سونوگرافی کودکان و نوزادان چگونه است؟

مقدمه 

سونوگرافی در کودکان ونوزادان به دلایل مختلفی برای تشخیص نوع بیماری آنها انجام می‌ شود. به عنوان مثال ممکن است سونوگرافی برای یبوست کودکان یا سونوگرافی کلیه نوزادان انجام شود. علت هر چه باشد، انجام سونوگرافی ممکن است برای والدین کمی نگران کننده به نظر برسد، زیرا آنها به طور دقیق نمی دانند، آیا استفاده از این روش برای تشخیص قطعی نوع بیماری کودک‌ شان  خطرناک است یا خیر؟ سونوگرافی در واقع یک روش امن و بدون درد است که از طریق امواج صوتی تصاویر داخل بدن را به روی مانیتور کامپیوتر منتقل می‌ کند تا پزشک وضعیت شکمی کودک یا  نوزاد را با دقت بیشتری مورد بررسی قرار دهد. برای این منظور از یک مبدل به نام پروب استفاده می شود تا تصاویر به صفحه مانیتور منتقل شوند. از آنجا که این امواج فراصوت هستند، بنابراین هیچ گونه جای نگرانی مبنی بر خطر اشعه برای سلامت کودک وجود ندارد. در این مقاله سعی شده تا سونوگرافی کودکان و نوزادان بیشتر مورد بحث قرار گیرد، اگر می خواهید در این باره بیشتر بدانید مطالب زیر را با دقت مطالعه فرمایید. 

آشنایی با انواع سونوگرافی کودکان

بسته به سن و نوع بیماری کودکان سونوگرافی های متفاوتی برای آنها تجویز می‌ شود.  برای پیدا کردن علت دقیق بیماری های شکمی مانند یبوست این نوع آزمایش توصیه می شود. بیماری های کلیوی نیز از جمله مواردی هستند که تشخیص دقیق علت بیماری به نتایج سونوگرافی کودکان بستگی دارد. از همین رو  انواع سونوگرافی کودکان و نوزادان را می توان به شکل زیر دسته بندی کرد:

•         سونوگرافی شکم کودکان 
•         سونوگرافی کلیه کودکان
•         سونوگرافی لگن کودکان

در همه این سونوگرافی ها پزشک سعی می‌ کند تا بنا بر مشکل کودک تصویر دقیق و کاملی را از اندام های داخلی شکمی او ثبت کند. در کل سونوگرافی شکم برای ارزیابی اندازه و ظاهر موارد زیر انجام می شود:

•         کبد
•         کیسه صفرا
•         طحال
•         لوزالمعده
•         روده ها
•         کلیه ها
•         مثانه
•         بیضه ها
•         تخمدان
•         رحم

سونوگرافی شکم همچنین می تواند به تعیین منبع درد شکم مانند سنگ کیسه صفرا، سنگ کلیه، آبسه یا التهاب آپاندیس کمک کند. این نوع آزمایش همچنین به تشخیص وجود و علت بزرگ شدن ظاهری اندام شکمی کمک می نماید، محل مایع غیر طبیعی را در شکم مشخص کرده و علل استفراغ در نوزادان و کودکان را نشان می دهد. در موارد خاص پزشک ممکن است سونوگرافی داپلر را نیز به‌عنوان یک تشخیص کامل‌ تر درخواست کند. در این صورت حرکت شریان های خونی بدن نوزاد نیز  مورد مشاهده و ارزیابی قرار می‌ گیرند.

انسداد جریان خون (مانند لخته شدن)، تنگ شدن عروق، تومورها و ناهنجاری های عروقی مادرزادی، کاهش یا عدم وجود جریان خون در اندام های مختلف مانند بیضه ها یا تخمدان و افزایش جریان خون به دلیل وجود عفونت همگی در این نوع سونوگرافی مورد بررسی قرار می گیرند. در سونوگرافی داپلر پیچ خوردگی غیر طبیعی (پیچ خوردگی) بیضه یا تخمدان نیز ارزیابی می شود. پیچ خوردگی ممکن است جریان خون مناسب در بیضه یا تخمدان را محدود کند و در نتیجه باعث درد کیسه بیضه یا شکم شود.

آمادگی قبل از انجام سونوگرافی کودکان

آمادگی قبل از انجام سونوگرافی به نوع سونوگرافی و سن کودک بستگی دارد. گاهی کودکان نمی توانند قبل از انجام این آزمایش چیزی بخورند یا بنوشند. البته همانطور که گفته شد، تعداد ساعاتی که کودک باید معده خود را خالی نگه دارد به سن کودکان بستگی دارد.  زمان بندی زیر برای عدم مصرف مایعات و مواد غذایی کمک می‌ کند تا تا یک سونوگرافی خوب برای کودکان با حداکثر دقت انجام شود:

در سونوگرافی شکم

• نوزادان: 2 تا 3 ساعت 
• کودکان 1 تا 4 سال: 3 تا 4 ساعت
• کودکان 5 تا 10 سال: 5 تا 6 ساعت
• 11 سال به بالا: 8 ساعت قبل از انجام آزمایش نباید چیزی بخورند. 

