رادیوگرافی چیست؟ انواع و چگونگی انجام آن

رادیوگرافی یک تکنیک تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس، پرتوهای گاما، یا تشعشعات یونیزان مشابه و پرتوهای غیر یونیزان برای مشاهده شکل داخلی یک جسم است. از کاربردهای رادیوگرافی می‌توان به رادیوگرافی پزشکی ("تشخیصی" و "درمانی") اشاره کرد. در ادامه ما به بررسی رادیوگرافی، انواع رادیوگرافی و مزایا و معایب این روش می‌پردازیم.

رادیوگرافی پزشکی یک اصطلاح گسترده است که انواع مختلفی از مطالعات پزشکی از طریق رادیوگرافی را در بر می‌گیرد که نیاز به تجسم قسمت‌های داخلی بدن با استفاده از تکنیک‌های اشعه ایکس دارند. رادیوگرافی به معنای "تکنیکی برای تولید و ثبت الگوی اشعه ایکس به منظور ارائه تصویرهای ایستا به کاربر پس از پایان نوردهی" است. رادیوگرافی ممکن است در طول برنامه ریزی درمان پرتودرمانی نیز مورد استفاده قرار گیرد.

رادیوگرافی برای تشخیص یا درمان بیماران با ثبت تصاویری از ساختار داخلی بدن برای ارزیابی وجود یا عدم وجود بیماری، اجسام خارجی و آسیب یا ناهنجاری ساختاری استفاده می‌شود.

در طی یک روش رادیوگرافی، یک پرتو اشعه ایکس از بدن عبور می‌کند. بخشی از اشعه ایکس توسط ساختار داخلی جذب یا پراکنده می‌شود و الگوی اشعه ایکس باقی مانده به یک آشکارساز منتقل می‌شود تا تصویری برای ارزیابی بعدی ثبت شود. رمزگذاری مجدد الگو ممکن است روی فیلم یا از طریق وسایل الکترونیکی انجام شود.

همانطور که از نام آن پیداست، این نوع رادیوگرافی ساده‌ترین نوع این تکنیک است. در این نوع تصویربرداری، تصویر به صورت تصویری سیاه و سفید بر روی عکس یا فیلم رادیولوژی که به صورت یک ورقه پلاستیکی یا سلوفان شفاف است ایجاد می‌شود. با این روش می‌توان به مواردی مانند شکستن استخوان‌ها بدن پی برد.

در این روش می‌توان تصویر حاصل از رادیوگرافی به صورت دیجیتال مانند کپی بر روی سی‌دی یا مانند رایدگرافی ساده، بر روی فیلم مخصوص این کار چاپ کرد. البته فیلم به کار رفته در روش رادیوگرافی دیجیتال، متفاوت با روش قبلی است.

پس از رادیوگرافی، هیچ تشعشعی در بدن شما باقی نمی‌ماند.

رادیوگرافی معمولاً در محدوده تشخیصی معمولی، عوارض جانبی ندارد.

تجهیزات رادیوگرافی نسبتاً ارزان هستند و به طور گسترده در اورژانس، مطب پزشکان، مراکز مراقبت‌های سرپایی، خانه‌های سالمندان و سایر مکان‌ها در دسترس هستند. این مسئله باعث می‌شود، رادیوگرافی هم برای بیماران و هم برای پزشکان راحت باشد.

از آنجایی که تصویربرداری رادیوگرافی سریع و آسان است، به ویژه در تشخیص و درمان اورژانسی مفید است.

رادیوگرافی در بسیاری از انواع معاینات و روش‌هایی که در آن ثبت یک تصویر ثابت مورد نظر است استفاده می‌شود. برخی از این نمونه‌ها عبارتند از:

·         معاینه دندان

·         بررسی و درمان بیماری‌های منطقه سینه، مانند ریه، قلب و اندام‌ها ناحیه قلب

·         بررسی و درمان بیماری‌های شکم و روده

·         بررسی قرار دادن صحیح مارکرهای جراحی قبل از اقدامات تهاجمی

·         ماموگرافی

·         ارزیابی‌های ارتوپدی

·         فیلم نقطه‌ای یا ضبط استاتیک در طول فلوروسکوپی

·         معاینات کایروپراکتیک

که در این ادامه به بررسی چند مورد از مهمترین آن‌ها خواهیم پرداخت.

رادیوگرافی دندان به پزشکان کمک می‌کند تا وضعیت دندان‌ها، ریشه‌ها، محل قرارگیری فک و ترکیب استخوان صورت شما را ببینند. رادیوگرافی همچنین به پزشکان کمک می‌کنند تا مشکلات دندانی را در مراحل اولیه رشد خود پیدا کرده و درمان کنند.

