سن استخوانی شما چقدر است؟

 امروزه یکی از مواردی که به کمک آن سن را ارزیابی می‌کنند، سن استخوانی است که در این مطلب قصد داریم شما را با مفهوم آن آشنا کرده؛ روش انجام آن را شرح داده و به مواردی از این قبیل بپردازیم.

سن استخوانی یک روش است که با استفاده از رادیوگرافی استخوان‌های مچ دست انجام می‌شود و پزشک با مشاهده عکس مچ دست می‌فهمد که آیا رشد استخوان‌ها در فرد باز است و هنوز جای رشد دارد یا خیر و عبارت سن استخوانی به معنای میزان رشد استخوان‌های یک کودک است. که می‌‌تواند برای برخی کودکان بیشتر و برای برخی کمتر از سن واقعی باشد و کمتر یا بیشتر بودن آن لزوماً به معنای بیماری نیست گرچه تفاوت بیشتر از یک الی دو سال میان این دو عدد می‌تواند نتیجه اخلال در فرایند رشد باشد و نیازمند پیگیری‌ و درمان، پیش از بسته شدن صفحه‌های استخوانی می‌باشد.

سن استخوانی کم می‌تواند نشانه‌ای برای وجود اختلال در کار غده تیروئید، اختلال در ترشح برخی هورمون های بدن یا کمبود برخی مواد مورد نیاز برای بدن باشد که به دنبال آن بیماری‌های زیادی از جمله عدم رشد کافی استخوان‌ها، بیماری‌های تیروئید و غیره بوجود خواهد آمد.

اگر سن استخوانی کمتر از سن واقعی باشد که این مسئله به خصوص در کودکان اهمیت بسیار زیادی دارد، رشد قدی آنها به اندازه کافی نخواهد بود و در صورتیکه این عارضه به موقع تشخیص داده نشده و درمان نشود، امکان اصلاح ان در بزرگسالی بسیار مشکل‌تر است.

معمولا در کودکانی که سن استخوانی آنها نسبت به سن تقویمی تاخیر دارد، باید سابقه خانوادگی و ژنتیکی بررسی شود تا علت اصل این عارضه تشخیص داده شده  ونسبت به درمان آن اقدام شود. در اکثر مواقع با تغییر در میزان هورمون رشد می‌توان با یک یا دو سال تاخیر در  رشد قد کودکان یا نوجوانان جهش ایجاد کرد تا به رشد قدی طبیعی خود برسند.

پزشکان مجرب با استفاده از سن استخوانی می‌توانند بیماری‌های هورمونی و ژنتیکی را تشخیص داده و نیز برای تشخیص برخی مشکلات و اختلالات در رشد کودکان از آن استفاده کنند. از روش‌های مختلفی برای تعیین سن استخوانی و تعیین میزان رشد استخوان‌ها در افراد استفاده می‌شود که در ادامه آنها را بررسی می‌کنیم.

این کار معمولاً با گرفتن یک تصویر با اشعه ایکس از مچ، کف و انگشتان دست چپ انجام می ‌شود. این مدل یک روش بی ‌خطر و بی‌ درد است که از مقدار کمی از اشعه استفاده می‌کند.

استخوان‌ها در تصویر اشعه ایکس حاصله، با تصاویر پرتو ایکس در یک نمونه استاندارد استخوان که براساس داده‌های تعداد زیادی از بچه‌های دیگر از همان جنسیت و سن به دست آمده‌اند، مقایسه می‌شوند و بدینسان سن استخوانی با مقیاس سال اندازه گیری و تعیین می‌شود.

استخوان‌های مختلف اندام کودک مانند انگشتان و مچ دست، از هر دو سو حاوی مناطق رشدی موسوم به “صفحات رشد” هستند. این صفحات شامل سلول‌های خاصی می‌باشند که در رشد طولی استخوان دخیل هستند. صفحات رشد به راحتی در یک نمونه اشعه ایکس متمایز و قابل تشخیص هستند، زیرا نرم‌تر بوده و حاوی مواد معدنی کمتری هستند و این باعث می‌شود که آنها در یک تصویر اشعه ایکس نسبت به بقیه استخوان‌ها تیره‌تر به نظر برسند.

