نمونه برداری چیست و چگونه انجام می‌شود؟

نمونه برداری یا بیوپسی، روشی است که می‌تواند به تشخیص سرطان یا بیماری‌های دیگری کمک کند. در این روش یک تکه از بافت بدن به عنوان نمونه برداشته می‌شود تا بتوان سلول‌های آن را در آزمایشگاه بررسی کرد. در صورتی که نشانه‌ها و علائم خاصی را تجربه می‌کنید و یا پزشک شما به وجود یک توده یا غده غیرعادی در بدن شما شک کرده باشد، ممکن است انجام بیوپسی را به شما پیشنهاد کند.

بیوپسی یا نمونه برداری به معنای برداشتن برخی از سلول ‌ها یا بافت ‌ها، مایعات یا تومور برای معاینه است. این نمونه را می‌توان از هر قسمتی از بدن تهیه کرد. سپس این نمونه برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده می‌شود و زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود. تست‌های تصویربرداری مانند سی تی اسکن یا ام آر آی برای تشخیص توده‌ها یا بافت‌های نامنظم مفید هستند، اما به تنهایی نمی‌توانند تفاوت بین سلول‌های سرطانی و سلول‌های غیر سرطانی را تشخیص دهند. برای اکثر سرطان‌ها، تنها راه تشخیص، انجام بیوپسی، برای جمع آوری سلول‌ها برای بررسی دقیق‌تر است.

بیوپسی اغلب برای بررسی سرطان انجام می‌شود. اما بیوپسی می‌تواند به شناسایی بسیاری از شرایط دیگر کمک کند. شرایطی که ممکن است پزشک ممکن است برای بررسی بیشتر در مورد وجود یا عدم وجود آن، نمونه برداری را درخواست کند عبارتنداز:

·        مشاهده یک غده یا توده غیر عادی در ماموگرافی که احتمال می‌رود سرطان سینه باشد.

·        وجود یک خال روی پوست که اخیرا در اندازه و شکل آن تغییری مشاهده شده باشد.

·        فردی مبتلا به هپاتیت مزمن باشد. در این شرایط برای وجود یا عدم وجود سیروز، نمونه برداری درخواست می‌شود.

در برخی موارد، بیوپسی از بافت طبیعی ممکن است انجام شود. این کار می‌تواند به بررسی گسترش سرطان یا رد عضو پیوندی کمک کند. اگر فردی یک عضو پیوندی دریافت کرده باشد، بیوپسی انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که بدن فرد آن عضو را رد نمی‌کند. در بیشتر موارد، بیوپسی برای تشخیص مشکل یا کمک به تعیین بهترین گزینه درمانی انجام می‌شود. به عنوان مثال، بیوپسی ممکن است به ارائه‌ دهنده مراقبت‌های بهداشتی کمک کند تا تصمیم بگیرد که آیا جراحی بهترین درمان است یا اینکه بهتر است به جای آن درمان دیگری در نظر گرفته شود.

بیوپسی به طور معمول توسط جراحان، متخصصین پوست و رادیولوژیست انجام می‌شود. از ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود بپرسید که چه کسی بیوپسی را انجام می‌دهد و چه کسی نتایج را تفسیر می‌کند؛ زیرا، بر اساس نوع بیوپسی مورد نیاز شما، فردی که نمونه برداری را انجام می‌دهد، متفاوت خواهد بود.

نمونه برداری انواع مختلفی دارد، اما تقریبا وجه اشتراک همه آنها شامل استفاده از یک ابزار تیز برای برداشتن مقدار کمی از بافت است. اگر بیوپسی روی پوست یا سایر مناطق حساس باشد، ابتدا داروی بی‌حس کننده اعمال می‌شود. در ادامه مقاله در مورد انواع روش‌های بیوپسی و چگونگی انجام هر کدام صحبت خواهیم کرد:

بیوپسی سوزنی یک اصطلاح کلی است که اغلب برای توصیف قرار دادن یک سوزن خاص از طریق پوست برای جمع آوری سلول‌ها از یک منطقه مشکوک استفاده می‌شود. پزشکان به این روش، نمونه برداری از بافت از راه پوست می‌گویند. برای به حداقل رساندن درد در این روش، از بی ‌حسی موضعی برای بی ‌حس کردن ناحیه تحت بیوپسی، استفاده خواهد شد.

بیوپسی سوزنی اغلب در نواحی مشکوک مانند توده‌های قابل لمس در پستان و غدد لنفاوی بزرگ شده، استفاده می‌شود. هنگامی که نمونه برداری سوزنی به کمک روش‌های تصویربرداری هدایت شود، می‌توان از آن برای جمع آوری سلول‌های عمقی‌تر که از ناحیه‌ای که از طریق پوست قابل لمس نیست نیز استفاده کرد. روش‌های بیوپسی سوزنی عبارتنداز:

·   آسپیراسیون با سوزن ظریف: در حین آسپیراسیون با سوزن ظریف، یک سوزن بلند و نازک در ناحیه مشکوک وارد می‌شود. سپس یک سرنگ برای بیرون کشیدن مایع و سلول‌ها، برای تجزیه و تحلیل استفاده می‌شود.

