عدم فقر و کمبود ویتامین دی در دوران بارداری اهمیت بسیار زیادی دارد. چرا که ویتامین D یکی از ویتامین‌های پر اهمیت بدن بوده که D2 و D3 مهم‌ترین آنها هستند. تامین این ویتامین
امروزه کار پیچیده‌ای نیست و نباید کمبود آن، مخصوصا در دوره بارداری، جهت پیشگیری
از ایجاد اختلال در سیستم‌های بیولوژیکی مادر و نوزاد نادیده گرفته شود. کلینیک دکتر وهاب آقایی، در این مقاله قصد دارد در مورد تاثیرات ویتامین D در بدن، مخصوصا در دوران بارداری بپردازد.
ویتامین دی D تنها ویتامینی است که مثل هورمون عمل کرده و در فعالیت سیستم‌های بیولوژیک بدن تاثیر به سزایی دارد، برخی از این فعالیت‌ها عبارتنداز:
- عملکرد سیستم ایمنی
- جذب کلسیم، منگنز و فسفات
- تقویت استخوان‌ها
زنان باردار و افرادی که قصد دارند صاحب فرزند شوند در صورتی که در مورد
میزان ویتامین D نگرانی دارند، باید از دکتر تغذیه مشورت
بگیرند. مصرف مواد غذایی غنی از این ویتامین یا در برخی از موارد تغذیه نوزاد
با ویتامین
D می‌تواند در ارتقا سلامت موثر باشد.
فقر ویتامین دی در مادر، افزایش فشار خون در کودک
تحقیقات اخیر نشانگر این است که میزان پایین ویتامین دی D هنگام زایمان ممکن است در آینده باعث شود که کودک در معرض خطر فشار خون قرار گیرد. در چند دهه اخیر شمار کودکانی که از فشار خون بالا رنج می‌برند رو به افزایش
است و این خبر بدی در مورد سلامت آنها در سال‌های آتی است. افرادی که در کودکی دچار فشار خون بالا می‌شوند، خطر ابتلای آنها به بیماری قلبی و عروقی در سنین بالاتر بیشتر می‌شود.
فاکتورهای دیگری که کودک را در خطر فشار خون بالا قرار می‌دهد اضافه وزن و
تحرک کم است. محققان برای درک تاثیرات فقر ویتامین دی D و عوارض آن، 775 کودک را به طور
پیوسته از بدو تولد تا هجده سالگی نظارت و بررسی کردند. در کل 44 % از افراد تحت بررسی کمبود ویتامین D داشته و 23 % از آنها از بدو
تولد از کمبود ویتامین D رنج می‌بردند. کودکانی که کمتر از 11 نانو گرم ویتامین D داشتند، حدودا 60 % بیشتر از
باقی، بین 6 تا 18 سالگی دچار فشار خون بالا شدند.
علاوه بر این ویتامین D
درجذب کلسیم نقش موثری داشته و به رشد استخوان‌ها و دندان‌های کودک کمک می‌کند و برای حفظ سلامتی پوست و بینایی مفید است. تمامی بانوان و نیز مادران باردار،
باید روزانه به میزان 600 واحد بین المللی این ویتامین را دریافت کنند.
نور خورشید یکی از منابع اصلی ویتامین دی D است. عواملی مثل کمبود دریافت
مستقیم نور خورشید می‌تواند باعث فقر ویتامین D شود.
از جمله منابعی که میتوان با استفاده از آن این ویتامین را تامین کرد
شامل موارد زیر می‌شود:
●
نور آفتاب
●
روغن ماهی
●
تخم مرغ
●
شیر غنی شده با ویتامین دی D
با این حال تامین میزان مورد نیاز این
ویتامین صرفا از راه رژیم غذایی می‌تواند برای افراد چالش بر انگیز باشد. در صورتی
که با کمبود این ویتامین مواجه هستید استفاده از قرص ویتامین D با توجه
به تجویز پزشک می‌تواند مفید باشد.
ویتامین دی D می‌تواند خس خس نفس نوزادانی که زودتر از موعد متولد شده‌اند را کاهش دهد. نکته حائز اهمیت توجه به این موضوع است که ویتامین D بیشتر،
همیشه برای کودکان مناسب نیست. متخصصان بر این باورند که 400 واحد بین المللی ویتامین
D به صورت روزانه برای کودک کافیست و میزان
بیشتر آن برای کودکان زیر 2 سال لازم نیست.