در بزرگسالان، پزشک با رادیوگرافی دندان به موارد زیر پی می‌برد:

·         پوسیدگی، به خصوص قسمت‌های کوچک پوسیدگی بین دندان‌ها.

·         پوسیدگی در زیر پرکردگی‌های موجود.

·         از دست دادن استخوان در فک.

·         تغییرات در استخوان یا کانال ریشه به دلیل عفونت.

·         وضعیت و موقعیت دندان‌ها برای کمک به آماده شدن برای کاشت دندان، بریس، پروتز دندان یا سایر روش‌های دندانپزشکی.

·         آبسه (عفونت در ریشه دندان یا بین لثه و دندان).

·         کیست و برخی از انواع تومورها.

رادیوگرافی. در کودکان، موارد زیر را تعیین می‌کند:

·         اگر پوسیدگی دندان در حال توسعه باشد.

·         اگر فضای کافی در دهان وجود نداشته باشد تا همه دندان‌های جدید را در خود جای دهد.

·         اگر دندان عقل در حال رشد است.

·         اگر دندان‌ها نهفته باشد.

ماموگرافی یک تصویربرداری پزشکی تخصصی است که از یک سیستم رادیوگرافی با دوز پایین برای دیدن داخل سینه‌ها استفاده می‌کند. معاینه ماموگرافی به تشخیص زودهنگام بیماری‌های پستان در زنان کمک می‌کند. معاینه اشعه ایکس به پزشکان در تشخیص و درمان شرایط پزشکی کمک می‌کند.

در این روش، پزشک شما را در معرض دوز کمی از تابش یونیزه قرار می دهد تا تصاویری از داخل بدن تولید کند. سه پیشرفت اخیر در ماموگرافی شامل ماموگرافی دیجیتال، تشخیص به کمک کامپیوتر و توموسنتز پستان است.

رادیوگرافی ریه از دوز بسیار کمی از اشعه یونیزان برای تولید تصاویری از داخل قفسه سینه استفاده می‌کند. از این روش برای ارزیابی ریه‌ها، قلب و دیواره قفسه سینه استفاده می‌شود و ممکن است برای کمک به تشخیص تنگی نفس، سرفه مداوم، تب، درد قفسه سینه یا آسیب استفاده شود.

همچنین این روش ممکن است برای کمک به تشخیص و نظارت بر درمان انواع بیماری‌های ریوی مانند پنومونی، آمفیزم و سرطان استفاده شود. از آنجایی که رادیوگرافی قفسه سینه سریع و آسان است، به ویژه در تشخیص و درمان اورژانسی مفید است.

در صورت وجود احتمال بارداری به پزشک و تکنسین خود اطلاع دهید. جواهرات بر تن نداشته باشید و لباس‌های گشاد و راحت بپوشید. ممکن است از شما خواسته شود که لباس مخصوص بپوشید.

رادیوگرافی ریه معمولاً اولین آزمایش تصویربرداری است که برای کمک به تشخیص علائمی مانند:

·         مشکلات تنفسی

·         سرفه بد یا مداوم

·         درد یا آسیب قفسه سینه

·         تب

استفاده می‌شود.

پزشکان از این روش برای کمک به تشخیص یا نظارت بر درمان برای شرایطی مانند موارد زیر استفاده می‌کنند:

·         پنومونی

·         نارسایی قلبی و سایر مشکلات قلبی

·         آمفیزم

·         سرطان ریه

·         موقعیت یابی وسایل پزشکی

·         تجمع مایع یا هوا در اطراف ریه‌ها

·         سایر شرایط پزشکی

خود معاینه اشعه ایکس قفسه سینه یک روش بدون درد است.

ممکن است از دمای خنک اتاق معاینه و سردی صفحه ضبط احساس ناراحتی کنید. افراد مبتلا به آرتریت یا آسیب به دیواره قفسه سینه، شانه‌ها یا بازوها ممکن است در تلاش برای ثابت ماندن در طول معاینه ناراحتی داشته باشند. تکنسین به شما در یافتن راحت‌ترین موقعیت ممکن کمک می‌کند که همچنان کیفیت تصویر تشخیصی را تضمین می‌کند.

رادیوگرافی روده و شکم می‌تواند در بسیاری از تشخیص‌ها پزشکی مفید باشد. این ابزار اولیه برای بررسی آسیب شناسی گوارشی است و اغلب امکان ارزیابی غیرمستقیم سایر احشاء شکم را فراهم می‌کند.

