ادرار خونی از آن دسته علائمی است که می‌تواند بسیار نگران کننده باشد. با شناخت این پدیده به سادگی علت را شناسایی می‌کنید.
خونی شدن ادرار سبب تغییر رنگ آن به رنگ‌های قرمز، صورتی یا قهوه‌ای تیره می‌شود که به دلیل وجود گلبول‌های قرمز در ادرار رخ می‌دهد. به ایجاد خون در
ادرار در اصطلاح پزشکی هماچوری گفته می‌شود. دو نوع هماچوری وجود دارد:
1. هماچوری شدید: وقتی فرد خون در ادرار خود ببیند هماچوری شدید رخ
داده است.
2. هماچوری میکروسکوپی: اگر فردی خون در ادرار خود نبیند ولی با انجام
آزمایش، خون در ادرار با میکروسکوپ دیده شود هماچوری میکروسکوپی تایید می‌گردد.
عوامل متعددی در بروز ادرار خونی موثر
هستند. برخی مواقع ممکن
است منبع خون در ادرار، ناشی از اجابت مزاج باشد. ورزش شدید _ سنگین و در نتیجه
ضربه به کلیه، نیز می‌تواند باعث ایجاد خون در ادرار شود. دلایل جدی‌تری که
باعث ایجاد خون در ادرار می‌شود شامل موارد زیر می‌باشد:
عفونت در مثانه، کلیه یا پروستات
عفونت زمانی رخ می‌دهد که
باکتری‌ها از مجاری ادراری وارد بدن شده و در مثانه تکثیر می‌گردند. در این
مورد احتمال دیده شدن خون در ادرار با چشم
و یا توسط میکروسکوپ وجود دارد. ادرار خونی، در اغلب موارد همراه با
درد و تکرر ادرار است.
سنگ‌ها در کلیه و مثانه
یکی دیگر از دلایل شایع ادرار
خونی سنگ‌ها هستند. مواد
معدنی اضافی می‌تواند رسوبات سخت یا سنگ در مثانه و کلیه ایجاد کند. سنگ
کلیه و یا سنگ مثانه، ممکن است باعث ایجاد خراش یا پارگی در دیواره مجرای ادرار یا
قسمت‌های دیگر شده و خون ناشی از این
پارگی می‌تواند با ادرار مخلوط شود و در نهایت
هماچوری شدید یا میکروسکوپی صورت گیرد.
پروستات بزرگ شده
در مردان میانسال و مسن، یکی
از علت‌های نسبتاً شایع ادرار خونی، بزرگشدن پروستات تلقی می‌گردد. این غده زیر مثانه و نزدیک مجرای
ادرار قرار دارد. وقتی پروستات بزرگتر می‌شود، مجرای
ادراری فشرده شده و این امر باعث
بروز مشکلاتی در ادرار از قبیل وجود خون
در آن می‌شود. یکی
دیگر از این مشکلات ادراری، عدم تخلیه کامل ادرار از مثانه بوده که منجر به عفونت
دستگاه ادراری و خون در ادرار می‌شود. درمان این اختلال سیستم ادراری می‌تواند به کاهش علائم کمک شایانی نماید این در حالی است که نادیده گرفتن این مشکل ممکن است باعث تکرر ادرار، درد شدید و حتی گاها سرطان شود.
بیماری کلیوی
بیماری‌های کلیوی یکی دیگر از
دلایل بروز ادرار خونی به شمار می‌رود که می‌تواند به تنهایی یا به عنوان
بخشی از بیماری دیگری همچون دیابت اتفاق بیفتد.
سرطان
سرطان مثانه، کلیه یا پروستات
نیز می‌توانند باعث بروز ادرار خونی شوند. ممکن
است در اوایل بروز سرطان، خون در ادرار
دیده نشود ولی با پیشرفت سرطان این اتفاق رخ دهد.
داروها
مصرف برخی داروها همچون پنی
سیلین، آسپرین، هپارین و وارفارین، سیکلوفسفامید، نیز می‌توانند باعث ایجاد
هماچوری شوند.
در بیشتر مواقع افراد مبتلا
به ادرار خونی علائمی ندارند. برخی افراد که به هماچوری شدید دچار
هستند تغییر رنگ ادرار به رنگ قرمز، صورتی یا قهوه‌ای دارند. در
برخی دیگر نشانه‌هایی همچون درد در مثانه یا درد در پشت حس می‌شود که در این مواقع
احتمال مشاهده لخته خون در ادرار نیز وجود
دارد.
ادرار خونی زمانی اتفاق می‌افتد که بخشی
از دستگاه ادراری ( کلیه‌ها، مثانه و حالب‌ها) آسیب ببیند یا تحریک شود. خونی که در ادرار زنان دیده می‌شود ممکن است همیشه
منشا از مجاری ادراری نداشته باشد و از نقاطی چون واژن، دهانه رحم یا رحم ، نشات
گرفته باشد. همچنین در زنان به دلیل حساسیت و در معرض بودن بیشتر مجرای ادراری، بروز عفونت‌های دستگاه ادراری (UTIs) به نسبت مردان، شایع‌تر است.
در صورت وجود عفونت دستگاه ادراری در خانم‌ها، علائمی چون :
_ ادرار دردناک کدر یا بدبو
_ خون در ادرار
_ فشار یا درد در
ناحیه کمر، شکم یا ناحیه لگن
مشاهده می گردد.
