یکی از رایج ترین
مشکلاتی که کودکان با آن دست و پنجه نرم می کنند، یبوست است. یبوست اطفال باعث
می شود تا تعداد دفعات دفع مدفوع در آنها کمتر شده و مدفوع به صورت سفت یا خشک
باشد. تغییر رژیم غذایی و
گرفتن زود هنگام کودک از پوشک از مهمترین دلایل ایجاد یبوست در کودکان است. البته این مشکل
موقتی و قابل درمان است. یبوست کودکان دو ساله به بالا با ایجاد تغییرات در
رژیم غذایی قابل درمان است. در کل با افزودن سبزیجات غنی از فیبر، میوه ها،
نوشیدن آب بیشتر و استفاده از ملین ها می توان به کاهش یبوست اطفال کمک کرد. اما درمان یبوست در
نوزادان باید با احتیاط بیشتری صورت بگیرد. اگر نوزاد یا کودک شما از یبوست رنج می برد و شما می خواهید
در این مورد بیشتر بدانید، پس با ادامه مقاله زیر همراه باشید تا بهتر بتوانید به
آنها کمک کنید. مقاله زیر راهنمای خوبی در این زمینه است.
یبوست در نوزادان و
کودکان زمانی اتفاق می افتد که مدفوع سفت شود یا دفع مدفوع به سختی انجام شود. در این صورت ممکن
است کودک یا نوزاد هنگام دفع مدفوع درد داشته باشد یا بعد از فشار آوردن نتواند
مدفوع کند. یبوست اطفال شیرخوار و کودکان بسیار شایع است. با این حال، حرکات طبیعی روده برای هر
نوزاد یا کودک متفاوت است. برخی از کودکان هر روز مدفوع ندارند، برخی از
کودکان سالم مدفوع بسیار نرم دارند، سایر کودکان نیز ممکن است مدفوع سفت داشته
باشند، اما می توانند بدون مشکل آنها را دفع کنند.
در ماه اول،
نوزادان تقریباً یک بار در روز مدفوع می کنند. پس از آن، نوزادان می توانند چند روز یا
حتی یک هفته بین حرکات روده ای برای دفع مدفوع
فاصله داشته باشند. دفع مدفوع برای نوزادان کمی مشکل است، زیرا ماهیچه
های شکمی آنها ضعیف است. بنابراین نوزادان هنگام دفع مدفوع مجبور هستند به
خود فشار بیاورند که این باعث می شود صورت آنها قرمز شده و شروع به گریه کنند. البته این
همیشه بدان معنا نیست که آنها یبوست دارند. اگر حرکات روده نرم
باشد، احتمالاً مشکلی وجود ندارد. یبوست نوزاد با سر و صدا زیاد شکم و بیشتر
اوقات تف کردن همراه است. در کل علائم یبوست در نوزادان و کودکان ممکن است
شامل موارد زیر باشد:
● مدفوع
سفت و خشک
● درد
هنگام دفع مدفوع
● درد
شکم و نفخ
● مدفوع
به شکل بزرگ و پهن
● خون
روی مدفوع یا روی دستمال توالت
● وجود
مایع یا مدفوع در لباس زیر کودک
● کمتر
از 3 بار اجابت مزاج در هفته (کودکان)
● حرکت
زیاد بدن یا فشار دادن باسن
یبوست نوزاد در
صورتی که از شیر مادر تغذیه کند، به نوع و نحوه مصرف غذای مادر بستگی دارد.
در نوزادانی که از
شیر خشک تغذیه می کنند مصرف یک نوع شیر خشک یا برخی افزودنی ها موجود در آن ممکن
است باعث ایجاد یبوست شود.
یبوست نوزاد شش
ماهه به بالا و همچنین کودکان که به تازگی شروع به خوردن غذاهای جامد کرده اند،
احتمالا به دلیل عدم وجود فیبر و یا سبزیجات در رژیم غذایی می باشد.
