سونوگرافی داپلر بیضه‌ها برای تشخیص و درمان واریکوسل

واریکوسل(varicocele) زمانی رخ می‌دهد که رگ‌های مربوط به کیسه بیضه‌ها حجیم و برجسته شوند. رگ‌های موجود در ساختار کیسه بیضه، رگ‌های پامپینی فرم (pampiniform) نامیده می‌شوند. وقتی این رگ‌ها اندازه‌ای غیرعادی پیدا می‌کنند و به تدریج برجسته می‌شوند، بیماری واریکوسل نامیده می‌شود. سونوگرافی داپلر واریکوسل یکی از راه‌های تشخیصی این بیماری به حساب می‌آید. در صورت اقدام به موقع برای تشخیص و درمان واریکوسل، این بیماری به راحتی قابل درمان خواهد بود.

احتمال ابتلای هر مرد به بیماری واریکوسل حدود 10 تا 15 درصد است که می‌تواند از دوران بلوغ شروع شده و به مرور مشهودتر گردد. بیماری واریکوسل چیزی شبیه به ایجاد واریس در پاها است. یعنی ظاهر کیسه بیضه در اثر بروز بیماری واریکوسل، به صورت رگ‌های پیچ خورده و متورم خواهد بود؛ درست شبیه به آنچه در ساق پای مبتلایان به بیماری واریس دیده می‌شود. بیماری واریکوسل عمدتا در بیضه چپ رخ می‌دهد؛ با این حال، وجود واریکوسل در هر دو طرف نیز دور از انتظار نیست.

واریکوسل را می‌توان یک بیماری بی خطر دانست که قابل درمان خواهد بود. این بیماری در موارد خیلی محدود می‌تواند منجر به درد یا مشکل فرزند آوری شود. البته در موارد بسیار نادری نیز ممکن است منجر به کوچک شدن بیضه یا ایجاد اختلال در عملکرد آن‌ها گردد. اقدام به موقع و انجام یک سونوگرافی داپلر واریکوسل بیضه در اسرع وقت، می‌تواند از همه مشکلات جلوگیری کند. در این مقاله تلاش شده تا با بیماری واریکوسل و نحوه درمان آن، سونوگرافی کالر داپلر بیضه و هزینه سونوگرافی داپلر بیضه آشنا شوید.

ساختار بیضه‌ها در مردان به گونه‌ای است که در دو طرف یک کیسه قرار گرفته‌اند. این کیسه دارای رگ‌هایی خاص است که اصطلاحا شبکه پامپینی فرم نامیده می‌شوند. بیماری واریکوسل به حالتی اطلاق می‌شود که این سیاهرگ‌ها بیشتر از حالت طبیعی بزرگ و برجسته شوند. بیماری واریکوسل از نظر ظاهر بسیار به بیماری واریس پا شبیه است.

به طور کلی، بیماری واریکوسل می‌تواند مشکلاتی را در پی داشته باشد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

•          کم شدن حجم اسپرم تولید شده توسط بیضه‌ها
•          کاهش کیفیت اسپرم تولید شده
•          ایجاد مشکل ناباروری در مردان
•          جلوگیری از رشد بیضه‌ها و کوچک ماندن آن‌ها

با توجه به اینکه هر یک از این مشکلات ممکن است عوارض جدی در بر داشته باشند، بنابراین تشخیص و درمان به موقع بسیار مهم است. برای تشخیص واریکوسل می‌توان از روش‌های مختلف نظیر سونوگرافی داپلر واریکوسل استفاده نمود. خوشبختانه بیماری واریکوسل به خوبی قابل تشخیص و درمان است. درمان واریکوسل معمولا از طریق عمل واریکوسل انجام می‌شود و عمدتا نیز نتیجه بخش خواهد بود.

یک فردی که به بیماری واریکوسل مبتلا شده است می‌تواند از طریق خودآزمایی، وجود علائم اولیه را بررسی نماید. البته بهترین راه، مراجعه به یک پزشک متخصص اورولوژی است تا معاینات دقیق‌تری انجام دهد.

