تفسیر نتایج آزمایش ماموگرافی

ماموگرافی یکی از روش‌های رایج تصویربرداری است که به منظور تشخیص توده های پستانی و با استفاده از پرتوهای ضعیف اشعه ایکس انجام می شود. این آزمایش توسط متخصص رادیولوژی انجام و بررسی می‌شود. تفسیر نتایج ماموگرافی با استفاده از یک سیستم عددی مشخص انجام می‌شود. پس از انجام ماموگرافی و ارسال نتایج به پزشک، شما می‌توانید در مورد دسته بندی نتیجه آزمایش ماموگرافی از پزشک خود سؤال کنید.

نتایج ماموگرافی چه چیزهایی را مشخص می کند؟

پس از دریافت جواب ماموگرافی، مهم ترین نگرانی بیمار این است که تفسیر نتایج ماموگرافی چه چیز را مشخص می کند؟

متخصص رادیولوژی پس از انجام تصویربرداری ، در صورت امکان آن را با نتایج قبلی مقایسه می کند تا هر گونه تغییر در بافت پستان ها را بهتر شناسایی کند. برای مقایسه تغییرات پستانی، رادیولوژیست موارد زیر را در تصاویر ماموگرافی پستان مشاهده می کند:

• تجمع کلسیم در داکت های شیری (کلسیفیکیشن) : کلسیفیکاسیون در تصاویر ماموگرافی به شکل نقطه های ریز سفید رنگ مشاهده می شود. این پدیده ممکن است خوش خیم باشد و یا بر اثر سرطان ایجاد شده باشد یا زمینه ساز ایجاد سلول های سرطانی باشد. به طور کلی دو دسته کلسیفیکیشن وجود دارد : ماکروکلسیفیکاسیون و میکروکلسیفیکاسیون.
• توده های پستانی: توده ناحیه ای متراکم از بافت سینه با شکل و لبه های متمایز از سایر قسمت های بافت پستان است. توده ها می توانند سرطانی یا غیر سرطانی باشند. توده های غیر سرطانی عبارتند از کیست ها و فیبروآدنوم. کیست ها ، کیسه های پر از مایع هستند که در تصاویر درون آن ها خالی نمایش داده می شوند. کیسه های ساده با دیواره های نازک سرطانی نیستند و نیازی به انجام نمونه برداری پستان برای تشخیص سرطانی یا غیر سرطانی بودن آن ها نیست. در صورتی که یک کیست مرزهای مشخصی نداشته باشد یا دیواره ضخیمی داشته باشد ، انجام آزمایشات تکمیلی مانند نمونه برداری پستان ضروری است.
• میزان تراکم پستان

دسته بندی BI-RADS چیست؟

پزشکان از یک سیستم دسته بندی برای تفسیر نتایج و یافته های آزمایش ماموگرافی استفاده می کنند. این سیستم BI-RADS نام دارد و در آن نتایج ماموگرافی به هفت دسته مختلف که از صفر تا شش شماره گذاری می شوند دسته بندی می شود.

با دسته بندی نتایج ماموگرافی طبق این معیار ، پزشکان می توانند یافته های خود از نتایج ماموگرافی را به بیانی ساده و استاندارد تشریح کنند. این مسئله به ایجاد ارتباط مؤثر بین پزشک و بیمار و همچین سایر پزشکان کمک بسیاری می کند.

دسته بندی نتایج ماموگرافی چه چیزی را نشان می دهد؟

برای فهم بهتر از دسته بندی BI-RADS توجه شما را به اطلاعات درج شده در جدول زیر معطوف می کنیم :

میزان تراکم سینه در آزمایش ماموگرافی

علاوه بر ارزیابی توده های پستانی، نتایج ماموگرافی یک ارزیابی از فشردگی یا چگالی پستان ها ارائه می دهد که نشان دهنده میزان وجود بافت های غده ای در پستان در مقایسه با بافت چربی است. به هر میزان که سینه ها فشرده تر باشند، تشخیص ناهنجاری ها در آزمایش ماموگرافی دشوارتر می شود. در برخی از زنان با افزایش سن، بافت پستانی متراکم تر می شود ولی در برخی زنان تغییری در میزان تراکم بافت سینه مشاهده نمی شود.

بافت سینه متراکم به چه معناست؟

بافت پستان از لوبول ها ، داکت ها و بافت های چربی و فیبروز تشکیل شده است. لوبول ها وظیفه تولید شیر را به عهده دارند و عموماً به بافت غده ای (glandular tissue) مشهور هستند. داکت ها لوله های ظریف و باریکی هستند که شیر را از لوبول ها به سمت نوک پستان هدایت می کنند و بافت چربی و فیبروز شکل ظاهری و اندازه پستان را تعیین می کنند که عمده فضای بافت سینه را احاطه کرده اند.

