در احادیث دین
اسلام اشاره شده است که مادران شیرده در صورتی که احساس کنند با روزه داری به خود
یا نوزادشان آسیب وارد می‌شود، از انجام
فریضه شرعی روزه داری معاف هستند. با این حال، بسیاری از مادران بر حسب علاقه شخصی خود
مایلند علیرغم قرار داشتن در دوران شیردهی، فرصت روزه داری در ماه مبارک رمضان را
از دست ندهند. در این مقاله قصد
داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که آیا روزه داری در ماه مبارک رمضان تأثیر
منفی بر مادر و نوزاد دارد یا خیر. علاوه بر این ، برای مادرانی که قصد روزه داری در
ماه رمضان را دارند، توصیه‌های غذایی ارائه می‌کنیم.
به طور کلی، روزه داری تأثیر چندانی بر سلامت و رشد
نوزاد ندارد. هر چند، ممکن است شما در صورت عدم رعایت توصیه‌های غذایی در حین روزه داری به
خود آسیب بزنید. برخی از مادرانی که در دوران شیردهی روزه می‌گیرند ممکن است با علائمی همچون
افت فشار خون، کاهش قند خون، کاهش آب بدن و یبوسیت مواجه شوند. در
موارد اندکی نیز ممکن است روزه داری مقداری روی شیر تولید شده در سینه ها
تأثیرگذار باشد.
در صورتی که
علاقمند هستید در دوران شیردهی خود روزه بگیرید، توصیه‌های زیر می‌تواند باعث شود
نسبت به تغذیه کامل نوزادتان اطمینان حاصل کنید.
1- شیردهی در مادران دارای فرزند زیر شش ماهه
در این دوران ممکن
است شیر موجود در سینه‌های شما کاهش پیدا کند و به دلیل اینکه نوزادتان در این سن
نیاز زیادی به شیر مادر دارد، ممکن است شما بیشتر احساس گرسنگی و تشنگی کنید. با این حال، حتی
با وجود روزه داری، کیفیت و میزان مواد غذایی شیر مادر کاهش پیدا نمی‌کند. ممکن است در حین
روزه داری به دلیل مصرف کمتر مایعات، شیر شما غلظت بیشتری پیدا کند و نوزادتان پس
از هر بار شیردهی زودتر احساس گرسنگی کند. به طور کلی متخصصین تغذیه توصیه می‌کنند
مادرانی که نوزاد شش ماهه و یا کمتر از آن دارند از روزه داری در ماه مبارک رمضان
پرهیز کنند.
2- شیردهی در مادران دارای فرزند شش الی پانزده ماهه
پس از شش ماهگی،
امکان تغذیه نوزاد با غذاهای سالم پوره شده وجود دارد و با افزایش سن نوزاد، می‌توان برخی از غذاهای جامد را نیز برای تغذیه نوزاد استفاده کرد. با توجه به این
موضوع، مادران در صورت شیردهی مشکل کمتری در حین روزه داری در ماه رمضان تجربه
خواهند کرد زیرا نیازی به دفعات مکرر شیردهی وجود ندارد. با این حال، با
نزدیک شدن به ماه‌های پایانی شیردهی، نوزاد در هر وعده شیر بیشتری می‌خورد و این
امر می‌تواند سبب ایجاد ضعف و کاهش قند و فشار خون در مادر شود.
3- شیردهی در مادران دارای فرزند پانزده الی بیست و چهار
ماهه
در این گروه از مادران، روزه داری به اندازه ماه‌های
اول تولد نوزاد چالش برانگیز نیست زیرا کودکان پس از پانزده ماهگی بیشتر مواد
غذایی مورد نیاز خود را از غذاهای رایج دریافت می‌کنند و نیاز به تغذیه با شیر
مادر کمتر می‌شود. در این دوره می‌توان از میان وعده‌های سالم برای
نوزاد استفاده کرد و تعداد دفعات شیردهی را در صورت روزه داری می‌توان یک الی دو
مرتبه کاهش داد. با این حال، در این دوران نیز ممکن است برخی از مادران روزه دار به دلیل
گرسنگی و احساس ضعف دچار مشکل شوند.
