همه چیز درباره ایزوتوپ اسکن تیروئید

ایزوتوپ اسکن تیروئید یک روش تصویربرداری تخصصی برای بررسی غده تیروئید است. این غده متابولیسم را کنترل می کند و در قسمت جلویی گردن قرار دارد. در این روش به کمک پزشکی هسته ای شامل استفاده از مقادیر کنترل شده از مواد رادیواکتیو است، شرایط غده تیروئید بررسی می شود. این روش اهمیت بسیار قابل توجهی در تشخیص شرایط و بیماری های مربوط به غده تیروئید دارد.

معمولا در تست های تیروئید از جمله ایزوتوپ اسکن تیروئید، از ید رادیواکتیو استفاده می شود. سلول های غده تیروئید به طور طبیعی ید را جذب می کنند و سپس به کمک یک دوربین گاما یا اسکنرهای مخصوص، انشتشارات رادیواکتیو را تشخیص می دهند. در نهایت، پزشک با تفسیر نتایج این روش، عملکرد تیروئید را ارزیابی خواهد کرد. در این مقاله تلاش شده است تا مطالبی درباره خطرات و عوارض اسکن تیروئید، نحوه آماده شدن برای انجام آن و تفسیر جواب اسکن تیروئید آورده شود.

کاربردهای ایزوتوپ اسکن تیروئید

اسکن تیروئید می تواند به پزشک در بررسی عکلرکد غده تیروئید کمک کند. علاوه بر این، ممکن است لازم باشد به همراه اسکن برای اندازه گیری واکنش تیروئید، یک تست جذب ید رادیواکتیو (RAIU) نیز برای اندازه گیری واکنش تیروئید انجام دهید. هنگامی که تیروئید شما ید رادیواکتیو را جذب می کند، ید را برای تولید هورمون های تیروئید پردازش می کند. بنابراین، با اندازه‌گیری میزان ید رادیواکتیو در غده تیروئید، پزشک می‌تواند نحوه تولید هورمون‌های تیروئید را ارزیابی کند.

قبل از انجام تصویر برداری، یک ماده رادیواکتیو به نام رادیوایزوتوپ یا رادیو نوکلئید به عنوان ردیاب به فرد داده می شود. این ماده را ممکن است به صورت مایع، به شکل قرص و یا به صورت تزریقی دریافت شود. زمانی که این ماده ردیاب در بدن باشد، اشعه گاما منتشر می کند. سپس از یک دوربین گاما یا اسکنر استفاده می شود و از این طریق می توانند اشعه های خارج شده از بدن را مطالعه کنند. این دوربین با یک کامپیوتر کار می کند تا تصاویری را ایجاد کند که ساختار و عملکرد تیروئید را بر اساس نحوه تعامل آن با ماده ردیاب، شرح دهد. از تصاویر این آزمایش می توان برای تشخیص موارد زیر استفاده کرد:

·        توده ها، ندول ها (کیست ها) یا سایر بافت هایی که رشد غیر طبیعی داشته اند

·        التهاب یا تورم

·        تیروئید پرکار یا هایپرتیروئیدیسم

·        تیروئید کم کار یا هیپوتیروئیدیسم

·        گواتر که بزرگ شدن غیر طبیعی تیروئید است

·        سرطان تیروئید

بررسی متاستاتیک نوعی اسکن تیروئید است که معمولا برای افراد مبتلا به سرطان تیروئید انجام می شود. در این روش، با تشخیص محل جذب ید، می ‌توان تشخیص داد که آیا سرطان تیروئید گسترش یافته است یا خیر. این روش معمولا پس از جراحی تیروئید، ابلیشن یا برداشتن آن استفاده می شود و می تواند بخش هایی از تیروئید را که پس از جراحی باقی مانده اند، شناسایی و بررسی کند.