عدم مصرف آب کافی
در نوزادان و کودکان از دیگر دلایل شایع این مشکل است.
ترس استفاده از
توالت باعث می شود تا کودکان اجابت مزاج خود را به تاخیر بیاندازند و این در
نهایت به یبوست منجر خواهد شد.
گرفتن زود هنگام
پوشک یکی دیگر از عوامل یبوست کودکان زیر دو سال است. این باعث لجبازی کودک هنگام دفع مزاج و
کاهش اعتماد به نفس او نیز خواهد شد.
مصرف برخی داروها و
مکمل های غذایی مانند آنتی اسید های حاوی آلومینیوم و کلسیم، داروهای ضد کولینرژیک
و ضد اسپاسم، داروهای ضد تشنج، مکمل آهن و داروهای ضد در به یبوست اطفال منجر
خواهند شد.
برخی بیماری ها و
مشکلات بهداشتی مانند هیرشپرونگ در ایجاد یبوست کودکان دو ساله به بالا و حتی
نوزادان زیر دو سال نقش زیادی دارد. بیماری سلیاک،
اختلالاتی که بر مغز و ستون فقرات شما تأثیر می گذارند، ضایعات نخاعی یا مغزی،
شرایطی که بر متابولیسم تأثیرگذارند (دیابت)، شرایطی بهداشتی که بر هورمون ها تأثیر
می گذارند(کم کاری تیروئید)، مشکلاتی که می توانند روده بزرگ یا راست روده را
مسدود یا تنگ کنند،( انواع تومورها) همگی باعث یبوست اطفال خواهند شد.
مصرف زیاد لبنیات
حاوی شیر گاو مستقیمی با ایجاد یبوست در کودکان دارند.
یبوست می تواند یک
مشکل موقت باشد که از طریق مصرف فیبر و داروهای ملین رفع شود، اما در صورت وجود
خون در مدفوع، خارج شدن بخش انتهایی روده از مقعد (پرولاپس رکتال)، تب، کاهش وزن، ورم در ناحیه شکم درد حتماً باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک از طریق
آزمایشات مختلف مانند اشعه ایکس شکمی، تست فشار سنج یا تحرک آنورکتال، اشعه ایکس
باریم آنما، بیوپسی رکتال، مطالعه ترانزیت و سونوگرافی روده ای به بررسی علت اصلی
مشکل خواهد پرداخت. اما در بین این آزمایشات سونوگرافی روده ای اطفال
از اهمیت بیشتری برخوردار است.
سونوگرافی روده
ای اطفال چیست؟
در واقع سونوگرافی
روده ای اطفال، یک سونوگرافی برای یبوست کودکان است که با اندازه گیری اعضای شکمی
میزان وجود آسیب، مشکل، یا هرگونه بیماری را در آنها تشخیص می دهد. در این آزمایش کودک
یا نوزاد روی تخت دراز می کشد و پزشک بعد از طریق مالیدن ژل، پروب را روی شکم به
حرکت درمی آورد. امواج صوتی از طریق ژل و پروب به شکم وارد شده و
تصاویر اندام های داخلی شکم روی صفحه مانیتور به نمایش در می آورند. از این طریق پزشک
می‌تواند هر نوع مشکل یا اختلال در ارگان های شکم که موجب یبوست می شوند، مانند
کیست، آبسه، سنگ و… را تشخیص بدهد.کلینیک تصویربرداری دکتر وهاب آقایی یکی از مراکز
معتبر برای انجام سونوگرافی شکمی در تهران بشمار می رود.