معمولا پزشک متخصص اورولوژی برای معاینه بیمار، وضعیت بیضه‌های او را در حالت خوابیده و ایستاده بررسی می‌کند. طی معاینه فیزیکی، پزشک از بیمار می‌خواهد تا با کشیدن نفس عمیق، نگه داشتن آن و سپس رها کردن بازدم، وریدهای بزرگ شده را تشخیص دهد. این تکنیک که به «مانور والسالوا» شهرت دارد، به تشخیص هر چه بهتر واریکوسل و درجه آن کمک می‌کند.

ممکن است انجام معاینه فیزیکی رگ‌های کیسه بیضه کافی نباشد. در این حالت، در صورت مشاهده علائم اولیه، پزشک انجام سونوگرافی داپلر واریکوسل را تجویز خواهد کرد. طی انجام سونوگرافی داپلر واریکوسل، مشخص خواهد شد که آیا تشخیص حاصل از معاینه فیزیکی صحیح بوده است یا خیر.

انجام سونوگرافی داپلر واریکوسل معمولا بعد از انجام معاینات فیزیکی توسط یک پزشک متخصص اورولوژی تجویز می‌شود. طی معاینه فیزیکی که از طریق مانور والسالوا انجام می‌گیرد، علائم اولیه بیماری واریکوسل مشخص می‌گردد. آنچه پزشک متخصص طی معاینات فیزیکی کیسه بیضه متوجه می‌شود، مشخص می‌کند که این بیماری در چه مرتبه‌ای قرار دارد. در ادامه درجه بندی بیماری واریکوسل را شرح خواهیم داد.

در این مرحله از بیماری واریکوسل، در وریدهای موجود در ساختار کیسه بیضه هیچ گونه گشادی قابل توجهی دیده نمی‌شود. در مورد بیماری واریکوسل گرید یک، طی فرایند مانور والسالوا در معاینه بیضه، در وریدهای طناب اسپرماتیک واقع در ناحیه اینگوینال، ریفلاکس وجود دارد.

طی معاینه پیش از سونوگرافی داپلر واریکوسل در واریکوسل گرید دو، برخی از سیاهرگ‌های موجود در قسمت بالای بیضه‌ها به حالتی برجسته و حجیم در می‌آیند. در این مرحله از بیماری، مانور والسالوا در قطب فوقانی بیضه با رفلاکس همراه است.

در واریکوسل گرید 3 در هنگام معاینات فیزیکی واریکوسل در حالت خوابیده، هیچ گونه گشادشدگی در رگ‌های کیسه بیضه دیده نمی‌شود. اما اگر بیمار در حالت ایستاده قرار گیرد، رگ‌های گشاد شده را می‌توان تا قطب پایین بیضه به خوبی مشاهده نمود. همچنین، مانور والسالوا نوعی رفلاکس در رگ‌های قطب تحتانی بیضه نشان می‌دهد.

پیشرفت بیماری واریکوسل تا درجه چهار باعث می‌شود تا رگ‌های کیسه بیضه حتی در حالت خوابیده به پشت نیز حجیم بودن خود را نشان دهند. در این مرحله از بیماری باعث می‌شود تا رفلاکس حاصل از مانور والسالوا کاملا مشهود باشد.

در بیماری واریکوسل گرید 5، طی معاینه فیزیکی بیضه ها، گشادگشدگی رگ‌ها به وضوح دیده می‌شود. همچنین، حتی بدون مانور والسالوا نیز رفلاکس وجود دارد.

پس از معاینه فیزیکی بیمار توسط یک پزشک متخصص اورولوژی و در صورت مشاهده علائم بیماری، باید سونوگرافی داپلر واریکوسل را برای کیسه بیضه انجام داد. به طور کلی، برای تشخیص قطعی بیماری واریکوسل، انجام سونوگرافی داپلر می‌تواند بهترین راه باشد. دستگاه سونوگرافی داپلر کمک می‌کند تا از اجزای درون بدن، تصاویر نسبتا شفافی ایجاد گردد.

