سونوگرافی بارداری(Pregnancy ultrasound) برای بررسی رشد و نمو جنین، مشکلات احتمالی یا کمک به تشخیص ناهنجاری‌ها
در دوران بارداری استفاده می‌شود. برای تفسیر سونوگرافی بارداری و جنین معمولا از
پارامترهای اندازه‌گیری استفاده می‌کنند که باید توسط پزشک متخصص انجام شود. اما
بسیاری از مادران تمایل دارند قبل از مراجعه به پزشک درمورد نحوه خواندن برگه
سونوگرافی و اصطلاحات آن اطلاع کسب کنند. در این مقاله به بیان، مهم‌ترین اصطلاحات
سونوگرافی بارداری، پارامتر های اندازه گیری و نحوه تفسیر آن‌ها میپردازیم.
سونوگرافی بارداری و جنین نوعی روش تصویربرداری است که با استفاده از امواج صوتی تصاویری از
جنین را دراختیار پزشک قرار می‌دهد. اولین
سونوگرافی بارداری، معمولاً در طی سه ماهه اول بارداری برای تأیید بارداری و تخمین
مدت بارداری انجام می‌شود. اگر بارداری شما بدون مشکلی ادامه پیدا کند، سونوگرافی
بعدی معمولاً در سه ماهه دوم که جزئیات آناتومیک جنین قابل مشاهده است، ارائه می‌شود. پزشک
ممکن است در صورت مشاهده موارد مشکوک، آزمایشات سونوگرافی دقیق‌تر یا
آزمایشات تصویربرداری اضافی مانند MRI را توصیه کند.
در
آزمایش سونوگرافی بارداری پارامترهای بیومتریکی برای اندازه گیری از جنین وجود
دارد. پارامترهای بیومتریک در تفسیر سونوگرافی بارداری نقش مهمی را دارند. این پارامترها در سونوگرافی جنین میتواند
نحوه رشد کودک را نشان دهد و ناهنجاری‌ها را تشخیص دهد. پارامترهای اندازه‌گیری
در سونوگرافی جنین میتواند شامل موارد زیر باشد.
پارامتر Gs
اصطلاحGs در
سونوگرافی بارداری که به ساک حاملگی نیز شناخته می‌شود، به معنی کیسه حاملگی (gestational
sac) است.
پارامترYs
این
اصطلاح در سونوگرافی بارداری و جنین به معنی کیسه زرده (Yolk
sac) است که به
اختصار Ys میگویند.
پارامترPl
این
اصطلاح در سونوگرافی بارداری و جنین به معنی قطب جنین (fetal
pole) است که به
اختصار Pl میگویند.
پارامترSCH
این
اصطلاح در سونوگرافی بارداری به معنی خونریزی زیر جفت (Subchorionic
haematoma) است که به
اختصار SCH میگویند.
پارامترBPD
این
اصطلاح به معنی قطر بین دو استخوان آهیانه (پاریتال) جنین biparietal diameter)) است که به اختصار BPD میگویند. این
قطر، بزرگ ترین قطر بدن جنین است که به قطر دو جداری نیز معروف است.
پارامترOFD
این
اصلاح در تفسیر سونوگرافی بارداری به معنی قطرسر از استخوان پیشانی تا استخوان پس
سری (occipito-frontal diameter) است که به اختصار OFD میگویند.
پارامترHC
این اصطلاح در نتیجه سونوگرافی بارداری به معنی
دور سر جنین (Head
circumference) است که به
اختصار HC میگویند.
پارامترFL
این اصطلاح در برگه سونوگرافی بارداری به معنی
طول استخوان ران (femur
length) است که به
اختصار FLمیگویند.
پارامترHL
این
اصطلاح در جواب سونوگرافی بارداری به معنی طول استخوان بازو (humble length) است که به اختصارHL میگویند.
پارامترAC
این اصطلاح در سونوگرافی بارداری به معنی دور
شکم جنین (Abdominal
circumference) است که به اختصار
AC میگویند.