در سونوگرافی کلیه، مثانه و لگن

هیچ محدودیت غذایی قبل از آزمایش وجود ندارد. برای انجام آزمایش مثانه کودک یا نوزاد باید کامل پر باشد. از همین رو زمان تغذیه نوزاد قبل آزمایش را مطابق زیر در نظر بگیرید: 

•      در نوزادان تا 2 سال، تغذیه با مایعات یک ساعت قبل از آزمایش باید انجام شود. از همین رو یک بطری آب میوه یا شیر خشک به همراه داشته باشید  تا در طول زمان انتظار به کودک بدهید.
•       در کودکان 3 تا 5 ساله، نیم ساعت قبل از آزمایش تا حد امکان نوشیدنی باید مصرف شود. اجازه ندهید کودک شما قبل از معاینه مثانه خود را خالی کند.
•      در کودکان 6 تا 10 سال حداقل حدود 450 تا 700 میلی لیتربه کودک خود مایعات بدهید. البته نوشیدن باید 45 تا 60 دقیقه قبل از انجام آزمایش باشد. اجازه ندهید کودک شما قبل از معاینه مثانه خود را خالی کند.
•         درکودکان 11 سال به بالا، یک ساعت قبل از قرار ملاقات به کودک خود حدود 900 تا 1000 میلی لیتر مایعات بنوشانید و اجازه ندهید کودک شما قبل از معاینه مثانه خود را خالی کند. 

مراحل و چگونگی انجام سونوگرافی کودکان

اکثر معاینات سونوگرافی تقریباً 30 دقیقه به طول می انجامند. تکنسین یا پزشک علت سونوگرافی را می پرسد و روش انجام آزمایش  را برای شما وفرزندتان توضیح می دهد. بسته به قسمتی از بدن که مورد بررسی قرار می گیرد، ممکن است از فرزند شما خواسته شود  لباس خود را تعویض کند یا آن را  کامل بیرون بیاورد تا ناحیه مورد بررسی در معرض دید قرار گیرد. سپس کودک شما روی تخت دراز می کشد. برای گرم نگه داشتن کودک ممکن است به او حوله یا پتو داده می شود. پس از آن چراغ اتاق خاموش می شود تا تصاویر روی صفحه کامپیوتر راحت تر دیده شوند.

پزشک مقداری ژل به روی شکم کودک می ماند و سپس دستگاه پروب را روی آن می کشد. در واقع ژل به عنوان یک رسانا عمل می‌ کند و باعث می‌ شود تا امواج با قدرت بیشتری به بافت زیر پوست نفوذ کنند. در نهایت این امواج از طریق پروب روی صفحه مانیتور کامپیوتر نمایش داده می شوند. این امواج صوتی را نمی توان احساس کرد یا صدای آنها راشنید.

از آنجا که سونوگرافی از امواج صوتی استفاده می کند و از اشعه یونیزه کننده بالقوه مضر استفاده نمی کند، کاملا امن و بی خطراست.  هیچ مراقبت خاصی بعد از سونوگرافی برای فرزند شما لازم نیست. پس از انجام آزمایش، کودک می تواند به فعالیت های عادی بازگردد و رژیم عادی خود را از سر بگیرد. اگر سوال یا نگرانی دیگری در مورد آزمایش دارید، می توانید با پزشک سونوگرافی صحبت  کنید. مرکز رادیولوژی و سونوگرافی دکتر وهاب آقایی یکی از بهترین مراکز  سونوگرافی در تهران است که می تواند راهنمای خوبی برای شما در این زمینه باشد. 

مزایای انجام سونوگرافی کودکان

•         اکثر اسکن های سونوگرافی غیر تهاجمی هستند. یعنی بدون سوزن یا تزریق انجام می شوند.
•         هنگام انجام سونوگرافی ممکن است یک ناراحتی موقت ایجاد شود، اما این آزمایش به هیچ وجه دردناک نیست. 
•         تصویربرداری از طریق سونوگرافی روشی ایمن است، زیرا از اشعه خطرناکی برای اسکن تصاویر استفاده نمی شود.
•         سونوگرافی برای ارزیابی درد شکم، لگن یا کیسه بیضه در کودکان بسیار مفید است.

 سونوگرافی یک روش بسیار دقیق و مناسب تصویربرداری پزشکی است که هیچ گونه خطری ندارد و برای تشخیص انواع عارضه‌ها و بیماری‌های مختلف داخلی استفاده می‌شود. برای کسب نتایج هر چه بهتر از آزمایش سونوگرافی حتماً به توصیه‌های پزشک خود دقت کنید و در روز مقرر برای انجام سونوگرافی بیشترین همکاری را با متخصص سونوگرافی به عمل آورید. مرکز سونوگرافی و رادیولوژی دکتر وهاب آقایی با در اختیار داشتن آخرین تجهیزات، انواع سونوگرافی‌های رنگی داپلر، سونوگرافی دو بعدی و سه بعدی و سونوگرافی‌های رکتال و ترنس واژینال را انجام می‌دهد و آماده خدمت رسانی به شما عزیزان است.جهت کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به صفحه اینستاگرام ما مراجعه کنید و یا با ما در تماس باشید.

منابع:

https://www.radiologyinfo.org/en/info/abdomus-pdi

https://www.chop.edu/treatments/ultrasound