رادیولوژی و رادیوگرافی چه تفاوت‌هایی با همدیگر دارند؟

رادیولوژی به شاخه‌ای از پزشکی گفته می‌شود که از ترکیبات رادیواکتیو و تشعشعات الکترومغناطیسی یا امواج صوتی در تشخیص و درمان بیماری‌ها استفاده می‌کند. رادیولوژی در تشخیص بیماری از تکنیک‌های تصویربرداری رادیولوژیک مانند اشعه ایکس، اسکن CAT،    MRIو سونوگرافی استفاده می‌کند.

رادیوگرافی، از سوی دیگر، فرآیند عکسبرداری از بدن با استفاده از اشعه برای کمک به تشخیص صحیح یک بیماری است. این یک بخش بسیار ضروری از علم پزشکی است زیرا رادیولوژیست‌ها تشخیص خود را بر اساس این تصاویر انجام می‌دهند. رادیوگرافی همچنین مبنایی را در اختیار پزشکان قرار می‌دهد که چگونه به طور موثر بیماری‌های بیمار را درمان کنند. از اشعه ایکس برای ایجاد تصاویر واضح حتی از متراکم ترین ناحیه بدن استفاده می‌شود. رادیوگرافی از انرژی مغناطیسی برای به دست آوردن تصاویری استفاده می‌کند که سپس روی صفحه نمایش کامپیوتر نشان داده می‌شوند.

اصطلاحات رادیولوژی و رادیوگرافی کاملا مشابه به نظر می‌رسند و بدیهی است که بین این دو اشتباه گرفته شود. به طور کلی رادیولوژی شاخه‌ای از پزشکی است که در آن بیماری‌ها بر اساس نتایج رادیوگرافی تشخیص و درمان می‌شوند. در ادامه به بررسی این دو می‌پردازیم.

در حقیقت رادیولوژی و رادیوگرافی کاملاً به هم مرتبط هستند. بدون رادیوگرافی، رادیولوژی نمی‌تواند انجام شود و بدون رادیولوژی نیز نمی‌توان رادیوگرافی انجام داد.

تفاوت رادیولوژی و رادیوگرافی در این است که رادیولوژی مطالعه‌ی درمان و تشخیص بیماری‌ها بر اساس تصاویر به دست آمده است. در حالی که رادیوگرافی روشی برای به دست آوردن تصاویر اسکن شده از اندام و بافت‌های داخلی بدن می‌باشد.

آنان پزشکانی هستند که در استفاده از روش‌های تصویربرداری پزشکی برای تشخیص و درمان افراد آموزش دیده‌اند. این پزشکان معمولاً خودشان تصویربرداری از بیمار را انجام نمی‌دهند و فقط تصاویر به دست آمده را بررسی و تفسیر می‌کنند.

رادیولوژی رشته‌ای از پزشکی است که از تکنیک‌های تصویربرداری (مانند اشعه ایکس) برای تشخیص و درمان بیماری استفاده می‌کند.

این شاخه از پزشکی را می‌توان به چهار بخش گسترده تقسیم نمود که شامل رادیولوژی تشخیصی، رادیولوژی مداخله، انکولوژی رادیولوژی و فیزیک پزشکی می‌باشد.

ممکن است برای تشخیص وجود یا عدم وجود یک وضعیت پزشکی (مانند یافتن سرطان ریه)، مداخله‌ای به عنوان یک روش (مانند برداشتن لخته خون در شریان)، یا به عنوان یک درمان، برای تشخیص استفاده شود. به مانند پرتودرمانی برای درمان سرطان.

رادیوگرافی هنر و علم استفاده از پرتو برای ارائه تصاویری از بافت‌ها، اندام‌ها، استخوان‌ها و عروقی است که بدن انسان را تشکیل می‌دهند.

رادیوگرافی در بسیاری از مناطق خارج از بخش رادیولوژی از جمله جراحی، اورژانس، مراقبت‌های قلبی، مراقبت‌های ویژه و اتاق‌های بیمار کار می‌کند. درمان بیمار به تولید دقیق و صحیح تصاویر رادیوگرافی بستگی دارد.

قبل از انجام رادیوگرافی بایستی هرگونه اشیا فلزی را از بدن خارج کرد. باید توجه کرد که رادیوگرافی را نباید در هنگام بارداری استفاده کرد مگر با مجوز پزشک معالج در مواقع ضروری، بنابراین خانم ها باید کارشناس رادیولوژیست را از احتمال بارداری خود مطلع کنند. به جهت عکس برداری قسمت مورد مورد نظر را توسط اشعه ایکس روی فیلم قرار می‌دهند و اشعه بعد از عبور از پوست به بخش مورد نظر تابیده شده و به صفحه حساس برخورد کرده و رنگ این قسمت بعد چاپ به صورت سیاه دیده می‌شود ولی قسمت هایی که استخوان دارد اشعه عبور نمی‌کند و به صورت رنگ سفید دیده می‌شود مانند افتادن سایه روی دیوار.

