سرطان تیروئید، علائم، تشخیص و درمان آن

غده تیروئید یک غده پروانه ای شکل است که در قسمت تحتانی گردن قرار دارد. این غده وظیفه کنترل متابولیسم و سوخت و ساز بدن را به عهده دارد. علاوه بر این، تیروئید هورمون هایی تولید می کند که وظیفه تنظیم دمای بدن ، میزان سوخت و ساز و مصرف اکسیژن را انجام می دهد. سرطان تیروئید زمانی رخ می دهد که سلول های غده تیروئید دچار تغییر یا موتاسیون می شوند. سلول های دارای ناهنجاری شروع به تکثیر می کنند و به تدریج تومور تیروئید را تشکیل می دهند. سرطان تیروئید در صورتی که زودهنگام تشخیص داده شود یکی از قابل درمان ترین انواع سرطان است.

محققان تا کنون توانسته اند سرطان تیروئید را به چهار دسته کلی تقسیم بندی کنند:

این نوع از سرطان ، شایع ترین گونه در بین انواع سرطان تیروئید است و بیش از 80 درصد موارد به این نوع سرطان مبتلا هستند. تومور غده تیروئید در این گونه سرطان به آرامی رشد می کند اما معمولاً به گره های لنفاوی ناحیه گردن سرایت می کند. با این حال، در این گونه سرطان تیروئید شانس بازگشت و درمان بیماران مطلوب است.

 این گونه ، در حدود ده الی پانزده درصد از کل موارد ابتلا به سرطان تیروئید را تشکیل می دهد و ممکن است مانند سرطان تیروئید پاپیلاری به گره های لنفاوی گردن سرایت کند. با این حال، احتمال پخش این سرطان از طریق رگ های خونی بیشتر است.

 این سرطان تنها چهار در صد از کل مبتلایان را تشکیل می دهد. تشخیص آن در مراحل اولیه امکان پذیر است چون سبب تولید هورمونی به نام کلسیتونین می شود که پزشکان با مشاهده آن در آزمایش خون متوجه وجود سرطان تیروئید مدولاری می شوند.

این گونه از سرطان تیروئید شدیدترین نوع آن است زیرا به سرعت در سایر بخش های بدن تکثیر می شود و درمان آن به سختی انجام می شود.

اغلب بیماران مبتلا به سرطان تیروئید معمولاً در مراحل اولیه علائمی از خود بروز نمی دهند و این امر به دلیل این است که این بیماری در مراحل اولیه علائم بسیار کمی درد. با بزرگ شدن تومور و پیشرفت سرطان ، بیماران معمولاً علائم زیر را تجربه می کنند:

البته مشاهده علائم ذکر شده همیشه به معنای وجود این سرطان نیست. پس جای نگرانی زیادی وجود ندارد چون گاهی ممکن است توده ها و ورم ناحیه گلو در اثر عفونت های ویروسی یا باکتریایی باشد. در صورت مشاهده این علائم ، در اولین فرصت به پزشک خود مراجعه کنید تا با انجام آزمایشات لازم از بیخطر بودن این علائم اطمینان حاصل کنید.

مانند سایر گونه های سرطان، هنوز علت اصلی ایجاد سرطان تیروئید در افراد ناشناخته است. با این حال ، عواملی وجود دارد که ریسک ابتلا به این سرطان را افزایش می دهند.

برخی از انواع سرطان ، در نتیجه انتقال ژن های موتاسیون یافته از والدین ایجاد می شوند. به عنوان مثال، از هر ده مورد مبتلا به سرطان تیروئید مدولاری، دو نفر ژن های جهش یافته را از یکی از والدین خود به ارث برده اند.

 ید نقش مهمی در عملکرد غده تیروئید ایفا می کند. در صورتی که در رژیم غذایی میزان ید کافی نباشد ، احتمال بروز سرطان تیروئید افزایش پیدا می کند.

برخی افراد در طول زندگی نیازمند دریافت پرتودرمانی از ناحیه گردن هستند که این امر ریسک ابتلا به سرطان تیروئید را افزایش می دهد.

