کیست‌های پستان در واقع کیسه‌های پر از مایع درون بافت پستان هستند که عموماً غیر سرطانی و بیخطر هستند. این کیست‌ها به صورت تکی یا چندتایی در سینه فرد مشاهده می‌شوند و ظاهری شبیه به انگور یا بادکنک پر از آب دارند. با این حال گاهی نیز ممکن است سفت و منسجم باشند.
کیست‌های سینه معمولاً تا زمانی که دردناک و بزرگ نشوند نیازی به درمان ندارند. در این شرایط، درناژ یا کشیدن آب درون کیست می‌تواند به از بین بردن آن کمک کند و از شدت علائم آن بکاهد.
اگر چه کیست‌های پستان ممکن است در هر سنی مشاهده شوند، با این حال اغلب زنان پیش از دوران یائسگی و سن پنجاه سالگی به آن دچار شوند. این عارضه در زنان بالای 40 سال معمولاً به دلیل هورمون تراپی ایجاد میشود.
کیست‌های پستان به طور کلی به دو دسته ساده و کمپلکس تقسیم می‌شوند و انجام آزمایشات تشخیص مانند سونوگرافی نوع آنها را مشخص می‌کند.
کیست ساده
این کیست‌ها دیواره‌های نازک، قابل انعطاف و با شکل منظم دارند و کاملاً پر از مایع هستند و امواج صوتی سونوگرافی به راحتی از آنها عبور می‌کنند. این کیست‌ها هیچ خطری برای انسان ایجاد نمی‌کنند.
کیست کمپلکس
این کیست‌ها دیواره‌های ضخیم با مرزهای نامشخص و غیر متحد الشکل دارند و ممکن است در برخی از موارد منسجم و خالی از مایع باشند. نواحی منسجم این کیست‌ها امواج صوتی سونوگرافی را از خود عبور نمی‌دهند. پزشک ممکن است برای تشخیص خطرناک یا بیخطر بودن این کیست‌ها از آسپرسیون با نیدل استفاده کند و در صورتی که مایع خارج شده حاوی خون یا مایعات غیر معمول باشد، آزمایشات تکمیلی را به منظور تشخیص دقیق‌تر تجویز کند.
مهمترین عاملی که می‌توان کیست‌های پستان را با سایر توده‌های خوش خیم یا بدخیم پستانی تفکیک نموند، تغییر اندازه آنها در طول چرخه قاعدگی است. در نتیجه، اگر در سینه‌های خود احساس وجود توده کردید، سعی کنید با معاینه دقیق، اندازه آن در طول چرخه قاعدگی خود را تحت نظر بگیرید.
علاوه بر این، معمولاً تومورهای سینه بر خلاف کیست‌های پستان بافتی سخت و غیر انعطاف دارند و در بررسی‌های انجام شده توسط پزشک مشخص میشود که این توده‌ها پر از مایع هستند یا درون آنها خالی یا منسجم است.
هر پستان تشکیل شده از لوب‌هایی است که محتوی بافت‌های ریز غده مانند هستند و مانند مهره‌های یک تسبیح به هم متصل‌اند. این لوب‌ها به لوبول‌های کوچک‌تر تقسیم می‌شوند که وظیفه تولید شیر در بارداری و شیردهی را به عهده دارند. غده‌های تولید شیر معمولاً توسط یک بافت تشکیل شده از چربی و فیبروز حمایت میشود که ظاهری منسجم‌تر به پستان‌ها می‌دهد. کیست‌های پستان معمولاً در نتیجه تجمع آب در درون غده‌های تولید شیر در سینه ایجاد می‌شوند. کیست‌های پستان بر حسب اندازه به دسته@های زیر تقسیم بندی می‌شوند:
- میکروکیست‌ها که در نتایج آزمایشات تصویربرداری مانند ماموگرافی و سونوگرافی مشخص می‌شوند. ولی آنقدر کوچک هستند که لمس فیزیکی آنها ناممکن است.