·    بیوپسی با سوزن مرکزی: یک سوزن بزرگتر با نوک تیز و برنده در طول بیوپسی با سوزن مرکزی، برای برداشتن یک ستون از بافت از ناحیه مشکوک استفاده می‌شود.

·    بیوپسی به کمک خلا: در طول بیوپسی به کمک خلاء، یک دستگاه ساکشن مایع و سلول‌هایی را که از طریق سوزن استخراج می‌شوند را افزایش می‌دهد. این روش می‌تواند تعداد دفعاتی که سوزن باید برای جمع آوری نمونه کافی وارد بدن شود را کاهش دهد.

·    بیوپسی با هدایت تصویر برداری: بیوپسی با هدایت یک روش تصویربرداری مانند سی تی اسکن، MRI یا سونوگرافی، را با بیوپسی سوزنی ترکیب می‌کند. بیوپسی هدایت ‌شده با تصویر برداری به درمانگر شما اجازه می ‌دهد تا به نواحی مشکوکی که از طریق پوست قابل لمس نیستند، مانند کبد، ریه یا پروستات دسترسی داشته باشد. با استفاده از تصویر برداری لحظه‌ای، پزشک یا مسئول آزمایش می‌تواند مطمئن شود که سوزن به نقطه درست رسیده است.

در طول آندوسکوپی، ارائه‌ دهنده مراقب‌های بهداشتی از یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر (اندوسکوپ) که انتهای آن یک چراغ کوچک قرار گرفته، برای دیدن ساختارهای داخل بدن شما استفاده می‌کند. سپس ابزارهای ویژه‌ای از داخل لوله عبور داده می‌شود تا نمونه کوچکی از بافت گرفته شود و سپس این نمونه آنالیز می‌شود. نوع بیوپسی آندوسکوپی که تحت آن قرار می‌گیرید بستگی به ناحیه مشکوک دارد. آندوسکوپ بسته به ناحیه مورد نظر، از طریق دهان، رکتوم، مجاری ادراری یا یک برش کوچک در پوست وارد بدن می‌شود.

نمونه‌هایی از روش‌های بیوپسی آندوسکوپی شامل سیستوسکوپی برای جمع ‌آوری بافت از داخل مثانه، برونکوسکوپی برای گرفتن بافت از داخل ریه و کولونوسکوپی برای جمع‌آوری بافت از داخل روده بزرگ است. بسته به نوع بیوپسی آندوسکوپی که تحت آن قرار می‌گیرید، ممکن است قبل از عمل یک آرام بخش یا بی حس کننده دریافت کنید.

در بیوپسی پوست، سلول‌ها را از سطح بدن بر می‌دارند. بیوپسی پوست اغلب برای تشخیص بیماری‌های پوستی از جمله ملانوم و سایر سرطان‌ها استفاده می‌شود. نوع بیوپسی پوستی که تحت آن قرار می‌گیرید به نوع سرطان مشکوک و وسعت سلول‌های مشکوک بستگی دارد. در این روش، قبل از عمل، یک بی‌ حسی موضعی برای بی ‌حس کردن محل بیوپسی دریافت خواهید کرد. روش‌های بیوپسی پوست عبارتنداز:

·    بیوپسی اصلاحی: در طول بیوپسی اصلاحی، ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما از ابزاری شبیه به تیغ برای خراش دادن سطح پوست شما استفاده می‌کند.

·    بیوپسی پانچ: در طول بیوپسی پانچ، از یک ابزار دایره‌‌ای برای برداشتن بخش کوچکی از لایه‌های عمیق‌تر پوست استفاده می‌‌شود.

·    بیوپسی برشی: در طول بیوپسی برشی، پزشک از چاقوی جراحی برای برداشتن ناحیه کوچکی از پوست استفاده می‌کند. اینکه آیا برای بستن محل بیوپسی بخیه دریافت می‌کنید یا نه، بستگی به میزان پوست برداشته شده دارد.

·    بیوپسی اکسیزیونال: در طول بیوپسی اکسیزیونی، کل توده یا ناحیه‌ای از پوست که مشکوک به نظر می‌رسد، برداشته می‌شود. همچنین به احتمال زیاد، بخیه‌هایی برای بستن محل بیوپسی دریافت خواهید کرد.

ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی ممکن است بیوپسی مغز استخوان را بر اساس نتایج آزمایش خون شما توصیه کند همچنین، اگر پزشک مشکوک باشد که سرطان بر مغز استخوان شما تاثیر می‌گذارد، نمونه برداری از مغز استخوان را درخواست می‌کنند. تجزیه و تحلیل یک نمونه از مغز استخوان ممکن است نشان دهد که چه چیزی باعث مشکل خونی شما شده است.