سرطان تیروئید در زنان بیشتر از مردان شیوع دارد. زنان معمولاً در چهل الی پنجاه سالگی مبتلا به این سرطان می شوند. این در حالیست که سن ابتلا به این سرطان در مردان عموماً بین شصت تا هفتاد سال است. سرطان تیروئید فولیکولار معمولاً در نژاد سفید پوست رایج تر است و بیشتر زنان دچار آن می شوند. این سرطان ممکن است در هر سنی ایجاد شود. به عنوان مثال سرطان تیروئید فولیکولار در افراد بین سی الی پنجاه سال شایع تر است.

سرطان تیروئید معمولاً حتی در موارد پیشرفته قابل درمان است. خوشبختانه به واسطه پیشرفت های علم پزشکی ، روش های جدیدی برای درمان این سرطان به وجود آمده اند که احتمال بهبودی کامل فرد پس از سرطان را فراهم می کنند. گاهی برای درمان این سرطان از تکنیک های جراحی استفاده می شود.

ورم غده های لنفاوی گردن و غده تیروئید امری شایع است که اکثراً هیچ ارتباطی با سرطان تیروئید ندارند. با این حال در صورتی که می توانید با لمس توده موجود در گردن خود را حس کنید ، سریعاً برای انجام آزمایشات دقیق تر به پزشک مراجعه کنید. برای تشخیص دقیق تر احتمال وجود سرطان تیروئید از روش های زیر استفاده می شود.

پزشک شما در اولین قدم ناحیه گردن شما را برای معاینه تیروئید و کره های لنفاوی لمس می کند و از شما درباره علائمتان می پرسد. سؤال هایی از قبیل این که آیا در معرض تابش بوده اید و آیا در خانواده خود سابقه سرطان تیروئید داشته اید یا خیر.

 هیچ آزمایش خونی وجود ندارد که بتواند سرطان تیروئید را تشخیص دهد. با این حال ، این آزمایش سطح هورمون ها را می سنجد و عملکرد مناسب غده تیروئید را مشخص می کند.

 اگر سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان تیروئید وجود داشته باشد ، پزشک از شما می خواهد آزمایشات ژنتیک انجام دهید تا ژن هایی که ممکن است در شما باعث سرطان شوند شناسایی شوند.

در صورت وجود توده در ناحیه گردن ، پزشک با استفاده از یک سوزن نازک ، اقدام به نمونه برداری از بافت توده می کند تا وجود احتمالی سرطان را با استفاده از انجام آزمایشات روی این نمونه تشخیص دهد.

انجام این آزمایش کمک زیادی به تفکیک گره های لنفاوی از توده های تومور شکل می کند. در طول این آزمایش مشخص می شود که آیا توده موجود در گردن بیمار توخالی است یا منسجم و یا پر از آب. تشخیص نوع توده می تواند به شناسایی سرطانی یا غیر سرطانی آن کمک کند.

 این آزمایش با استفاده از عنصر رادیواکتیو ید انجام می شود و به وسیله آن ، میزان ارتعاشات از غده تیروئید یا سایر بخش های بدن اندازه گیری می شود.

 این آزمایش با استفاده از پرتوهای اشعه ایکس و به منظور تشخیص سایز و میزان انتشار تومورهای سرطانی تیروئید در سایر بخش های بدن انجام می شود.

 این آزمایش با استفاده از مواد رادیواکتیو و دوربین مخصوص انجام می شود و از طریق آن می توان تغییرات سلولی در اعضای مختلف بدن را مشاهده کرد.

به یاد داشته باشید تشخیص هر چه سریع تر سرطان تیروئید می تواند در انتخاب روش درمانی مؤثر و نتیجه بخش بودن فرایند درمان سرطان بسیار تأثیرگذار باشد. بنابراین، به محض احساس توده های غیر معمول در ناحیه گردن ، به پزشک متخصص مراجعه کنید.

روش های متعددی برای درمان سرطان تیروئید وجود دارد و انتخاب این شیوه های درمانی تا حد زیادی بستگی به نوع و استیج سرطان دارد. علاوه بر این، عواملی چون سن، شرایط عمومی بیمار و موارد دیگر ممکن است در انتخاب تأثیرگذار باشند.