مرکز رادیولوژی و سونوگرافی دکتر وهاب آقایی، با کادر مجرب و به روزترین روش های تصویربرداری، از معتبرترین مراکز تصویربرداری در تهران محسوب می شود.

خطرات ایزوتوپ اسکن تیروئید

در روش رادیونوکلئید که در هر اسکن تیروئید استفاده می شود، مقدار کنترل شده و کمی از اشعه وجود دارد. قرار گرفتن در معرض اشعه، در حداقل مقدار و در محدوده قابل قبول برای معاینات تشخیصی خواهد بود. هیچ عارضه طولانی مدت شناخته شده ای از انجام یک روش پزشکی هسته ای وجود ندارد.

از طرفی، واکنش های آلرژیک به مواد رادیونوکلئید بسیار نادر است و در صورت مشاهده این عوارض، بسیار خفیف خواهند بود. برای مثال، در صورت تزریق رادیونوکلئید ممکن است برای مدت کوتاهی درد و قرمزی خفیف در محل تزریق را تجربه کنید.

حتی اگر قرار گرفتن در معرض اشعه حداقل و کوتاه مدت باشد، ایزوتوپ اسکن تیروئید برای زنان باردار یا شیرده توصیه نمی شود. اگر اسکن متاستاتیک انجام داده اید، ممکن است پزشک شما توصیه کند که تا شش ماه پس از آزمایش از فرزندآوری خودداری کنید.

چگونه برای انجام ایزوتوپ اسکن تیزوئید آماده شویم؟

 در مورد داروهای تجویزی یا بدون نسخه ای که مصرف می کنید، با پزشک خود صحبت کنید و در مورد نحوه استفاده از آنها قبل و حین آزمون، بحث کنید. ممکن است مجبور شوید از چهار تا شش هفته قبل از اسکن، داروهای تیروئید را قطع کنید. همچنین، برخی از داروهای قلب و هر دارویی حاوی ید نیز ممکن است نیاز به تنظیم مجدد دوز داشته باشند.

برای هر اسکن تیروئید، ممکن است از شما خواسته شود که از مصرف غذاهای خاصی که حاوی ید هستند حدود یک هفته قبل از عمل خودداری کنید. غذاهایی که لازم است از آنها پرهیز کنید، می تواند شامل موارد یر باشد:

·        محصولات لبنی

·        غذاهای دریایی مانند صدف، سوشی، مرجان دریایی و ...

·        نمک یددار

·        چاشنی هایی که حاوی نمک یددار هستند

همچنین باید مصرف داروها و مکمل های زیر را قطع کنید:

·        آنتی هیستامین ها

·        شربت های سرفه

·        مولتی ویتامین ها

·        مکمل های حاوی ید

داروهای دیگری که می توانند بر نتایج RAIU تأثیر بگذارند عبارتند از:

·        هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH)

·        باربیتورات ها

·        کورتیکواستروئیدها

·        استروژن

·        لیتیوم

·        محلول لوگول که حاوی ید است

·        نیترات ها

·        فنوتیازین ها

·        تولبوتامید

همچنین، نباید هیچ آزمایش تصویربرداری دیگری که از ید رادیواکتیو استفاده می کند به مدت شش هفته قبل از اسکن تیروئید انجام دهید. چند روز قبل از عمل، پزشک ممکن است برای تأیید اینکه عملکرد تیروئید شما هنوز غیرطبیعی است، آزمایش خون درخواست کند. اسکن تیروئید به عنوان ابزار تشخیصی ثانویه در مقایسه با سایر آزمایشات، مانند آزمایش خون، استفاده می شود. بنابراین، اسکن معمولا زمانی که عملکرد تیروئید طبیعی است استفاده نمی شود، البته زمانی که شرایطی مانند ندول یا گواتر استثنا هستند.

به علاوه، ممکن است مجبور شوید چندین ساعت قبل از اسکن ناشتا باشید. غذا می تواند بر دقت اندازه گیری ایزوتوپ اسکن تیروئید تأثیر بگذارد. قبل از آزمایش باید هر گونه جواهرات یا سایر لوازم فلزی را بردارید تا در دقت اسکن اختلال ایجاد کند.