لازم به ذکر است، ممکن است ادرار خونی که
همراه با کمردرد شدید باشد نشان‌دهنده آندومتریوز باشد. آندومتریوز زمانی اتفاق می‌افتد که بافتی شبیه به
آندومتر ( پوشش داخلی رحم ) در قسمت‌هایی خارج
از رحم رشد کند. عدم درمان آندومتریوز می‌تواند باروری را تحت تاثیر قرار دهد.
در مراجعه زنان به پزشک آخرین دوره قاعدگی
آنها توسط پزشک پرسیده می‌شود. وجود خون قاعدگی در ادرار ممکن است منجر به تشخیص
مثبت کاذب هماچوری شود. خانم‌ها اگر خارج از دوره قاعدگی منظم، خون در
ادرار مشاهده کردند، مخصوصا اگر همراه با علائمی همچون موارد زیر باشد باید به
پزشک مراجعه کنند:
● درد شدید در ناحیه
کمر، روده یا لگن
● مشکلات گوارشی
مانند یبوست، اسهال یا حالت تهوع
● ادرار دردناک
● ادرار کدر یا با
رنگ غیر طبیعی
● ادرار بدبو
● تب
● لرز
● خستگی
اگر در ادرار کودک خون مشاهده کردید به
پزشک مراجعه کنید تا با معاینه فیزیکی یا نتایج آزمایش ادرار، علت هماچوری تشخیص
داده شود. عفونت‌های ادراری،
سنگ‌ها، جراحات و برخی بیماری‌های ارثی همچون بیماری کلیه پلی کیستیک می‌توانند
سبب هماچوری در کودکان شوند. هماچوری عوارض بیشتری در کودکان ایجاد نخواهد کرد
و در صورت خفیف بودن ممکن است بدون درمان خود به خود برطرف شود. اگر هماچوری کودک
ناشی از عفونت مجاری ادراری باشد، ممکن است کودک از سوزش هنگام ادرار یا تکرر
ادرار شکایت کند. داشتن درد یا علائم ادراری یا نداشتن آنها ارتباطی با شدت هماچوری کودک
ندارد.
در زمان بارداری ادرار خونی شاید برای شما
بسیار نگران کننده باشه ولی خوشبختانه می‌توان گفت این امر زیاد نگران کننده نیست
و در اکثر مواقع با مراجعه به پزشک به راحتی درمان می‌شود. شایع‌ترین علت، عفونت دستگاه ادراری (UTI) است که به دلیل فشار زیاد جنین بر مثانه و مجاری
ادراری در دوران بارداری شدیدتر می‌شود. این امر باعث می‌شود که باکتری‌ها به دام افتاده و
عفونت ایجاد کنند. برخی از دلایل وجود خون در ادرار می‌تواند موارد زیر باشد:
● سنگ مثانه یا کلیه
● سرطان مثانه یا کلیه
● آسیب کلیه در اثر
سقوط یا تصادف
● اختلالات ارثی
مانند کم خونی سلول داسی شکل
● حاملگی خارج از رحم
پس همیشه باید از یک پزشک خود مشاوره
بگیرید تا بارداری بی خطر و کاملی برای خود و فرزندتان داشته باشید.
برای جلوگیری از مبتلا شدن به هماچوری،
باید از ابتلا به بیماری‌های که باعث هماچوری می‌شود جلوگیری کرد. برای جلوگیری از
عفونت، باید روزانه مقدار زیادی آب بنوشید، پس از رابطه جنسی ادرار کنید و بهداشت
را رعایت کنید. برای پیشگیری از سنگ، نوشیدن مقدار زیاد آب در طول روز توصیه می‌شود
همچنین از مصرف نمک زیاد و مواد غذایی همچون اسفناج و ریواس اجتناب کنید. برای پیشگیری از
سرطان مثانه، سیگار نکشید، از مواد شیمیایی استفاده نکنید و آب فراوان بنوشید.
اگرچه وجود خون در ادرار ممکن
است جدی نباشد ولی ممکن است نشانه‌ای از یک خطر برای سلامتی فرد باشد. حتی
اگر یکبار خون در ادرار مشاهده کردید برای اطمینان به پزشک مراجعه کنید زیرا
مراجعه دیر هنگام می‌تواند باعث پیشرفت بیماری‌هایی همچون سرطان یا بیماری‌های
کلیوی شود، که درمان را مشکل می‌کند. همچنین اگر عفونت به موقع درمان نشود
می‌تواند موجب نارسایی کلیه شود. پزشک شما می‌تواند آزمایشات ادرار شما
را بررسی کند و در صورت نیاز آزمایشات دیگر، یا در صورت عدم نیاز به آزمایشی دیگر
قرص برای ادامه درمان تجویز کند. در اکثر مواقع اگر هیچ بیماری جدی
باعث خون در ادرار نشود، معمولا نیاز به درمان ندارد.
پزشکان مرکز رادیولوژی و سونوگرافی دکتروهاب آقائی همواره با در نظر گرفتن علائم بیماری و سابقه پزشکی فرد به تشخیص دقیق
نوع بیماری شما کمک خواهند کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با کلینیک دکتر وهاب آقایی در خیابان ولیعصر با ما تماس بگیرید.
منابع:
https://www.niddk.nih.gov/health-information/urologic-diseases/hematuria-blood-urine
https://www.healthline.com/health/urine-bloody#causes
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/blood-in-urine/symptoms-causes/syc-20353432
https://www.medicalnewstoday.com/articles/325324#seeing-a-doctor