- ماکروکیست‌ها که به اندازه‌ای بزرگ هستند که می‌توان به راحتی آنها را لمس کرد و قطری در حدود 2 سانتی متر یا بیشتر دارند.
محققان هنوز علت اصلی تشکیل کیست‌های سینه را تشخیص نداده‌اند با این حال، پیش بینی میشود که معمولاً در نتیجه تغییرات هورمونی ناشی از قاعدگی ایجاد می‌شوند.
بروز توده‌های پستانی در دوره بارداری بسیار شایع است و دلیل آن می‌تواند بسته شدن مسیر داکت‌های شیری باشد که سبب بروز ماستیت یا عفونت پستانی یا کیست‌های سینه می‌کند. خبر خوب این است که بیشتر این کیست‌ها در طول دوران بارداری بیخطر هستند و شروع شیردهی می‌تواند سبب از بین رفتن آنها و پیشگیری از سرطان در آینده باشد. به دلیل ملاحظات خاص دوران بارداری، معمولاً فقط از سونوگرافی برای تشخیص کیست‌ها در دوران بارداری استفاده میشود.
کیست‌های پستان ممکن است در یک یا هر دو سینه یافت شوند. علائم و نشانه‌های وجود کیست سینه عبارتنداز :
- وجود توده‌های نرم که به آسانی زیر پوست حرکت می‌کنند. این توده‌ها معمولاً بیضی شکل هستند و لبه‌های مشخص دارند که در اغلب موارد نشان از بیخطر بودن آن هاست.
- احساس درد و حساسیت پستان به خصوص در اطراف توده
- کاهش اندازه توده پس از اتمام قاعدگی و رسیدن به حداکثر اندازه درست پیش از شروع قاعگی
- خروج ترشحات شفاف، کدر، زرد رنگ و یا قهوه‌ای تیره از نوک پستان
وجود کیست پستان ریسک ابتلای فرد به سرطان سینه را افزایش نمی‌دهد. با این حال داشتن کیست ممکن است تشخیص سایر توده‌های بدخیم یا سایر تغییراتی که در پستان باید تحت نظر پزشک قرار بگیرد را با مشکل مواجه سازد. مهمترین عاملی که می‌توان کیست‌های پستان را با سایر توده‌های خوش خیم یا بدخیم پستانی تفکیک نموند، تغییر اندازه آنها در طول چرخه قاعدگی است. در نتیجه، اگر در سینه‌های خود احساس وجود توده کردید، سعی کنید با معاینه دقیق، اندازه آن در طول چرخه قاعدگی خود را تحت نظر بگیرید.
تشخیص کیست پستان معمولاً شامل معاینه پستان‌ها، تصویربرداری ماموگرافی و سونوگرافی و آسپرسیون با استفاده از سوزن ظریف یا نمونه برداری پستان است.
معاینه پستان
پس از صحبت درباره علائم و سوابق بیماری، پزشک شما به صورت فیزیکی توده‌های موجود در سینه‌ها را بررسی می‌کند و آن ها از نظر وجود هر گونه ناهنجاری معاینه می‌کند. به این دلیل که پزشک نمی‌تواند از طریق لمس متوجه شود که آیا توده‌های موجود در پستان‌ها کیست هستند یا خیر، معمولاً آزمایشات تکمیلی روی پستان‌ها انجام میشود.
در صورت تشخیص وجود توده های غیر معمول، پزشک شما ممکن است آزمایشات زیر را تجویز کند:
- ماموگرافی: کیست‌های بزرگ و خوشه‌های متصل کیست‌های کوچک معمولاً به وسیله ماموگرافی شناسایی می‌شوند. اما ماموگرافی غالباً قادر به تشخیص میکروکیست‌ها نیست.