خط اول مقابله با سرطان تیروئید در اغلب موارد جراحی است. در صورتی که در طول فرایند جراحی کل غده تیروئید برداشته شود به آن تیروئیدکتومی گفته می شود و در صورتی که بخشی از تیروئید حذف شود ، به این عمل لوبکتومی (Lobectomy) گفته می شود. جراحی این سرطان ممکن است علاوه بر حذف کل یا بخشی از غده تیروئید، همراه با حذف گره های لنفاوی ناحیه گردن باشد که بستگی به شدت و استیج سرطان دارد.

غده تیروئید و اغلب توده های سرطانی آن عنصر ید را جذب می کنند. ابلاسیون ید رادیواکتیو (RAI) به منظور تخریب بافت هایی از غده تیروئید انجام می شود که در طول تیروئیدکتومی در جراحی از بین نرفته اند. در طول این فرایند ، ید به سلول های سرطانی تیروئید وارد شده و سپس با استفاده از تاباندن پرتوهای رادیواکتیو به آن ، سبب کشته شدن سلول های سرطانی می شوند. این تکنیک همچنین ممکن است برای سرطان هایی استفاده شود که تا نزدیکی گره های لنفاوی ، یا سایر قسمت های بدن سرایت پیدا کرده اند. سطح تابش اشعه در این درمان بسیار بالاتر از چیزی است که در اسکن های رادیویود استفاده می شود.

برای این درمان ، بیمار باید از یک الی دو هفته قبل یک رژیم غذایی مخصوص کم ید را رعایت کند. در صورتی که از قرص های تیروئید استفاده می کنید ، باید مصرف آن را برای اثر بخش بودن این درمان برای مدتی قطع کنید.

اگر در فرایند جراحی کل غده تیروئید برداشته شود ، لازم است بیمار هورمون درمانی انجام دهد. این درمان با استفاده از قرص های مخصوص انجام می شود و به از بین رفتن و جلوگیری از بازگشت احتمالی سلول های سرطانی باقیمانده کمک می کند. این قرص ها با استفاده از مکانیزم کاهش سطح هورمون TSH کار می کنند. هورمون TSH توسط غده هیپوفیز ترشح می شود و به غده تیروئید فرمان ترشح هورمون ها را صادر می کند ولی در مقابل ، رشد سلول های سرطانی را نیز تشویق می کند.

سایر روش های درمانی به منظور مقابله با سرطان تیروئید عبارتند از پرتودرمانی ، شیمی درمانی و استفاده از داروهای هدفمند. در پرتودرمانی با استفاده از تابش مستقیم پرتوهای قدرتمند اشعه ایکس  به سلول های سرطانی تلاش می شود این سلول ها از میان برداشته شوند. شیمی درمانی نیز از روش های رایج در درمان بسیاری از سرطان هاست با حمله به سلول های ناهنجار و موتاسیون یافته بدن سعی در کشتن آن ها دارد.

تارگت تراپی یا دارو درمانی با استفاده از داروهای هدفمند نیز یکی از روش های جدید درمانی سرطان هستند که تنها به بخش خاصی از سلول های سرطانی حمله می کنند تا رشد و تکثیر آن ها را متوقف کنند.

سرطان تیروئید یکی از سرطان های شایع بخصوص در زنان است. خوشبختانه در سال های اخیر پیشرفت های بسیار خوبی در درمان مؤثر این سرطان صورت گرفته است و آمار مرگ و میر ناشی از این سرطان به طور قابل توجهی کاهش یافته است. در صورت مشاهده هر یک از علائم ذکر شده در این مطلب مانند احساس توده های غیر معمول در ناحیه گردن به سرعت به پزشک مراجعه کنید زیرا به هر میزان که تشخیص سریع تر باشد ، امکان درمان موفقیت آمیز این سرطان بیشتر می شود. تیم مجربی در کلینیک رادیولوژی و سونوگرافی دکتر وهاب آقایی واقع در خیابان ولیعصر آماده انجام انواع تصویربرداری های تشخیصی برای درمان سرطان تیروئید هستند.

منبع

https://www.webmd.com/cancer/what-is-thyroid-cancer

ندول های گرم و سرد تیروئید

تفسیر سونوگرافی تیروئید