پارامترcrl
این
اصلاح به معنی طول جنین از بالای سر تا پایین بدن (Crown-rump
length) است که به
اختصار crl میگویند.
پارامترFHR
این
اصطلاح به معنی ضربان قلب جنین(fetal heart rate) است که به اختصار FHR میگویند.
پارامترAFI
این اصطلاح به معنی شاخص مایع آمنیوتیک (amniotic fluid index) است که به اختصار AFIمیگویند. شاخص مایع آمنیوتیک (AFI)
اندازه گیری حجم مایع آمنیوتیک در رحم است.
پارامترEfw
این
اصطلاح به معنی وزن تخمینی جنین (estimated fetal
weight) است که به
اختصار efw میگویند.
پارامترNb
این
اصطلاح در سونوگرافی بارداری به معنی استخوان بینی(nasal bone) است که به اختصار nb میگویند
پارامترIUGR
این
اصطلاح به معنی محدودیت رشد رحمی (intrauterine growth
restriction) است که به
اختصار IUGR میگویند. از این اصطلاح زمانی که وزن جنین کمتر از حد طبیعی باشد،
استفاده می‌شود.
پزشک با توجه به مدت بارداری، طبیعی یا غیر طبیعی بودن مقدار اندازه گیری شده در
سونوگرافی را تشخیص می‌دهد. در ادامه به تفسیر برخی از این پارامترها در سونوگرافی
بارداری میپردازیم که میتواند به شما برای خواندن جواب سونوگرافی قبل از مراجعه به
پزشک کمک کند.
تفسیر
BPDدر
سونوگرافی بارداری
بررسی
اندازه BPD اهمیت بالایی در زایمان دارد.
زیرا در هنگام زایمان، جنین باید از لگن مادر وارد کانل زایمان شود. به همین خاطر
متخصص سونوگرافی در ماه‌های آخر بارداری، بزرگ‌ترین قطر سر(BPD) را اندازه گیری می‌کند. در این
حالت متخصص زنان و زایمان میتواند با مقایسه اندازه دهانه رحم و اندازه بزرگ‌ترین قطر بدن جنین (BPD) امکان انجام زایمان طبیعی را
تشخیص دهد.
همچنین
اندازه گیری BPD به همراه اندازه گیری دور
سر (HC)، دور شکم (AC)، طول استخوان ران (FL) و طول استخوان بازو (HL) برای تخمین وزن جنین و مدت زمان
بارداری استفاده می‌شود.
- BPD کمتر از حد نرمال: اگر اندازه گیری‌های BPD جنین شما کمتر از حد معمول باشد،
میتواند نشانه‌ای از محدودیت رشد داخل رحمی(IUGR) یا صاف بودن بیش از معمول سر
جنین(میکروسفالی) باشد.
- BPDبیشتر
از حد نرمال: اگر اندازه
گیری BPD کودک شما
بیش از حد انتظار باشد، میتواند نشان دهنده مشکلاتی مانند دیابت بارداری
باشد.
اگر
نتایج جنین شما خارج از حد طبیعی است، ممکن است پزشک آزمایشات بیشتری را به شما
توصیه کند.
تفسیر
AFI در
سونوگرافی بارداری
محدوده
طبیعی حجم مایع آمنیوتیک در ماه های بارداری متفاوت است. رنج طبیعی و غیر طبیعی
مایع آمنیوتیک عبارتنداز:
AFI بین 5-25 سانتی متر:مایع طبیعی است.
AFI کمتر از 5 سانتی متر:کمبود مایع
آمنیوتیک(الیگوهیدرامنیوس) در نظر گرفته می‌شود.
AFI بیشتر از 25 سانتی متر:افزایش
مایع آمنیوتیک(پلی هیدرامنیوس) در نظر گرفته می‌شود.
تفسیر
ACدر سونوگرافی
بارداری
AC یکی از مهم ترین
پارامتر های اندازه گیری در اواخر بارداری است. اندازه گیری این پارامتر بیشتر
برای تعیین وزن جنین است تا تعیین مدت زمان بارداری. از این پارامتر برای تعیین
جنسیت استفاده نمی‌کنند.
