پستان شایع‌ترین مکان برای ایجاد سرطان در بدن یک خانم می‌باشد. شیوع سرطان پستان در 50 ساله اخیر افزایش آماری قابل ملاحظه‌ایی یافته است. این افزایش تا حدودی به دلیل افزایش طول عمر خانم‌ها بوده که این افزایش طول عمر فرصت ایجاد سرطان را در فرد بیشتر می‌کند و نیز می‌تواند بدلیل این امر باشد که خانمهای بیشتری امروزه ماموگرافی انجام داده و در نتیجه موارد سرطان بیشتری شناخته می‌شوند. در عین حال روز بروز این نظریه قویتر می‌شود که بسیاری فاکتورهای دیگر بطور موثری در افزایش میزان سرطان تاثیر دارند.
|
آنچه در ادامه درباره سرطان پستان می‌خوانید:
|
هر عاملی که احتمال وقوع سرطان پستان را افزایش دهد مثل جهش‌های ژنتیکی، دریافت داروهای هورمونی و قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی خاص. بسیاری مردم هنوز به اشتباه بر این باورند که سرطان بیشتر جنبه ارثی و فامیلی دارد و ژنتیک مهمترین نقش را در ابتلا به سرطان پستان بازی می‌کند. اگر چه تا حدودی این موضوع صحیح است و در بعضی از خانم‌ها بدلیل مسائل ژنتیکی خاصی خطر ابتلا به سرطان بیشتر می‌باشد و این ژنهای غیر طبیعی احتمال ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهند اما آن ژنها بخودی خود سرطانزا نیستند. برای ایجاد و رشد سرطان تغییرات ژنتیک دیگری نیز باید رخ بدهد. جالب اینکه امروزه شیوع بیشتر سرطان بدلیل افزایش تغییرات ژنتیکی نبوده بلکه برای مدت‌های طولانی است که ساختار و میزان تغییرات ژنی در انسان ثابت مانده است.
سرطان از رشد کنترل نشده سلول‌ها در بافت پستان بوجود می‌آید. که می‌تواند هم در آقایان و هم در خانم‌ها بوجود آید اما شیوع آن در آقایان بسیار نادر است. تومورهای پستان می‌توانند خوش خیم و یا بدخیم باشد. تومورهای خوش خیم تومورهایی هستند که خطری برای سلامتی ندارند. تومورهای خوش خیم سرطانی نیستند: سلولهای آنها در ظاهر طبیعی بوده، به آهستگی رشد می‌کنند و به بافت‌های مجاور و یا سایر قسمت‌های بدن حمله نمی‌کنند. تومورهای بدخیم سرطانی محسوب می‌شوند و در صورت عدم کنترل می‌توانند نهایتا به سایر قسمت‌های بدن گسترش پیدا کنند. عبارت سرطان پستان به تومورهای بدخیم ناشی از سلولهای داخل پستان گفته می‌شود.
مانند تمام انواع سرطان‌ها، سرطان پستان از یک سلول آغاز می‌شود. سلول‌ها کوچکترین اجزای ساختمانی موجودات زنده هستند که می‌توانند در بدن به طور مستقل فعالیت کنند. سلولهای سالم با طرح ژنتیکی مشخص و قوانین سلولی معینی رشد می‌کنند و رشد آنها نیز بعد از رسیدن به تکامل سلولی متوقف می‌شود ولی سلولهای سرطانی خیلی سریعتر رشد می‌کنند و تا اندازه ای این رشد را ادامه می‌دهند که باعث تخریب سلولهای سالم مجاور شوند. برخلاف سلولهای سالم، رشد سلولهای سرطانی پایان نمی‌پذیرد. این رشد و تکثیر غیرعادی نتیجه تغییرات و یا جهش‌هایی در ماده ژنتیکی و DNA درون آنها است. این وضعیت می‌تواند از والدین به ارث برسد یا اینکه در اثر مواجهه زیاد و طولانی مدت با مواد جهش زا ایجاد شود. البته عوامل دیگری نیز در ایجاد این بی نظمی در رشد سلولی تأثیر دارند.
به طور معمول سرطان یا در سلولهای lobules (غددترشح شیر ) شروع می‌شود و یا در ducts (مجاری شیری) بوجود می‌آیند. در موارد نادری سرطان می‌تواند در بافت‌های stromal که شامل بافت‌های پیوندی و فیبری پستان هستند شروع شود.