- سونوگرافی پستان: این آزمایش می‌تواند به پزشک شما در تشخیص پر از مایع بودن یا منسجم بودن توده کمک کند. توده‌های مسنجم به احتمال زیاد، توده‌های غیر سرطانی مانند فیبروآدنوما هستند اما گاهی نیز می توانند توده‌های سرطانی باشند.
ممکن است در صورتی که توده‌های مشاهده شده در سونوگرافی منسجم باشند ، پزشک شما برای بررسی بیشتر ، بیوپسی یا نمونه برداری آزمایشگاهی از بافت توده تجویز کند.
آسپراسیون با استفاده از نیدل مخصوص
در این روش، پزشک با استفاده از یک سوزن مخصوص نازک، مایع درون کیست‌ها را تخلیه می‌کند. معمولاً برای هدایت دقیق سوزن به محل کیست از سونوگرافی به طور همزمان استفاده میشود. در صورتی که مایع خارج شده از توده پستانی سبب تخلیه کیست و از بین رفتن آن شود، پزشک سایر کیست‌ها را نیز با استفاده از همین روش تخلیه می‌کند.
کیست‌های ساده معمولاً نیازی به درمان ندارند و با گذشت زمان از بین می‌روند. با این حال، اگر یک کیست خود به خود از بین نرود، اندازه آن به طور مداوم رو به افزایش باشد و یا سبب بروز علائم آزار دهنده در بیمار شود، یکی از روش‌های درمانی زیر برای از بین بردن آن استفاده میشود.
آسپراسیون با استفاده از سوزن ظریف
در صورتی که در طول فرایند تشخیص با استفاده از تخلیه کیست به وسیله آسپراسیون، کیست‌ها از بین بروند، پزشک سایر کیست‌ها را نیز در طول همین فرایند تخلیه می‌کند. فرایند تخلیه کیست ممکن است در طول چند جلسه انجام شود. در صورتی که کیست‌ها در طول این روش درمان از بین نروند و با شروع چرخه قاعدگی مجدداً ایجاد شوند و رشد کنند از سایر روش‌ها استفاده میشود.
هورمون تراپی
استفاده از قرص‌های پیشگیری از بارداری به منظور تنظیم چرخه‌های قاعدگی ممکن است به پیشگیری از رشد دوباره از کیست‌های پستان کمک کند. با این حال به دلیل عوارض احتمالی ناشی از مصرف این داروها، این روش درمانی تنها در افرادی توصیه میشود که علائم شدیدی تجربه می‌کنند. توقف هورمون درمانی در افراد پس از یائسگی ممکن است در جلوگیری از تشکیل کیست‌ها موثر باشد.
جراحی
جراحی تنها زمانی نیاز است که کیست‌ها به طور مداوم در حال تشکیل باشند و روش‌های درمانی ذکر شده برای از بین بردن آنها مؤثر نباشد. گاهی نیز کیست‌ها ممکن است حاوی خون یا چرک (آبسه باشند ) و به منظور پیشگیری از بروز عوارض شدیدتر نیاز به جراحی باشد.
بسیاری از کیست‌های پستان نیازی به درمان ندارند و تغییر سبک زندگی و استفاده از روش‌های رایج پزشکی می‌تواند به درمان و کاهش علائم ناشی از آنها کمک بسیاری کند.در صورتی که با توده‌های دردناک و قابل لمس مواجه شدید برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید تا با انجام آزمایشات تشخیصی سونوگرافی یا ماموگرافی، از بابت بی خطر بودن این توده‌ها اطمینان خاطر پیدا کنید. مرکز سونوگرافی و رادیولوژی دکتر وهاب آقایی ، با استفاده از دستگاه‌های تشخیصی و بهره بردن تیمی مجرب از متخصصین سونوگرافی و رادیولوژی آماده کمک به شما عزیزان است.
منابع
https://www.breastcancer.org/symptoms/benign/cysts
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/breast-cysts/diagnosis-treatment/drc-20370290