تفسیر
FHRدر سونوگرافی
بارداری
قلب
از هفته سوم بعد از لقاح شروع به انقباض ریتمیک می‌کند.
میزان نرمال FHR
FHR در حدود هفته های اول بارداری معمولاً حدود 100
تا 120 ضربان در دقیقه (bpm) میزند.
در
سه ماهه دوم وسوم بارداری ضربان قلب کاهش پیدا می‌کند به گونه‌ای که در هفته
چهاردهم ضربان قلب به 150 ضربان در دقیقه، در هفته بیستم، 140 بار در دقیقه و در
سه ماهه سوم بارداری به 130 ضربان در دقیقه نیز می‌رسد.
اگرچه
در جنین سالم ضربان قلب معمولاً منظم است، اما تغییر تقریباً 5 تا 15 ضربه در
دقیقه را می‌توان مجاز دانست.
تشخیص برادیکاردی و تاکی کاردی
در
سونوگرافی بارداری می‌توان برادیکاردی(ضربان آهسته قلب) و تاکی کاردی( ضربان سریع
قلب) را تشخیص داد.
در
صورتی که در هفته‌های 6-3 بارداری FHR
<100 bpm و در هفته6-7
FHR<120 باشد، برادیکاردی قلب را نشان می‌دهد.
در
صورتی که در هفته‌های 7-5 بارداری FHR> 160-180 باشد، تاکی کاردی قلبی تشخیص داده می‌شود.
در صورت وجود آریتمی یا علائم قلبی نامتعارف به کلینیک آریتمی در تهران و یا شهر خود ارجاع داده می‌شوید.
تفسیرcrlدر
سونوگرافی بارداری
CRL یکی از
پارامترهای اندازه گیری سونوگرافی است. در این پارامتر اندازه کودک از بالای سر
(تاج) تا پایین باسن (رامپ) بر حسب سانتی متر اندازه گیری می‌شود. CRL از حدود هفته شش یا هفت بارداری
تا هفته چهارده قابل اندازه گیری است.
CRL بیشتر از نرمال
هنگامی
که CRL جنین از
7 میلی متر بیشتر شود، ضربان قلب باید توسط سونوگرافی ترانس واژینال بررسی شود.
اگر هیچ ضربان قلب یا فعالیت قلبی تشخیص داده نشود، جنین سقط خود به خودی شده است.
سقط
جنین خود به خودی معمولاً بدون علائم طبیعی رخ می‌دهد. در این نوع سقط، جفت ممکن
است به تولید هورمون‌ها ادامه دهد، که میتواند علائم ظاهری سقط را پنهان کند.
CRLکمتر از نرمال
در
صورتی که طول CRL کمتر از میزان طبیعی باشد، میتواند ناهنجاری‌های کروموزومی مانند تریزومی 18 (سندرم ادواردز) یا سایر تریزومی‌های مرتبط با محدودیت رشد باشد.
سونوگرافی
بارداری با استفاده از پارامتر های بیومتریک وضعیت رشد و نمو جنین را بررسی و
ناهنجاری ها را تشخیص میدهند. اگر نتیجه سونوگرافی بارداری شما خارج از حد طبیعی
باشد، می تواند نگران کننده باشد.
با
این وجود میتواند دلایل زیادی از جمله موقعیت جنین، حرکت در هنگام سونوگرافی و
مهارت تکنسین باعث ایجاد خطا در جواب
سونوگرافی باداری شود. سونوگرافی‌های اضافی و آزمایش‌های دیگر میتواند به شما کمک
کند تا نتایج بهتری از سلامت کودک شما بدست آید.
مرکز تصویر برداری دکتر وهاب آقایی به
عنوان یکی از بهترین مراکز تصویر برداری در تهران، خدمات سونوگرافی را با بالا ترین
کیفیت و کمترین امکان خطا در نتیجه به مراجعین خود ارائه می‌دهد.برای کسب اطلاع از نحوه رزرو نوبت یا پذیرش تماس بگیرید.