نتایج ایزوتوپ اسکن تیروئید

پزشک متخصص در زمینه تصویربرداری هسته ای تصاویر و نتایج اسکن تیروئید شما را ارزیابی می کند. در نهایت، نتایج در یک گزارش به پزشک شما ارسال خواهد شد.

نتایج اسکن تیروئید

یک اسکن طبیعی تیروئید هیچ گونه ناهنجاری در اندازه، شکل و محل غده تیروئید نشان نمی دهد. تیروئید معمولا یک رنگ سبز یکنواخت روی تصویر خواهد داشت. لکه های قرمز روی تصویر نشان دهنده رشد غیر طبیعی تیروئید است. نتایج طبیعی از اسکن متاستاتیک، نشان دهنده عدم وجود بافت تیروئید و عدم گسترش سرطان تیروئید است.

اسکن غیرطبیعی تیروئید ممکن است تیروئید را بزرگ شده یا خارج از موقعیت نشان دهد که نشان دهنده وجود تومور احتمالی است. اندازه‌ گیری ‌های غیرطبیعی همچنین ممکن است نشان دهند که غده تیروئید، مقادیر غیرطبیعی از رادیونوکلئید را جمع ‌آوری کرده است. نتایج غیر طبیعی اسکن تیروئید نیز، ممکن است نشان دهنده موارد زیر باشد:

·        گواتر ندولر کلوئیدی که نوعی بزرگی تیروئید به دلیل ید بسیار کم است.

·        بیماری گریوز که نوعی پرکاری تیروئید است.

·        تیروئیدیت بدون درد، که می تواند شامل تغییر بین پرکاری تیروئید و کم کاری تیروئید باشد.

·        گواتر ندولار سمی، که بزرگ شدن یک ندول روی گواتر موجود است.

نتایج بررسی متاستاتیک

نتایج غیر طبیعی از یک بررسی متاستاتیک نشان می دهد که مکان هایی وجود دارد که سرطان تیروئید در آن گسترش یافته است. این مطالعه همچنین بافت باقیمانده تیروئید و محل آن را پس از برداشتن یا جراحی غده تیروئید، نشان خواهد داد.

نتایج RAIU

سطوح بالای غیر طبیعی هورمون تیروئید ممکن است نشان دهنده موارد زیر باشد:

·        مرحله اولیه تیروئیدیت هاشیموتو، که یک تورم مزمن تیروئید است.

·        پرکاری تیروئید مصنوعی، که تیروئید پرکار ناشی از مصرف بیش از حد داروهای تیروئید است.

·        پرکاری تیروئید

·        گواتر

سطوح پایین غیر طبیعی هورمون تیروئید ممکن است نشان دهنده موارد زیر باشد:

·        کم کاری تیروئید

·        زیاد بودن ید

·        تیروئیدیت تحت حاد، که التهاب غده تیروئید ناشی از ویروس است.

·        ندول تیروئید یا گواتر

نتیجه گیری

در نهایت، پزشک نتایج آزمایش را با بیمار در میان خواهد گذاشت. اگر آزمایشات نشان ‌دهد که تیروئید عملکرد لازم را ندارد، ممکن است آزمایش ‌های بیشتری را برای کمک به تشخیص درست، درخواست کنند. بسته به شرایط بیمار، ممکن است داروهایی برای افزایش یا کاهش سطح هورمون تیروئید تجویز کنند. بنابراین، پیگیری های مداوم و دقیق، برای اطمینان از طبیعی بودن سطح هورمون ها، بسیار ضروری است. این آزمایشات همچنین می تواند به کاهش عوارض و خطرات بیماری ها کمک کند.

منبع:

https://www.healthline.com/health/thyroid-scan#outlook