تحقیقات نشان می‌دهد که اگر چه ممکن است میزان مواد معدنی و ویتامین‌های موجود در شیر مادر مانند
زینک، منیزیم و پتیاسیم در حین روزه داری کاهش پیدا کند اما به طور کلی، میزان
کالری، چربی و مواد مغذی شیر آنچنان تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد. در صورتی که مادران
روزه دار در فاصله افطار تا سحری روز بعد، از مایعات به مقادیر فراوان استفاده
کنند و از مواد غذایی دارای فیبر زیاد و سرشار از پروتئین استفاده کنند، میزان
مواد غذایی موجود در شیر آنها تغییر چندانی نمی‌کند.
● در یک
الی دو هفته مانده به ماه مبارک رمضان ، می توانید شیر خود را با استفاده از
شیردوش های مخصوص دوشیده و به عنوان یک کمک غذایی برای نوزادتان در دوران روزه
داری ذخیره کنید.
● در
صورت تمایل به روزه داری، وعده سحری را جدی بگیرید. داشتن
یک وعده سحری سرشار از میوه و سبزیجات ، غذاهای دارای فیبر و کربوهیدرات فراوان
مانند برنج قهوه ای، نان چند غله و همچنین غذاهای سرشار از پروتئین نانند ماهی ،
مرغ ، گوشت و لبنیات می تواند به شما در شیردهی در حین روزه داری کمک زیادی کند.
● در
زمان افطار ، بلافاصله معده خود را با غذاهای سنگین پر نکنید. پیشنهاد
ما این است که وعده افطار خود را با سه یا چهار عدد خرما شروع کنید. خرما
سرشار از مواد معدنی و قندهای ساده است که به سرعت توسط بدن جذب می شود و به شما
کمک می کند در مدت زمان کوتاهی قند خونتان به حالت عادی برگردد.
● پس از
مصرف چند عدد خرما یا یک موز ، به آهستگی روزه خود را با یک لیوان آب گرم یا
نوشیدنی گرم افطار کنید و به مرور زمان غذاهای مایع و پوره شده و کم نمک و روغن را
مصرف کنید. به طور کلی پیشنهاد می شود سعی کنید وعده های غذایی خود از
افطار تا سحر را به پنج یا شش قسمت کوچک تر تقسیم کنید تا هم از سنگینی، سوء هاضمه
و حالت تهوع اجتناب کنید و هم بتوانید از انواع مواد غذایی مفید در رژیم غذایی خود
استفاده کنید.
● در
فاصله افطار تا سحر سعی کنید مقادیر زیادی آب بنوشید تا بدن شما دوباره هیدراته
شود و آب از دست رفته در بدن شما جایگزین شود.
● در
فاصله افطار تا سحر می توانید علاوه بر تغذیه کامل نوزاد خود ، برای تأمین شیر
مورد نیاز او در روز بعد ، مقداری از شیر خود را بدوشید و در یخچال نگهداری کنید.
● در
صورتی که قصد روزه داری در دوران شیردهی خود دارید ، توصیه متخصین تغذیه این است
که دو الی سه روز قبل از شروع ماه مبارک رمضان مصرف مایعات خود را تا حد ممکن
افزایش دهید تا در روزهای اول روزه داری بدنتان دچار کم آبی نشود.
● متخصصین
شیردهی متعقدند در صورت تمایل به روزه داری باید از انجام فعالیت های سنگین به
خصوص در گرمای روز اجتناب کنید.
سخن پایانی
دین اسلام، مادران
شیرده را از روزه داری در ماه مبارک رمضان معاف کرده است. با این حال، برخی
مادران همچنان تمایل دارند این وظیفه شرعی خود را به صورت تمام و کمال انجام دهند. بخاطر داشته باشید
که روزه داری به تنهایی سبب کاهش مواد غذایی موجود در شیر مادر و توانایی شیردهی
نمی‌شود. اما ممکن است به
سبب از دست دادن مایعات بدن و همچنین کاهش قند و افت فشار خون در حین شیردهی،
برخی از افراد با مشکل مواجه شوند. در نتیجه، در صورتیکه در حین روزه داری با علائمی
همچون تار دیدن، افت قند خون و احساس ضعف، حالت تهوع و استفراغ ، دردهای گوارشی و
کاهش شدید حجم ادرار مواجه شدید، بلافاصله روزه خود را قطع کنید و در صورت ادامه
دار بودن علائم با یک متخصص تغذیه تماس بگیرید.
کلینیک تصویربرداری
دکتر وهاب آقایی
منبع
https://sg.theasianparent.com/breastfeeding-and-fasting