراهی ویژه آن با دوران سالمندی است، در واقع سالخوردگی یکی از عامل های خطر مهم برای سرطان پروستات است. از هر 9 مرد با سن بالای 65 سال یک مرد به این سرطان مبتلا میشود.
- عامل‌های هورمونی: هورمون‌های مردانه نقش مهمی در رشد و گسترش سلول‌های سرطانی پروستات ایفا می‌کنند.
- نژاد: چنانچه که اشاره شد این بیماری در سیاه پوستان آمریکا بیشتر از هر نژاد دیگری دیده میشود. به نحو دقیق مشخص نیست که علت این تفاوت‌های نژادی مربوط به عامل‌های ژنتیکی، محیطی و یا ترکیبی از این دو باشد.
- رژیم غذایی: حدود یک سوم افراد مبتلا به سرطان پروستات را مردان چاق تشکیل می‌دهند و در بیشتر موارد زمانی بیماری آنان آشکار میشود که در مراحل پیشرفته‌ای قرار دارد و به همین دلیل آنها بیشترین قربانیان این بیماری هستند. استفاده بیش از حد از چربی‌های حیوانی موجب افزایش خطر ابتلا به این بیماری خواهد شد.
- عوامل محیطی: رژیم غذایی و عوامل محیطی نقش مهمی در سرطانی شدن غده پروستات دارند. مصرف سبزی‌ها و میوه‌ها اثر حفاظتی از بروز سرطان پروستات دارد. سونوگرافی پروستات یکی از پرکاربردترین روش‌های تشخیصی در مسایل اورولوژیک می‌باشد که بصورت گسترده‌ای برای تعیین حجم پروستات و تشخیص ضایعات سرطانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آنتی ژن اختصاصی پروستات PSA دراواخردهه 1980به عنوان تست غربالگری برای تشخیص سرطان پروستات مطرح شد. استفاده وسیع از PSA و تصمیم گیری بر اساس اندازه آن منجر به بهره گیری از سونوگرافی ترانس رکتال جهت بیوپسی به عنوان وسیله تشخیصی قطعی سرطان پروستات شد و استفاده از آن روز به روز گسترده‌تر شد. تا سال‌ها بیوپسی پروستات جهت تشخیص سرطان بدون راهنمایی سونوگرافی و از طریق پرینه یا رکتوم انجام می‌شد که این عمل کور و غیر دقیق بوده و دردناک می‌باشد و نمونه محدودتری به دست می‌دهد. انجام بیوپسی از طریق رکتوم با کمک و راهنمایی سونوگرافی تحول قابل ملاحظه‌ای در تشخیص سرطان پروستات ایجاد نموده است و این روش در مراکز پیشرفته به صورت رایج به عنوان روشی مطمئن و با حداقل عوارض و انجام میشود.
بنابراین سونوگرافی یک روش بسیار دقیق و مناسب تصویربرداری پزشکی است که هیچ گونه خطری ندارد و برای تشخیص انواع عارضه‌ها و بیماری‌های مختلف داخلی استفاده میشود. برای کسب نتایج هر چه بهتر از آزمایش سونوگرافی حتماً به توصیه‌های پزشک خود دقت کنید و در روز مقرر برای انجام سونوگرافی بیشترین همکاری را با متخصص سونوگرافی به عمل آورید. مرکز سونوگرافی و رادیولوژی دکتر وهاب آقایی با در اختیار داشتن آخرین تجهیزات، انواع سونوگرافی‌های رنگی داپلر، سونوگرافی دو بعدی و سه بعدی و سونوگرافی‌های رکتال و ترنس واژینال را انجام می‌دهد و آماده خدمت رسانی به شما عزیزان است.
اگر شما علاقه‌مند به کسب اطلاعات بیشتر در مورد روش درمانی کلینیک تصویربرداری دکتر وهاب در خیابان ولیعصر تهران و تیم حاذق این کلینیک هستید؛ با کلینیک تماس بگیرید.