از شایع‌ترین انواع سرطان ductal carcinoma (سرطان با منشاء مجاری شیری) است و از آنجا که این نوع بافت بیشتر در یک چهارم بالایی و خارجی آن وجود دارد، در حدود نیمی از سرطان‌های پستان در ربع فوقانی خارجی آن ایجاد می‌شوند. سلولهای سرطانی می‌توانند از غده سرطانی خارج شوند و از طریق خون یا جریان لنف به اعضای دیگر بدن از جمله کبد، ریه یا استخوان‌ها گسترش یابند.
از سایر انواع سرطان lobular carcinoma است که در غدد شیری بوجود می‌آید. سرطان تهاجمی نیز نوعی از سرطان است که از جایی که آغاز می‌شود به بافت‌های سالم اطراف گسترش پیدا می‌کند. سرطان پستان مانند سایر انواع سرطان‌ها 4 مرحله ( اول تا چهارم) دارد، مرحله اول آن کاملا قابل علاج قطعی است، مرحله دوم و سوم، مرحله کلینیکی است که بیمار باید تحت درمان‌های خاص و عمدتا جراحی و شیمی‌درمانی قرار گیرد؛ ا ما مرحله چهارم زمانی است که بیماری در حدی پیشرفت کرده که اقدامی برای آن نمی‌توان انجام داد. مرحله بندی، به منظور پی بردن به این نکته است که سرطان در چه وسعتی و در کجای بدن فرد قرار دارد. دانستن مرحله سرطان به پزشک برای تعیین پیش آگهی بیماری و انتخاب مؤثرترین درمان ضروری است.
در ابتدا سرطان ممکن است علامتی نداشته باشد. برجستگی ممکن است به اندازهای کوچک باشد که شما به تنهایی نتوانید آن را احساس کنید. به طور معمول مناطق غیر عادی در ماموگرافی مشخص می‌شوند که منجر به آزمایش‌های بعدی می‌شود.
در برخی موارد، اولین نشانه‌های سرطان آن یک توده ویا برجستگی در پستان است که بیمار و یا پزشک می‌تواند آن را احساس کند. توده‌ای بدون درد، سفت و همراه با لبه‌های نا منظم ( uneven edge ) که سرطانی به نظر می‌رسد، ولی گاهی اوقات این توده‌ها می‌تواند مدور و با حدود نرم باشند. بنابرابن چک کردن هر مورد غیر عادی در آن توسط پزشک حائز اهمیت است.
بر اساس American cancer society هریک از تغییرات غیر طبیعی زیر در پستان می‌توانند علامتی از سرطان باشند:
• وجود توده و یا افزایش ضخامت در آن و یا ناحیه زیر بغل
• بزرگی غدد لنفاوی زیر بغل
• ترشح شفاف یا خونی
• پوسته‌پوسته شدن در نوک
• فرورفتن نوک به داخل
• قرمزی و یا تورم
• فرو رفتگی پوست که در آن پوست، حالتی شبیه به پوست پرتقال پیدا می‌کند
• تغییر شکل که موجب متفاوت شدن آن با پستان دیگر می‌شود
• تحریک پوست یا تغییراتی مثل چروک شدن، فرورفتن، پوسته پوسته شدن
• گرمی، قرمزی و تورم همراه با جوش و دانه‌دانه شدن پوست
این تغییرات همچنین می‌تواند نشانه های دیگری به غیر از سرطان باشد مانند عفونت ویا وجود کیست، بنابر این در صورت هر یک از این تغییرات مراجعه به پزشک توصیه می‌شود.
هر خانمی تمایل دارد بداند كه چه کارهایی در جهت کاهش ریسک ابتلا به سرطان پستان می‌تواند انجام دهد. برخی از این فاکتورها به عنوان مثال مونث بودن، سن و ژنتیک غیر قابل تغییر می‌باشند. اما سایر عوامل مانند اضافه وزن، عدم انجام ورزش، مصرف دخانیات و داشتن رژیم غذایی ناسالم می‌تواند در زتدگی تغییر کنند. بوسیله پیش گرفتن یک روش زندگی سالم می‌توان ریسک ابتلا به سرطان را کاهش داد.
از عوامل خطرزای شناخته شده در سرطان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• زن بودن : زن بودن به تنهایی بزرگترین عامل خطرزا در ابتلا به سرطان پستان است.
• سن : مانند سایر بیماریها خطر ابتلا به سرطان نیز با بالا رفتن سن افزایش پیدا می‌کند.
• سابقه خانوادگی : خانم‌هایی که بستگان نزدیک آنها مبتلا به سرطان بوده اند بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند.
• ژنتیک : حدود 5% تا 10 % این نوع سرطان ژنتیکی بوده و توسط ژنهای غیرطبیعی از والدین به فرزندان انتقال می یابد .
• قرار گرفتن پستان و یا صورت در معرض اشعه قبل از 30 سالگی .