اگر در حین انجام سونوگرافی داپلر واریکوسل، رگ‌هایی با پهنای بیش از 3 میلی متر دیده شود، نشان دهنده بیماری واریکوسل خواهد بود. اصولا طی سونوگرافی داپلر واریکوسل، قطر و اندازه تمامی رگ‌ها و وریدهای موجود در ساختار کیسه بیضه‌ها اندازه گیری می‌شود. مقایسه این اندازه‌ها نسبت به حالت طبیعی، به پزشک متخصص کمک می‌کند تا وجود بیماری واریکوسل را تایید کند.

همچنین، در طول انجام سونوگرافی، ابعاد بیضه‌ها را نیز مشخص می‌کنند. این مساله مخصوصا در سونوگرافی داپلر واریکوسل در نوجوانان اهمیت زیادی دارد. زیرا پزشک می‌تواند رشد آن‌ها را به خوبی بررسی کرده و در صورت نیاز برای درمان اقدام نماید.

پس از انجام سونوگرافی داپلر واریکوسل نوبت به انتخاب بهترین روش درمان واریکوسل می‌رسد. البته بیماری واریکوسل معمولا درمان نمی‌شود؛ مگر آن که موارد آزاردهنده یا آسیب‌زایی در پی داشته باشد. برخی از فاکتورهایی که درمان بیماری واریکوسل را الزامی می‌سازند عبارت اند‌از:

•          کاهش کیفیت اسپرم و ایجاد مشکلات ناباروری
•          احساس درد
•          رشد نامتعادل بیضه‌ها به طوری که بیضه چپ کندتر از بیضه راست رشد کند
•          غیرطبیعی بودن مایع منی

مصرف برخی داروهای ضد درد نظیر استامینوفن و ایبوپروفن برای الیتام دردهای ناشی از واریکوسل مناسب است. روش آمبولیزاسیون به معنای انسداد مختصر رگ‌ها نیز به عنوان یک گزینه درمانی غیرجراحی موثر شناخته می‌شود. اما در موارد ضروری، روش جراحی بهترین روش درمان واریکوسل به حساب می‌آید. هزینه عمل واریکوسل به فاکتورهای زیادی بستگی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

•          شهر یا محل جراحی
•          شهرت پزشک
•          آزمایش‌ها و تصویربرداری‌های پیش از جراحی نظیر سونوگرافی داپلر واریکوسل
•          هزینه‌های مربوط به کلینیک مورد نظر
•          خرید داروها و یا تجهیزات احتمالی برای قبل و بعد از عمل

به غیر از جراحی و روش‌های مرسوم پزشکی برای درمان واریکوسل، از برخی درمان‌های خانگی نیز می‌توان برای بهبود وضعیت بیمار استفاده نمود. البته در صورتی که واریکوسل هیچ گونه ناراحتی برای شما ایجاد نمی‌کند، نیازی به درمان پزشکی یا خانگی نیز ندارد. در غیر این صورت می‌توانید از یکی از روش‌های زیر برای بهتر شدن وضعیت واریکوسل استفاده کنید.

•          عدم استفاده از لباس زیر تنگ یا بندی
•          پرهیز از انجام ورزش‌های سنگین
•          پرهیز از ایستادن طولانی مدت
•          درمان واریکوسل با یخ

انجام سونوگرافی داپلر واریکوسل باید در یک مرکز معتبر و با دستگاه‌های باکیفیت انجام گیرد. این کار، تشخیص و تعیین درجه بیماری را ساده‌تر کرده و در انتخاب بهترین روش درمانی، موثر است. مرکزسونوگرافی و تصویربرداری دکتر وهاب آقایی یکی از بهترین مراکز تصویربرداری تشخیصی در تهران است. این مرکز با استفاده از دستگاه‌های مجهز و به روز، مسیر تشخیص انواع بیماری‌ها را هموار می‌سازد.برای کسب اطلاعات بیشتر تماس بگیرید.

منابع:

https://www.urologyhealth.org/urology-a-z/v/varicoceles

https://radiopaedia.org/articles/varicocele-grading-on-colour-doppler-1?lang=us

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15239-varicocele#:~:text=Wearing%20tighter%20fitting%20underwear%20(like,may%20help%20you%20feel%20better.