بنابراین در یک عکس رادیوگرافی استخوان‌های محکم‌تر سفیدتر و آن‌ها که کمتر هستند کمرنگ‌تر می‌باشند. در واقع قسمت‌هایی که اشعه ایکس کاملا عبور می‌کند کاملا سیاه می‌باشند و بخش‌هایی که اشعه جزئی عبور می‌کنند خاکستری می‌شود مانند عضلات.

هنگامی که اشعه ایکس از بافت‌های بدن عبور کرده تصویری سیاه از این نواحی ایجاد و زمانی که با استخوان برخورد می‌کند، تصاویری سفید را در زیر صفحه مشکی نشان می‌دهد.

 اساسا اولین ارزیابی از بیمار، رادیولوژی است. رادیولوژی می تواند اختلالات مختلفی را تشخیص دهد که شامل موارد زیر می‌باشند :

•         
  آسیب شناسی هایی که باعث کمردرد می شوند به جز امکان تشخیص آسیب شناسی مکانیکی ستون فقرات
•        
   تغییرات در شکل ستون فقرات که در آن رادیولوژی می‌تواند به طور دقیق تعداد درجه انحنا را مشخص کند 
•         
   لغزش مهره کمر یا ستون فقرات مانند اسپیدیلولیستزیس و آرتروز
•         
  عکس از ریه که در واقع شناسنامه سلامت فرد است
•         
  عکس‌های رنگی با کنتراست از مری ، معده ، کلیه و…
•         
  بررسی‌های ساده و سریع از شکم، مری، معده، روده، کلیه ها، لوزه سوم ،سنگ‌های کلیه و…
•         
  تشخیص شکستگی‌ها که از بهترین روش‌های تشخیصی است
•        
  عکس‌های رنگی با کنتراست

●        رادیوگرافی استخوان‌ها : با رادیوگرافی استخوان می‌توان بسیاری از شکستگی‌های، در رفتگی‌ها را ملاحظه نمود .

●        رادیوگرافی مجاری ادراری : تصاویر از مثانه و حالب و کلیه‌ها با کمک این رادیوگرافی گرفته می‌شود .

●        رادیوگرافی دستگاه گوارش تحتانی : جهت دیده شدن دیواره روده از باریم و محلول‌های ید دار استفاده می‌شود.

●        رادیوگرافی دستگاه گوارش فوقانی : با اشعه ایکس از بخش مری ، معده ، و روده کوچک تصاویر تهیه می‌شود.

●        عکس برداری قفسه سینه

●        رادیوگرافی لوبوساکرال: از بخش‌های ستون مهره‌ها و بخش‌های کمر از این رادیولوژی استفاده می‌شود.

●        مشکلات جنسی، مانند اختلال عملکرد نغوظ.

●        کاهش میزان اسپرم و کاهش فعالیت اسپرم از پرتو درمانی به اندام‌های جنسی یا پروستات. این ممکن است بر توانایی پدر شدن تأثیر بگذارد.

●        تغییرات در قاعدگی مانند توقف زمان قاعدگی

●        علائم یائسگی، نظیر خارش واژینال، سوختن و خشکی

●        ناباروری، که ناتوانی در ایجاد کودک و یا حفظ بارداری است، اگر هر دو تخمدان ها پرتو درمانی دریافت کنند.

رادیوگرافی و رادیولوژی دو سوی یک سکه هستند. این دو روش بسیار شبیه به یکدیگر هستند. البته با بررسی دقیق‌تر به این دو روش، متوجه خواهیم شد در بین آن‌ها تفاوت‌هایی وجود دارد اما در نگاه کلی هدفی یکسان دارند.

به علت شباهت بسیار زیاد این دو روش، بسیاری از افراد فکر می‌کنند که این دو روش یکی هستند و با یکدیگر هیچ تفاوتی ندارند.

رادیوگرافی و رادیولوژی، گام اول در تشخیص بسیاری از مشکلات و بیماری‌ها است.

کلینیک دکتر وهاب آقایی با بیش از 40 سال سابقه، آماده خدمت رسانی به شما عزیزان می‌باشد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه رادیولوژی، سونوگرافی، ماموگرافی و نمونه برداری می‌توانید به پیج اینستاگرام ما مراجعه کنید و یا با ما در تماس باشید. 

منابع:

https://www.etsu.edu/crhs/allied-health/radiologic/whatis.php

https://rad-aid.org/resource-center/radiology-serving-the-world/what-is-radiology

http://www.differencebetween.net/science/difference-between-radiology-and-radiography/

https://www.verywellhealth.com/what-is-radiology-5085100