محققان و متخصصان تغذیه با تحقیقات و آزمایش بر روی
5405 شرکت کننده، متوجه شدند که بانوانی
که تا 2000 واحد ویتامین D به
صورت روزانه مصرف می‌کردند، 55 % کمتر با احتمال متولد شدن نوزاد کم وزن و در عین
حال 65 % کمتر با خطر مرگ نوزاد، پس از تولد مواجه بودند.
ویتامین دی D در رابطه با حاملگی، بر روی سیستم‌های
بیولوژیک بسیار موثر است و از مشکلات زایمان از قبیل: زایمان زودرس، پره اکلامپسی
و دیابت بارداری می‌تواند پیشگیری کند و در عین حال می‌تواند از به وجود آمدن آسم
در نوزادان جلوگیری کرده و حتی فراتر از آن در رشد مغز تاثیر
مثبت داشته و در جلوگیری از اوتیسم و فلج چندگانه کمک می‌کند.
کمبود این ویتامین در دنیا بسیار شایع است، حدود 1 میلیارد نفر در دنیا با کمبود ویتامین D مواجه هستند. فاکتورهای موثر در کمبود ویتامین دی:
- سن بالا
- پوست تیره (به دلیل جذب نور آفتاب توسط رنگدانه‌های
پوست)
- نبود ماهی در برنامه غذایی
- زندگی در مکان جغرافیایی که از خط استوا فاصله زیادی
دارد ( به دلیل تابش کم نور خورشید)
- استفاده مداوم از ضد آفتاب
- مدت زمان زیادی را در فضای بسته سپری کردن
یکی از دلایل وجود علائم زیر در دوران بارداری، ممکن است نشانه‌ای از کمبود ویتامین دی باشد:
- عفونت یا مریض شدن بیش از حد
- خستگی بیش از حد یا Fatigue
- درد کمر و استخوان
- افسردگی
- طولانی شدن مدت زمان التیام یافتن زخم‌ها
- پوکی استخوان
- ریزش مو
- درد ماهیچه‌ای
عفونت یا بیش از حد مریض شدن
ویتامین D بر روی عملکرد صحیح سیستم ایمنی تاثیر
مستقیم دارد، از این رو کمبود آن در خون باعث نقص عملکرد سیستم ایمنی شده و باعث
عفونت یا بیش از حد مریض شدن (برای مثال آنفولانزا) می‌شود. این یکی از شایع‌ترین
نشانه‌های کمبود این ویتامین است.
خستگی بیش از حد یا fatigue
خستگی بیش از حد ممکن است ناشی از کمبود ویتامین D باشد.
افسردگی
65 درصد از مشاهدات، حاکی از ارتباط افسردگی و کمبود
ویتامین Dاست از این رو تنظیم
ویتامین D در بدن و رساندن آن به میزان ایده‌ال می‌تواند در بهتر شدن خلق وخو موثر باشد.
طولانی شدن مدت زمان التیام یافتن زخم‌ها
نتایج آزمایشات نشانگر این است که کمبود ویتامین D در ساخت
ترکیباتی که باعث بازسازی پوست می‌شوند، اختلال ایجاد می‌کند و این امر باعث می‌شود که التیام یافتن زخم‌ها طولانی تر از حالت عادی به
طول بیانجامد.
پوکی استخوان
پوکی استخوان می‌تواند ناشی از کمبود این ویتامین باشد. دریافت کافی این
ویتامین در جذب کلسیم و تراکم استخوان تاثیر مستقیم دارد.
ریزش مو
در بعضی موارد ریزش مو در
بانوان می‌تواند از کمبود ویتامین D باشد.
درد عصبی
به دلیل ایجاد تداخل بین ویتامین D و اعصاب حساس به درد، کمبود این
ویتامین ممکن است منجر به درد عصبی شود.
سخن آخر
اکنون که با اهمیت این ویتامین و عوارض ناشی از کمبود
آن و مواردی که میتوان با مصرف صحیح ویتامین D از بروز آنها پیشگیری کرد
آشنایی بیشتری داریم، میتوانیم در ارتقا سلامت فرزندان عزیزمان موثرتر باشیم.
رادیولوژی و سونوگرافی دکتر وهاب آقایی با 40 سال سابقه فعالیت، با پیشرفته‌ترین و
به روزترین دستگاه‌های رادیولوژی و تصویر شما در
سنجش سلامت جنین کمک می‌کند.
منابع
https://www.healthline.com/health-news/what-expectant-parents-should-know-about-vitamin-d
https://www.healthline.com/health-news/heres-how-vitamin-d-supplements-can-help-new-moms
منابع
https://www.healthline.com/health-news/what-expectant-parents-should-know-about-vitamin-d
https://www.healthline.com/health-news/heres-how-vitamin-d-supplements-can-help-new-moms