• نژاد: نسبت به خانمهای آفریقایی و یا آمریکایی خانمهای سفید پوست بیشتر در معرض ابتلا به سرطان هستند .
• اضافه وزن: این موضوع به خصوص بعد از یائسگی حائز اهمیت است.
• مصرف الکل
• افزایش مواجهه زنان با هورمون استروژن که در شرایط زیر رخ می‌دهد:
- شروع اولین دوره قاعدگی قبل از ۱۳ سالگی
- یائسگی بعد از ۵۱ سالگی
- هورمون درمانی بویژه محصولات استروژن
- افرادی که در طول زندگی باردار نشده‌اند و یا اولین بارداری آنها بعد از ۳۰ سالگی بوده‌است.
- زندگی بی تحرک و فعالیت بدنی کم
عمل جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی، هورمون درمانی و درمان بیولوژیک از جمله موارد درمان سرطان هستند. بسیاری از زنان بیش از یک نوع درمان دریافت می‌کنند.
انتخاب درمان اساساً بستگی به مرحلۀ بیماری دارد. روش های مختلف درمانی براساس مرحلۀ بیماری در زیر توضیح داده می شوند.پزشک نکات مربوط به درمان و نتایج احتمالی هر روش را برای بیمار توضیح می‌دهد.
درمان سرطان یا به صورت موضعی و یا فراگیر (سیستمیک) است
درمان موضعی: جراحی و پرتودرمانی درمان های موضعی هستند. این نوع درمان ، سرطان را در پستان سرکوب می‌کند. زمانی که سرطان به قسمت‌های دیگر بدن گسترش می‌یابد، از درمان موضعی جهت کنترل بیماری در این مناطق استفاده می‌کنند.
درمان سیستمیک: شیمی درمانی، هورمون درمانی و درمان بیولوژیک، درمان‌های سیستمیک هستند. در این نوع درمان، موادی وارد جریان خون می‌شوند و سرطان را در سرتاسر بدن سرکوب می‌کنند. برخی از زنانی که سرطان دارند، درمان سیستمیک می‌شوند تا قبل از جراحی یا پرتودرمانی، تومور کوچک شود. برخی دیگر پس از جراحی یا پرتودرمانی، درمان سیستمیک می‌شوند تا از بازگشت دوباره سرطان جلوگیری شود. از درمان سیستمیک برای سرطان‌هایی که در بدن گسترش یافته اند استفاده می‌کنند.
از آنجا که سرطان اغلب بافت‌ها و سلولهای سالم را نابود می‌کند، بروز عوارض جانبی شایع است.
عوارض جانبی اساساً به نوع درمان و مدت آن بستگی دارد و برای همة زنان یکسان نیست و در طول مدت درمان، معمولاً دستخوش تغییر می‌شوند.
در هر مرحله‌ای از بیماری، مراقبت‌هایی وجود دارد که به کمک آن می توان درد و نشانه‌های دیگر را مهار کرد، از عوارض جانبی و نگرانی‌های روحی او کم کرد.
- انجام یک ماموگرافی با کیفیت خوب و نیز معاینه کلینیکی توسط پزشک بر اساس یک برنامه معین و منظم بهترین روش برای تشخیص زود هنگام سرطان می‌باشند .
- معاینه توسط خود شخص به منظور تشخیص توده و یا سایر تغییرات غیر عادی نمی توان جایگزین ماموگرافی منظم و یا معاینه پزشک باشد .
- هر خانم باید به یاد داشته باشد که در اثر حاملگی ، افزایش سن ، یائسگی و یا حتی مصرف داروهای ضد حاملگی یا سایر داروهای هورمونی ممکن است تغییراتی در آن ایجاد شود .
- طبیعی است که درست قبل از دوره قاعدگی و یا طی این دوره پستان‌ها ورم کرده و یا حساس می‌شوند. ورم کردن و یا حساس شدن آنها درست قبل از شروع دوره قاعدگی و یا حین آن دوره بسیار متداول است.
- ماموگرافی
- MRI
در پایان باید گفت که امروزه خانم‌ها باید برای پیشگیری و یا درمان به موقع سرطان پستان چکاپ‌های دوره‌ای سینه یا پستان را در مراکز معتبر انجام دهند. کلینیک تخصصی سونوگرافی و رادیولوژی وهاب آقایی یکی از بهترین، قدیمی و همینطور مجهزترین مراکز سونوگرافی،ماموگرافی و رادیولوژی ایران است.اگر شما علاقه‌مند به کسب اطلاعات بیشتر در مورد روش درمانی کلینیک تصویربرداری دکتر وهاب در خیابان ولیعصر تهران و تیم حاذق این کلینیک هستید؛ با کلینیک تماس بگیرید.