بیوپسی مغز استخوان معمولا برای تشخیص انواع مشکلات خونی، چه سرطانی و چه غیر سرطانی، استفاده می‌شود. بیوپسی مغز استخوان می‌تواند سرطان‌های خون مانند لوسمی، لنفوم و مولتیپل میلوما را تشخیص دهد. همچنین می‌تواند سرطان‌‌هایی را که از جاهای دیگر شروع شده و به مغز استخوان رسیده‌اند را شناسایی کند.

در طول بیوپسی مغز استخوان، ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشت نمونه ای از مغز استخوان را با استفاده از یک سوزن بلند از پشت استخوان لگن بیرون می‌کشد. در شرایط خاص، نمونه را می‌توان از سایر استخوان‌های بدن جمع آوری کرد. برای به حداقل رساندن ناراحتی در طول عمل، یک بی حس کننده موضعی یا داروی آرامبخش دریافت خواهید کرد.

اگر سلول‌های مورد نظر با روش‌های دیگر بیوپسی قابل دسترسی نباشند یا سایر نتایج بیوپسی غیرقطعی باشد، ممکن است ارائه‌دهنده مراقبت‌‌های بهداشتی شما بیوپسی جراحی را توصیه کند. در طول بیوپسی جراحی، جراح برشی در پوست شما ایجاد می‌کند تا به ناحیه مشکوک سلول‌ها دسترسی پیدا کند. نمونه‌هایی از روش‌های بیوپسی جراحی شامل جراحی برای برداشتن توده پستان برای تشخیص احتمالی سرطان پستان و جراحی برای برداشتن غدد لنفاوی برای تشخیص احتمالی لنفوم است.

از روش‌های بیوپسی جراحی می‌توان برای برداشتن بخشی از ناحیه مشکوک سلولی استفاده کرد. همچنین با بیوپسی جراحی، می‌توان تمام یا بخشی از سلول‌های سرطانی را حذف کرد. ممکن است برای بی ‌حس کردن ناحیه بیوپسی، بی ‌حس کننده‌های موضعی دریافت کنید. برخی از روش‌های بیوپسی جراحی نیاز به بیهوشی عمومی دارند تا شما را در حالت خواب قرار دهند. ممکن است لازم باشد بعد از عمل چند روزی در بیمارستان تحت مراقبت باشید.

پس از اینکه پزشک با بیوپسی یک نمونه از بافت تهیه کرد، آن را برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه خواهد فرستاد. این نمونه ممکن است تحت درمان شیمیایی یا منجمد قرار گیرد و به بخش‌های بسیار نازک بریده شود. هر کدام از این بخش‌ها روی اسلایدهای شیشه‌ای قرار می‌گیرند و برای افزایش کنتراست رنگ آمیزی می‌شوند و زیر میکروسکوپ مورد مطالعه قرار می‌گیرند.

نتایج بیوپسی به ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی کمک می‌کند تا تشخیص دهد که آیا سلول‌ها سرطانی هستند یا خیر. اگر سلول‌‌ها سرطانی باشند، نتایج می ‌تواند به پزشک کمک کند تا تشخیص دهد سرطان از کجا منشأ گرفته است. بیوپسی همچنین به پزشک کمک می‌کند تا میزان تهاجمی بودن سرطان، یعنی درجه سرطان را تعیین کند. این درجه گاهی اوقات به صورت عددی در مقیاس 1 تا 4 بیان می شود و با توجه به اینکه سلول‌های سرطانی در زیر میکروسکوپ چگونه به نظر می‌رسند، تعیین می‌شود.

سرطان‌های درجه پایین (درجه 1) عموما کم تهاجمی‌ترین و سرطان‌های درجه بالا (درجه 4) عموما تهاجمی ترین هستند. این اطلاعات می‌تواند در انتخاب روش درست از بین گزینه‌های درمانی مختلف، کمک شایانی کند. سایر آزمایش‌‌های ویژه روی سلول‌‌های سرطانی نیز می ‌تواند به راهنمایی در انتخاب درمان کمک کند.

در برخی شرایط، برای مثال بیوپسی در حین جراحی، نمونه سلول‌‌ها ممکن است فورا مورد بررسی قرار گیرد و نتایج در عرض چند دقیقه در دسترس جراح شما قرار می‌‌گیرد. اما اغلب، نتایج بیوپسی شما در عرض چند روز در دسترس است. برخی از نمونه‌ها ممکن است به زمان بیشتری برای تجزیه و تحلیل نیاز داشته باشند. بهتر است از پزشک یا آزمایشگاهی که نمونه گیری را انجام می‌دهد، در مورد زمان آماده شدن نتایج نمونه برداری، سوال کنید.

مرکز رادیولوژی و سونوگرافی دکتر وهاب آقایی، با سابقه خدمت رسانی درخشان خود، یکی از مجهزترین کلینیک‌های تصویر برداری تهران است که با به روزترین دستگاه‌ها و کادر مجرب، در تشخیص زودهنگام بیماری‌های مربوط به دوران بارداری و درمان موفق آنها، نقش موثری داشته است.

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cancer/in-depth/biopsy/art-20043922

https://www.webmd.com/cancer/what-is-a-biopsy

https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/15458-biopsy-overview