برای تعیین سن استخوانی از روش‌های زیر استفاده می‌شود:

برای تعیین سن استخوانی معمولا از روش استفاده از رادیوگرافی مرجع موجود در اطلس استفاده می‌شود که استفاده از این روش ساده‌ترین و در دسترس‌ترین روش برای تعیین سن استخوانی است که معمولا برای تعیین سن استخوانی بزرگسالان و هم کودکان مناسب است و برای کودکان درجاتی از عدم تطابق با رادیوگرافی مرجع را نشان می‌دهد و شامل دو روش زیر است.

این روش که اساس آن تکامل 20 منطقه خاص در استخوان‌های واضح مچ و کف دست است برای تعیین سن استخوانی گروه‌های سنی مختلف از جمله کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد که در آن برای هر مرحله از تکامل هر استخوان یک نمره عددی تعریف می‌شود و سپس پزشک مربوطه از جمع این نمره‌ها سن استخوانی را به دست می‌آورد. لازم به ذکر است که این روش پیچیده‌تر و وقت گیرتر است اما  دقت و تکرار پذیری بسیاری نسبت به روش گرئولیچ پایر دارد.

 در این روش گرئولیچ پایر در سال 2005 یک اطلس دیژیتال ارائه داد که در آن تصاویر مصنوعی اختصاصی برای استانداردهای سنی و جنسی از جمله آنالیز سایز، شکل، مرفولوژی و نیز دانسیته‌های مراکز استخوان سازی در رادیوگرافی‌های دست کودک نشان داده می‌شود این روش نیز تصاویر دقیقی را ارائه می‌دهد.

حدود سه دهه است که تلاش می‌شود سن استخوانی با روش اتوماتیک تعیین شود تا سگمان‌های مهم استخوان باید از تصویر دیژیتال جدا می‌شود و مناطق مورد نظر باید به وسیله سیستم کامپیوتر با اطس‌های گرئولیچ یا تایر وایت هاوس مقایسه شده و نهایتا سن استخوانی تعیین گردد.

در جدول سن استخوانی، مقادیر سن پسران و دختران که به صورت جداگانه و به کمک قد؛ وزن و سن آن‌ها به دست می‌آید، در دوره‌های مختلف اندازه گیری شده و یادداشت می‌شود. سپس این مقادر که در آن سعی می‌شود اعداد به صورت کاملا دقیق بیان شود، با جدول استاندارد سن استخوانی مقایسه می‌شود تا در صورت وجود مغایرت سریعا درمان شروع شده و کمتر بودن سن استخوانی نسبت به سن واقعی یا تقویمی جبران شود.

در این مقاله مفهوم سن استخوانی را شرح دادهیم و روش‌های تعیین آن را نام بردیم همچنین چگونگی تعیین آن و موارد استفاده از آن را برای شما ذکر کردیم. همچنین بیان کردیم که تعیین دقیق سن استخوانی به خصوص در کودکان در حال رشد اهمیت بسیار زیادی دارد، بنابراین، برای تعیین سن استخوانی بهتر است به کلینیک‌هایی که از روش‌های دقیقی برای این کار استفاده می‌کنند، مراجعه کنید.

کلینیک دکتر وهاب آقایی با انجام انواع ماموگرافی، سونو گرافی و تعیین سن استخوانی خود با روش‌های پیشرفته و به روز می‌تواند به شما در تشخیص و درمان بیماری‌های مختلف مربوط به سن استخوانی کمک کند. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به این مرکز در خیابان ولیعصر مراجعه کنید و یا تماس بگیرید.

رادیولوژی چیست؟

ماموگرافی چیست؟