برای رفع یبوست
اطفال و درمان آن باید به سن نوزاد توجه کرد، به طور حتم درمان یبوست نوزاد دو
هفته ایی یا درمان یبوست نوزاد یک ماهه که نمی توانند مواد غذایی را به طور مستقیم
دریافت کنند با درمان یبوست نوزاد نه ماهه و بالاتر متفاوت خواهد بود. در زیر سعی شده تا بر اساس سن اطفال به روش های
درمانی موثر و مفید برای آنها اشاره شود:
درمان یبوست نوزاد دو ماهه
● برای
درمان یبوست نوزادان دو ماهه والدین می توانند با استفاده از ماساژ روی شکم به
تحریک حرکت روده فرزند خود کمک نمایند. برای این کار کمی روغن زیتون روی شکم کودک خود بمالید و در
جهت عقربه های ساعت دست خود را به آرامی روی شکم ماساژ دهید.
● حمام
گرم: حمام گرم نیز باعث شل شدن عضلات شده و
مشکلات ناشی از یبوست را کاهش می دهد.
درمان یبوست نوزاد سه ماهه
علاوه بر روش
های ذکر شده برای درمان یبوست نوزاد سه
ماهه می توان از شیاف گلیسیرین جهت نرم کردن مدفوع او استفاده کرد. در نوزادان زیر سه
ماه اگر یبوست بیش از یک روز ادامه پیدا کرد، با دردهای شکمی و تب همراه بود،
حتماً برای درمان قطعی به پزشک مراجعه کنید.
درمان یبوست نوزاد چهار ماه
برای درمان یبوست
نوزاد چهار ماهه همراه با روش های فوق شما می توانید چند قطره آب جوشیده ولرم بعد از تغذیه به نوزاد
خود بدهید تا به تحریک روده ها و درست کار کردن
آنها بهتر کمک شود.
درمان یبوست نوزاد نه ماهه
یبوست نوزاد ۹ ماهه
را می توان از طریق مصرف ملین طبیعی مانند آب گلابی یا سیب برطرف کرد به همین
منظور بعد از تغذیه کودک دو انس آب میوه به او بدهید.
درمان یبوست کودکان زیر دو سال
● برای
درمان یبوست کودکان یک ساله و یبوست کودکان دو ساله شما می توانید زیر نظر پزشک از
شربت یبوست کودکان استفاده کنید.
میزان
مصرف این شربت ها بر اساس سن و وزن کودک متغیر است، بنابراین قبل از مصرف حتماً با
پزشک خود مشورت نمایید.
● کودک
را به پشت بخوابانید، پاهای او را بالا ببرید و به تقلید از حرکات دوچرخه آنها را
ورزش دهید.
● در دو
سالگی کودک قادر به خوردن انواع میوه ها و سبزیجات است بنابراین از سبزیجات فیبر
دار و آبمیوه می توان برای کاهش یبوست او استفاده نمود.
درمان یبوست کودکان چهار ساله به بالا
برای درمان یبوست
کودک پنج ساله یا چهار ساله می توانید از انواع ملین ها به صورت گیاهی، روغنی و
دارویی استفاده کنید. یکی از مهمترین این ملین ها که برای رفع یبوست
کودک پنج ساله و هفت ساله نیز می توان
استفاده کرد، پلی اتیل گلیکول است. مالیدن روغن بنفشه روی شکم کودک استفاده
از شربت خاکشیر همراه با گلاب نیز از روش های درمانی موثر برای رفع یبوست کودکان
هستند.
درمان قطعی یبوست
کودکان بر اساس شرایط و علایم آنها ممکن است متفاوت باشد، به عنوان مثال درمان
یبوست کودکان زیر دو سال با درمان یبوست در کودکان ۷ ساله متفاوت است و این به
دلیل نوع تحرک، تغذیه و.. است. در کل برای درمان قطعی باید به پزشک
مراجعه کرد. پزشک پس از معاینه و تشخیص علت مشکل، شربت یبوست کودکان را تجویز خواهد
نمود. در مواردی که
یبوست اطفال بسیار حاد باشد، نیاز به بستری کودک در بیمارستان و انجام آزمایشات و
روش های درمانی بیشتر برای رفع مشکل است.
منابع:
https://medlineplus.gov/ency/article/003125.htm
https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/constipation-children/symptoms-causes
https://www.webmd.com/children/guide/constipation-treatment