زمانی می توان یک پستان را متراکم دانست که نسبت بافت چربی و فیبروز پستان به لوبول ها و داکت های شیری کمتر باشد. داشتن سینه های متراکم پدیده ای شایع به خصوص در سنین پایینتر است.

از کجا بفهمیم که سینه های متراکم داریم؟

تراکم سینه معمولاً فقط از طریق تصویربرداری ماموگرافی مشخص می شود. تراکم سینه از روی لمس پستان یا بزرگی و سفتی سینه مشخص نمی شود. متخصص رادیولوژی فردی است که نتایج تصویربرداری ماموگرافی پستان را تفسیر و میزان تراکم سینه را مشخص می کند.

به طور کلی چهار دسته برای سنجش تراکم سینه وجود دارد. این دسته بندی از بافت کاملاً تشکیل شده از چربی آغاز و به بافت کاملاً تشکیل شده از لوبول ها و داکت ها ختم می شود. رادیولوژیست پس از انجام تصویربرداری مشخص می کند که سینه های شما از نظر میزان تراکم در کدام یک از طیف های ذکر شده قرار می گیرد.

چرا آزمایش میزان تراکم سینه مهم است؟

تاکنون دلیل ارتباط بین تراکم بافت پستان و شانس ابتلا به سرطان سینه مشخص نشده است.

علاوه بر این، تشخیص توده های پستانی سرطانی یا غیر سرطانی در سینه های متراکم به وسیله ماموگرافی دشوارتر است. نواحی متراکم در بافت پستان در نتایج ماموگرافی به رنگ سفید به نمایش در می آیند. توده های متراکم و تومورهای سینه نیز در نتایج تصویربرداری رنگ سفید دارند. در نتیجه ، سینه های متراکم می توانند وجود احتمالی توده سرطانی را پنهان کنند.

اگر سینه های فردی متراکم باشد، آیا بازهم نیاز به انجام ماموگرافی است؟

بله. اغلب سرطان های پستان می توانند حتی در زنان دارای بافت سینه متراکم تشخیص داده شوند. بنابراین، انجام تصویربرداری ماموگرافی به طور دوره ای به خصوص در زنانی که ریسک بالای ابتلا به سرطان سینه دارند الزامی است و می تواند جان بسیاری از بیماران را نجات دهد.

حتی اگر نتایج ماموگرافی شما چیز غیر عادی ای نشان ندهد ، شما باید به طور منظم معاینات فیزیکی را انجام دهید و تغییرات ظاهری در پستان های خود را زیر نظر داشته باشید. به محض مشاهده هرگونه تغییر در پستان ها، آن را با پزشک خود در میان بگذارید.

اگر سینه فردی متراکم باشد قدم بعدی چیست؟

اگر نتایج ماموگرافی نشان دهنده وجود بافت متراکم در پستان ها باشد ، شما باید با پزشک خود در مورد اقدام بعدی صحبت کنید. نکته ای که اهمیت دارد این است که حتماً اطلاعات و سوابق پزشکی خود را در اختیار پزشک خود قرار دهید تا هر گونه عاملی که به طور بالقوه می تواند ریسک سرطان سینه را افزایش دهد زیر نظر قرار گیرد.

زنانی که به واسطه موتاسیون ژنی یا سوابق خانوادگی  در دسته پرریسک از نظر سرطان سینه قرار می گیرند باید در کنار آزمایشات سالیانه ماموگرافی خود حتماً MRI سینه نیز انجام دهند. 

سخن پایانی

آزمایش ماموگرافی پستان یکی از روش های دقیق و مطمئن در تشخیص انواع توده های پستانی و تغییرات رخ داده در بافت سینه هاست. این آزمایش در مرکز سونوگرافی و رادیولوژی دکتر وهاب آقایی و با استفاده از آخرین تجهیزات روز دنیا انجام می شود و نتایج آن توسط متخصصین رادیولوژی با تجربه و متبحر تفسیر و برای اقدامات درمانی و تشخیصی بعدی به پزشک ارجاع داده می شوند. وجود دانش اولیه در خصوص تفسیر نتایج ماموگرافی پستان به شما کمک می کند شناخت بهتری نسبت به روند تشخیص و غربالگری سرطان پستان داشته باشید و بتوانید با آمادگی بهتری به مقابله با خطر احتمالی ابتلا به سرطان سینه بپردازید.

منابع

https://www.cancer.org/cancer/breast-cancer/screening-tests-and-early-detection/mammograms/breast-density-and-your-mammogram-report.html