رادیوگرافی شکمی تصویری از ساختارها و اندام‌های شکم (ناحیه شکمی) می‌باشد. این بررسی شامل معده، کبد، طحال، روده کوچک و بزرگ، و دیافراگم است.

اگر این آزمایش برای بررسی مشکلات خاصی از کلیه یا مثانه انجام شود، معمولاًKUB) مخفف کلیه، حالب و مثانه ) نامیده می‌شود.

رادیوگرافى شکم عموما در حالت ایستاده انجام می‌شود، که نه تنها براى ارزیابى بیمار قبل از عمل ضرورى است، بلکه ممکن است بیمارى‌هاى بالاى دیافراگم را که به شکم حاد شباهت دارند نشان دهد (نظیر پنومونى قاعده‌اى یا پارگى مری) بالارفتن نیمهٔ دیافراگم یا افیوژن پلور ممکن است توجه را به ضایعات التهابى زیر دیافراگم جلب کند.

رادیوگرافی روده و شکم برای تشخیص موارد زیر استفاده می‌شود:

·         یافتن علت دردهای شکمی و تهوع و استفراغ

·         دردهای قسمت کمر و پشت در دوطرف ستون فقرات

·         اندازه و موقعیت کبد، طحال و کبد.

آبسه‌ها و جوش‌ها داخل بدن مجموعه‌ای از مواد التهابی چرکی هستند که دارای سه جزء هستند:

·         یک هسته مرکزی متشکل از سلول‌های التهابی نکروزه و بافت محلی

·         هاله محیطی نوتروفیل های زنده

·         احاطه شده توسط یک "کپسول" با عروق خونی گشاد شده و تکثیر فیبروبلاست‌ها

با استفاده از رادیوگرافی می‌توان به عفونت‌های داخل بدن پی برد. این عفونت‌ها ممکن است به شکل آبسه در محدوده دندان باشد یا تجمع عفونت در داخل ناحیه شکم، سینه و حتی مغز.

پس از انجام رادیوگرافی عفونت و مشاهده آن توسط پزشک، می‌توان محل دقیق تجمع غفونت داخل بدن را یافت و آن را بهبود بخشید.

همیشه در اثر قرار گرفتن بیش از حد در معرض تشعشع، احتمال سرطان کمی وجود دارد. با این حال، با توجه به مقدار کمی پرتوهای مورد استفاده در تصویربرداری پزشکی، مزایای تشخیص دقیق بسیار بیشتر از خطر مرتبط است.

     اگر بیماران، زنان باردار هستند، همیشه باید به پزشک و تکنسین رادیوگرافی اطلاع دهند.

    در هنگام رادیوگرافی صورت و دندان، بهتر است از گردنبند استفاده شود تا غده تیروئید، اشعه کمتری را جذب کند.

    بدن ما عموما از راه‌های مختلفی اشعه‌های مختلفی را جذب می‌کند. پس نگران نباشید و با خیالی آسوده، امر رادیوگرافی خود را انجام دهید.

رادیوگرافی روشی بدون درد و بی ضرر است. این روش در طی سالیان بسیار نتایج رضایت بخش و مفید خود را به محققین در امر تشخیص بیماری نهان در بدن ارائه داده است.

از این روش در تشخیص مشکلات مختلفی مانند مشکلات دهان و دندان، مشکلات ارتوپدی، تشخیص غدد و... استفاده می‌شود.

اگر به فکر انجام رادیوگرافی هستید، می‌توانید با خیالی آسوده و بدون ترس از خطرات اختمالی این روش، رادیوگرافی خود را انجام دهید.

 کلینیک تخصصی سونوگرافی و رادیولوژی وهاب آقایی یکی از بهترین، قدیمی و همینطور مجهزترین مراکز سونوگرافی،ماموگرافی و رادیولوژی ایران است. اگر شما علاقه‌مند به کسب اطلاعات بیشتر در مورد روش درمانی کلینیک تصویربرداری دکتر وهاب در خیابان ولیعصر تهران و تیم حاذق این کلینیک هستید؛ با کلینیک تماس بگیرید.

https://www.radiologyinfo.org/en/info/chestrad

https://radiopaedia.org/articles/abscess

https://pubs.rsna.org/doi/abs/10.1148/23.3.261

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC536841/

https://www.sciencedirect.com/topics/nursing-and-health-professions/abdominal-radiography

https://www.radiologyinfo.org/en/info/mammo