گالاکتورافی یا داکتوگرافی یک روش تصویربرداری پزشکی است که برای معاینه و بررسی داکت‌ها یا مجاری شیری پستان انجام میشود. این روش برای یافتن علت ترشحات سینه کاربرد دارد. در طول گالاکتورگرافی از تصویربرداری ماموگرافی با کمک وارد کردن ماده کنتراست به مجاری شیری استفاده میشود. علاوه بر این، نمونه‌ای از مایع ترشح شده از پستان برداشته شده و برای انجام آزمایشات تکمیلی مورد بررسی قرار گرفته میشود. به طور کلی روش‌هایی که برای تشخیص دقیق‌تر علت ترشحات نوک سینه انجام می‌شوند عبارتند از:
معمولاً گالاکتوگرافی زمانی انجام میشود که بیمار به علت ترشحات نوک پستان به پزشک مراجعه می‌کند و آزمایشات ماموگرافی ساده نشانی از وجود ناهنجاری‌های پستان ندارند. مشکلات پستانی مختلفی که در داکت‌های شیری رخ می‌دهند می@توانند با کمک گالاکتوگرافی تشخیص داده شوند. این ناهنجاری‌ها عبارتند از:
علاوه بر این داکتوگرافی می‌تواند به جراح در حذف داکت‌های شیری که در طول فرایند جراحی نیاز به حذف شدن دارند کمک کند. به عنوان مثال در بیماری‌های پاپیلومای مجاری شیری یا کراسینوم (سرطان سینه) نیاز به حذف برخی مجاری شیری دچار مشکل است که این عمل از طریق داکتوگرافی میسر میشود.
گالاکتوگرافی معمولاً در افرادی که ترشحات رنگی خاکستری، شیری، قهوه‌ای و یا سبز-آبی که به طور معمول نشان دهنده مشکلی در مجاری شیری نیستند انجام نمی‌شود. علاوه بر این، این تصویربرداری تنها در مواقعی انجام میشود که ترشحات فقط از یک پستان خارج می‌شوند نه هر دو پستان.
گالاکتوگرافی با استفاده از دستگاه ماموگرافی ( پرتوهای ضعیف اشعه ایکس) و با کمک تزریق ماده حاجب به داکت‌های شیری انجام میشود. پیش از انجام تصویربرداری، متخصص ماموگرافی با دست نقاطی که با تحریک آن‌ها ترشح مایع از پستان‌ها رخ می‌دهد را شناسایی می‌کنند و با فشردن آن اندکی از مایع ترشح شده را خارج کرده و برای سنجش میزان غلظت، رنگ و مواد موجود درآن، این مایع را به آزمایشگاه می‌فرستند.
پس از شناسایی مجاری شیری مورد آزمایش و انجام نمونه برداری از مایع ترشح شده از نوک پستان، پزشک با استفاده از یک سوزن بسیار نازک، ماده حاجب را به درون مجاری شیری تزریق می‌کند. سپس سینه‌ها در وضعیت مناسب برای انجام تصویربرداری ماموگرافی قرار می‌گیرند و تصویربرداری در جهات مختلف از داکت‌های شیری پستان انجام میشود.
ممکن است در طول انجام گالاکتوگرافی کمی احساس ناراحتی کنید. با این حال، این تصویربرداری در حالت نرمال درد زیادی برای بیمار به همراه ندارد مگر اینکه ترشح کافی از داکت‌های شیری وجود نداشته باشد. در این حالت، پیدا کردن مجرای شیری مناسب برای وارد کردن ماده حاجب کمی دردناک است. در طول انجام ماموگرافی هم ممکن است سینه‌ها به دلیل فشار ناشی از صفحه‌های دستگاه ماموگرام کمی دچار درد و حساسیت شوند که این امر کاملاً طبیعی است.
در صورت وجود ترشحات غیرطبیعی از نوک پستان، زنان حتی در دوران شیردهی می‌توانند تصویربرداری گالاکتوگرافی را انجام دهند. با این حال، استفاده از ماده حاجب در زنان شیرده باید با احتیاط انجام شود. توصیه کلی این است که پس از انجام گالاکتوگرافی، به مدت 24 ساعت شیر پستان دوشیده و دور ریخته شود. پس از آن، شیردهی به نوزاد منعی ندارد.
گالاکتوگرافی معمولاً در افرادی که ترشحات رنگی خاکستری، شیری، قهوه‌ای و یا سبز-آبی که به طور معمول نشان دهنده مشکلی در مجاری شیری نیستند انجام نمی‌شود. علاوه بر این، این تصویربرداری تنها در مواقعی انجام میشود که ترشحات فقط از یک پستان خارج می‌شوند نه هر دو پستان. گالاکتوگرافی معمولاً در زنانی که تجربه بارداری یا شیردهی نداشته باشند انجام نمی‌شود زیرا ترشحات خارج شده در این افراد معمولاً نیازی به آزمایش ندارند و در نتیجه تغییرات در ترشح هورمون پرولاکتین و یا عوارض داروهای مختلف است.
پیش از انجام گالاکتوگرافی استفاده از مواد معطر مانند تالک (پودر بچه)، اسپری‌های خوش بو کننده یا لوسیون‌های پوست توصیه نمی‌شود زیرا ممکن است روی نتیجه تصویربرداری تأثیرگذار باشد. علاوه بر این، از فشردن نوک سینه‌ها قبل از انجام آزمایش پرهیز کنید زیرا ممکن است ترشح از نوک پستان صورت گیرد و دیگر مایعی در مجاری شیری برای انجام آزمایشات وجود نداشته باشد. این آزمایش حدود سی الی شصت دقیقه به طول می انجامد. بنابراین، از رسیدن به مرکز آزمایش درست در موعد مقرر اطمینان حاصل کنید.
سخن پایانی
ترشح نوک پستان یکی از موارد شایع در بین بانوان است و طبق تحقیقات در 80 الی 95 درصد از مواقع علتی غیر از سرطان دارد. با این که این عارضه کمی نگران کننده است، سعی کنید آرامش خود را پیش از انجام آزمایشات و تصویربرداری گالاکتوگرافی حفظ کنید و خوش بینانه منتظر نتایج باشید. در صورتی که نگران هستید، در خصوص مشکل خود، علائمی که تجربه می‌کنید و علت‌های احتمالی آن با پزشک خود مشورت کنید. مرکز رادیولوژی و سونوگرافی دکتر وهاب آقایی با سال‌ها سابقه در انجام انواع تصویربرداری مرتبط با عارضه‌های شایع در زنان، آماده خدمت رسانی به شما عزیزان است.اگر شما علاقه‌مند به کسب اطلاعات بیشتر در مورد روش درمانی کلینیک تصویربرداری دکتر وهاب آقایی و تیم حاذق این کلینیک هستید؛ با کلینیک تماس بگیرید
منابع
https://www.verywellhealth.com/ductogram-for-diagnosing-nipple-discharge-430104